श्रीपालमहामण्डलेश्वररस्य सम्बन्धिन्याश्रमनामनगरे श्रीमुनिसुव्रततीर्थकर चैत्यालये
शुद्धात्मद्रव्यसंवित्तिसमुत्पन्नसुखामृतरसास्वादविपरीतनारकादिदुःखभयभीतस्य परमात्म-
भावनोत्पन्नसुखसुधारसपिपासितस्य भेदाभेदरत्नत्रयभावनाप्रियस्य भव्यवरपुण्डरीकस्य
भाण्डागाराद्यनेकनियोगाधिकारिसोमाभिधानराजश्रेष्ठिनो निमित्तं श्रीनेमिचन्द्रसिद्धान्तदेवैः पूर्वं
षड्विंशतिगाथाभिर्लघुद्रव्यसंग्रहं कृत्वा पश्चाद्विशेषतत्त्वपरिज्ञानार्थं विरचितस्य बृहद्द्रव्य-
संग्रहस्याधिकारशुद्धिपूर्वकत्वेन व्याख्या वृत्तिः प्रारभ्यते । तत्रादौ ‘‘जीवमजीवं दव्वं’’ इत्यादि
सप्तविंशतिगाथापर्यन्तं षड्द्रव्यपञ्चास्तिकायप्रतिपादकनामा प्रथमोऽधिकारः । तदनन्ततरं
‘‘आसवबंधण’’ इत्याद्येकादशगाथापर्यन्तं सप्ततत्त्वनवपदार्थप्रतिपादनमुख्यतया द्वितीयो
महाधिकारः । ततः परं ‘‘सम्मद्दंसणणाणं’’ इत्यादिविंशतिगाथापर्यन्तं मोक्षमार्गकथनमुख्यत्वेन
तृतीयोऽधिकारश्च । इत्यष्टाधिकपञ्चाशद्गाथाभिरधिकारत्रयं ज्ञातव्यम् । तत्राप्यादौ प्रथमाधिकारे
चतुर्दशगाथापर्यन्तं जीवद्रव्यव्याख्यानम् । ततः परं ‘‘अज्जीवो पुण णेओ’’ इत्यादि
mahāmaṇḍaleshvar shrīpālanā ‘āshram’ nāmanā nagaramān, shrī munisuvratanāth tīrthaṅkaranā
chaityālayamān, shuddhātmadravyanān samvedanathī utpanna thayel sukhāmr̥utanā rasāsvādathī viparīt
nārakādi duḥkhothī bhayabhīt, paramātmabhāvanāthī utpanna thayel sukharūpī sudhārasanā pipāsu,
bhedābhed ratnatrayanī bhāvanānā premī, bhavyavarapuṇḍarīk, rājakoṣhanā koṣhādhyakṣha vagere anek
rājyakāryanā adhikārī ‘som’ nāmanā rājasheṭhanā nimitte shrī nemichandra siddhāntideve pahelān
chhavvīs gāthāothī 1laghudravyasaṅgrah banāvīne, pachhī visheṣh tattvanā parignān māṭe br̥uhad-
dravyasaṅgrahanī rachanā karī. tenī (br̥uhad – dravyasaṅgrahanī) adhikārashuddhipūrvak vyākhyāno
( – ṭīkāno) prārambh karavāmān āve chhe.
tyān pratham ‘‘जीवमजीवं दव्वं’’ ityādi sattāvīs gāthā sudhī chha dravya, pañchāstikāyanun
pratipādan karanār pahelo adhikār chhe. tyār pachhī ‘‘आसवबंधण’’ ityādi agiyār gāthā
sudhī sāt tattva ane nav padārthanā pratipādananī mukhyatāthī bījo mahādhikār chhe. tyār
pachhī ‘‘सम्मद्दंसणणाणं’’ ityādi vīsh gāthā sudhī mokṣhamārganā kathananī mukhyatāthī trījo
adhikār chhe. e rīte aṭhṭhāvan gāthāo dvārā traṇ adhikār jāṇavā.
tyān paṇ ādimān pahelā adhikāramān chaud gāthāo sudhī jīvadravyanun vyākhyān chhe.
tyār pachhī ‘‘अज्जीवो पुण णेओ’’ ityādi āṭh gāthā sudhī ajīv dravyanun kathan chhe.
1. ā laghu dravyasaṅgrah ā pustakanā antamān āpel chhe.
2 ]
br̥uhad – dravyasaṅgrah