ja chhe, tenAthI bamaNI sankhyAnA parivAravALI rohit ane rohitAsyA e be nadIo chhe,
harit ane harikAntAno enAthI paN bamaNo vistAr chhe, tenAthI bamaNo vistAr shItA
ane shItodAno chhe. dakShiNathI uttar pAnchaso chhavIs pUrNAnk chha ogaNIsAnsh yojanapramAN
karmabhUmi bharatakShetrano vistAr chhe, tenAthI bamaNo himavat parvatano, himavat parvatathI bamaNo
haimavat kShetrano, evI rIte bamaNo bamaNo vistAr videh kShetra sudhI jANavo. padma hda
ek hajAr yojan lAmbun, tenAthI ardhun pahoLun ane dash yojan UnDun chhe, temAn ek yojananun
kamaL chhe, tenAthI bamaNun mahApadmamAn ane tenAthI bamaNun tiginchh hdamAn chhe.
jevI rIte bharat kShetramAn himavAn parvatamAnthI gangA ane sindhu — e be nadIo
nIkaLe chhe. tevI ja rIte uttar dishAmAn airAvat kShetra nAmanI karmabhUminA shikhari parvatamAnthI
nIkaLatI raktA ane raktodA nAmanI be nadIo chhe. jevI rIte haimavat nAmanI jaghanya
bhogabhUminA kShetramAn mahA himavat ane himavat nAmanA be parvatomAnthI kramasha nIkaLatI
rohit ane rohitAsyA — e be nadIo chhe. tevI ja rIte uttaramAn hairaNyavat nAmanA jaghanya
bhogabhUmi kShetramAn shikhari ane rukmi nAmanA parvatomAnthI kramapUrvak nIkaLatI suvarNakUlA ane
rUpyakUlA — e be nadIo chhe. tevI ja rIte jem hari nAmak madhyam bhogabhUmi kShetramAn
niShadh ane mahAhimavAn nAmanA be parvatomAnthI kramasha nIkaLatI harit ane harikAntA
nAmanI be nadIo chhe, tem uttaramAn ramyak nAmanA madhyam bhogabhUminA kShetramAn rukmi ane
तथा, तद्द्विगुणसंख्यानं रोहिद्रोहितास्याद्वयम्, ततोऽपि द्विगुणसंख्यानं हरिद्धरिकान्ताद्वयम्,
तद्द्विगुणं शीताशीतोदाद्वयमिति । तथा षड्विंशत्यधिकयोजनशतपञ्चकमेकोनविंशति-
भागीकृतैकयोजनस्य भागषट्कं च यद्दक्षिणोत्तरेण कर्मभूमिसंज्ञभरतक्षेत्रस्य विष्कम्भप्रमाणं,
तद्द्विगुणं हिमवत्पर्वते, तस्माद्द्विगुणं हैमवतक्षेत्रे, इत्यादि द्विगुणं द्विगुणं विदेहपर्यन्तं
ज्ञातव्यम् । तथा पद्मह्दो योजनसहस्रायामस्तदर्द्धविष्कम्भो दशयोजनावगाहो योजनैक-
प्रमाणपद्मविष्कम्भस्तस्मान्महापद्मे द्विगुणस्तस्मादपि तिगिंछे द्विगुण इति ।
अथ यथा भरते हिमवत्पर्वतान्निर्गतं गङ्गासिन्धुद्वयं, तथोत्तरे कर्मभूमिसंज्ञैरावतक्षेत्रे
शिखरिपर्वतान्निर्गतं रक्तारक्तोदानदीद्वयम् । यथा च हैमवतसंज्ञे जघन्यभोगभूमिक्षेत्रे
महाहिमवद्धिमवन्नामपर्वतद्वयात्क्रमेण निर्गतं रोहितरोहितास्यानदीद्वयं, तथोत्तरे हैरण्यवत-
संज्ञजघन्यभोगभूमिक्षेत्रे शिखरिरुक्मिसंज्ञपर्वतद्वयात्क्रमेण निर्गतं सुवर्णकूलारूप्यकूलानदीद्वयम् ।
तथैव यथा हरिसंज्ञमध्यमभोगभूमिक्षेत्रे निषधमहाहिमवन्नामपर्वतद्वयात्क्रमेण निर्गतं
हरिद्धरिकान्तानदीद्वयं, तथोत्तरे रम्यकसंज्ञमध्यमभोगभूमिक्षेत्रे रुक्मिनीलनामपर्वतद्वयात्क्रमेण
140 ]
bRuhad – dravyasangrah