અનર્થદંડવ્રત કહેવાય છે.] ૫. (રાગ-દ્વેષ કરતાર) રાગ અને દ્વેષ
ઉત્પન્ન કરવાવાળી (કથા) કથા (કબહૂં) ક્યારે પણ (ન સુનીજૈ)
સાંભળવી નહિ [તે દુઃશ્રુતિ અનર્થદંડવ્રત કહેવાય છે.] (ઔરહુ)
અને બીજા પણ (અઘહેતુ) પાપના કારણો (અનરથદંડ) અનર્થદંડ
છે (તિન્હૈં) તેને પણ (ન કીજૈ) કરવાં નહિ.
ભાવાર્થઃ — કોઈના ધનનો નાશ, હાર અથવા જીત
વગેરેનો નિંદ્ય વિચાર ન કરવો તે પહેલું અપધ્યાન અનર્થદંડવ્રત
કહેવાય છે.*
૧. હિંસારૂપ પાપજનક વ્યાપાર અને ખેતી વગેરેનો ઉપદેશ ન
આપવો તે પાપોપદેશ અનર્થદંડવ્રત છે.
૨. પ્રમાદને વશ થઈને પાણી ઢોળવું, જમીન ખોદવી, ઝાડ
કાપવા, આગ લગાડવી એ વગેરેનો ત્યાગ કરવો અર્થાત્
પાંચ સ્થાવરકાયના જીવોની હિંસા ન કરવી તેને પ્રમાદચર્યા
અનર્થદંડવ્રત કહેવાય છે.
૩. જશ મેળવવા માટે, તલવાર વગેરે હિંસાના કારણભૂત
હથિયારોને બીજા કોઈ માગે તો ન આપવા તેને હિંસાદાન
અનર્થદંડવ્રત કહેવાય છે.
૪. રાગ-દ્વેષ ઉત્પન્ન કરવાવાળી વિકથા, નવલકથા કે શૃંગારી
ચોથી ઢાળ ][ ૧૨૧
* અનર્થદંડવ્રત બીજા પણ ઘણાં છે. પાંચ બતાવ્યા તે
સ્થૂળતાની અપેક્ષાએ છે અથવા દિગ્દર્શન માત્ર છે. આ સર્વે
પાપજનક છે માટે તેનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. પાપજનક નિષ્પ્રયોજન
કાર્ય અનર્થદંડ કહેવાય છે.