Page -22 of 192
PDF/HTML Page 2 of 216
single page version
Page -21 of 192
PDF/HTML Page 3 of 216
single page version
ru. 20=00 hotI hai. tathA shrI ku.ndaku.nd-kahAn pAramArthik
TrasTa haste sva. shA.ntilAl ratilAl shAhakI orase 50
ru. 10=00 rakhA gayA hai.
Page -19 of 192
PDF/HTML Page 5 of 216
single page version
rAmajIbhAI mANekachanda doshIne sampAdit kiyA thA . hindIme.n to
is pustakakI anek AvR^ittiyA.N (anya sa.nsthAo.n dvArA) nikal
chukI hai.n . is AvR^ittime.n prakaraNake anusAr bhAvapUrNa tathA bAlasubodh
chitra a.nkit kiye gaye hai.n, yah isakI visheShatA
svAdhyAy bhI kaI jagah hotI hai .
viShayavastuko yathArthatayA samajhaneke lie mumukShuo.nko ve pravachano.nko
achChI tarah sunanA atya.nt Avashyak hai. vartamAnayugame.n paramopakArI
pUjya gurudevashrI tathA pUjya bahinashrI cha.npAbahinake upakAr pratApase
hI ham aise gra.ntho.nko pa.Dhkar apanA Atmahit sAdh sakate hai.n.
matake ekA.nt abhiprAyo.nkA niShedh kiyA gayA hai, ataH isakA
Page -18 of 192
PDF/HTML Page 6 of 216
single page version
barAbar samajh le.
shAh hi.nmatalAl ChoTAlAl, Do.c. vidyAcha.ndajI shahA, shrI
manasukhalAl desAI, bra. harilAl jain tathA shrI kAntilAl
harilAl shAhane premapUrvak sahAyatA kI hai, ataH sa.nsthA un sab
mahAnubhAvo.nkA AbhAr mAnatI hai .
vIr sa.n. 2491
Page -17 of 192
PDF/HTML Page 7 of 216
single page version
hai kI mumukShu samAj yah granthakA abhyAs karake lAbhAnvit hogA
ki sab dharma-jij~nAsu is granthakA svAdhyAy karake usakA Ashay
samajhakar mithyAtvase apanI rakShA karate hue svasanmukhatA dvArA
samyakpanA prApta kare.n .
pU. gurudevashrIkA
120vA.N janmotsav
tA. 26-4-2009
Page -16 of 192
PDF/HTML Page 8 of 216
single page version
dharmatattvake achChe j~nAtA the . unho.nne paramArtha jaka.DI, phu Takar anek
pad tathA prastut gra.nth ChahaDhAlAkI rachanA kI hai . apanI kavitAme.n
saral shabdo.n dvArA sAgarako gAgarame.n bharanekA prayatna kiyA hai .
unake shabda ruchik ra hai.n, bhAv ullAs denevAlA hai . unake pado.nkA
bhAv manan karane yogya hai, jo ki jainasiddhAntake jij~nAsuo.nke
lie bahut upayogI hai .
aur jain parIkShAlayo.nke paThan-kramame.n sthAn diyA gayA hai . sarva
sajjano.nse merI prArthanA hai ki is gra.nthakA sarvatra prachAr kare.n aur
Atmahitame.n agrasar honeke prayatname.n sAvadhAn rahe.n .
Page -15 of 192
PDF/HTML Page 9 of 216
single page version
nitya pATh karate hai.n. jain pAThashAlAo.nkI yah ek pAThay pustak
hai. granthakArane sa.nvat 1891kI vaishAkh shuklA 3, (akShay-
tR^itIyA)ke din is granthakI rachanA pUrNa kI thI. is granthame.n
dharmakA svarUp sa.nkShepame.n bhalIbhA.Nti samajhAyA gayA hai; aur vah bhI
aisI saral subodh bhAShAme.n ki bAlakase lekar vR^iddha tak sabhI
saralatApUrvak samajh sake.n.
isame.n mithyAdarshanake kAraNarUp jIvakI anAdise chalI A rahI
sAt bhUlo.nkA svarUp diyA gayA hai; vah sa.nkShepame.n nimnAnusAr hai
halan-chalan mujhase hotA hai; sharIr (indriyo.nme.n)ke dvArA mai.n
jAnatA hU.N, sukhako bhogatA hU.N, sharIr nirog ho to mujhe lAbh
ho
bhUl hai.
Page -14 of 192
PDF/HTML Page 10 of 216
single page version
ajIvatattvakI bhUl hai.
bhUl hai.
ve dono.n aniShTa hai.n
samajhame.n na Aye aisA mAnatA hai. vah sa.nvaratattvakI bhUl hai.
nirjarAtattvakI bhUl hai.
bhoganA pa.DtA hai arthAt chAro.n gatiyo.nme.n manuShya, dev, tirya.nch aur
Page -13 of 192
PDF/HTML Page 11 of 216
single page version
sukh mAnate hai.n, kintu vah bhramaNA hai
pratikUl, iShTa-aniShTa nahI.n hai tathA sa.nyogase kisIko sukh-duHkh
ho aisA nahI.n hai. kintu viparIt shraddhA, j~nAn, chAritra eva.n
puruShArthase jIv bhUl karatA hai aur usake kAraN duHkhI hotA
hai. sachche puruShArthase bhUlako haTAkar samyakshraddhA
avasthAko TAlakar do indriyase pa.nchendriyakI paryAy prApta karanA
durlabh hai aur usame.n bhI manuShyabhavakI prApti to ati-dIrghakAlame.n
hotI hai arthAt jIv manuShyabhav nahi.nvat prApta kar pAtA hai.
kar sakatA hai; kintu manuShya paryAyame.n bhI yA to dharmakA yathArtha
vichAr nahI.n karatA, yA phi ra dharmake nAm par chalanevAlI anek
mithyA-mAnyatAo.nme.nse kisI na kisI mithyA-mAnyatAko grahaN
karake kudev, kuguru tathA kushAstrake chakrame.n pha.Ns jAtA hai, athavA
to ‘‘sarva dharma samAn hai.n’’
vishAlabuddhi mAnakar aur abhimAnakA sevan karatA hai. kabhI vah
jIv sudev, suguru aur sushAstrakA bAhyasvarUp samajhatA hai,
Page -12 of 192
PDF/HTML Page 12 of 216
single page version
isalie punaH punaH sa.nsAr-sAgarame.n bhaTakakar apanA adhik kAl
nigodagati
sakatA hU.N, par merA kar sakatA hai, parase mujhe lAbh yA hAni
hote hai.n
mithyAdarshan kahA jAtA hai. mithyAdarshanake phalasvarUp jIv krodh,
mAn, mAyA, lobh
kintu unakA mUl mithyAdarshanarUp mahApAp hai, use ve nahI.n
jAnate; to phi ra usakA nivAraN kaise kare.n ?
tathA chorI, kintu in vyasano.nse bhI ba.Dhkar mahApAp mithyAtvakA
sevan hai, isalie jainadharma sarvapratham mithyAtvako Cho.DnekA upadesh
detA hai, kintu adhikA.nsh upadeshak, prachArak aur aguru
Page -11 of 192
PDF/HTML Page 13 of 216
single page version
mithyAtvako TAlanekA upadesh kahA.Nse de sakate hai.n ? ve ‘‘puNya’’ko
dharmame.n sahAyak mAnakar usake upadeshakI mukhyatA dete hai.n aur
isaprakAr dharmake nAm par mahAmithyAtvarUpI pApakA avyaktarUpase
poShaN karate hai.n. jIv is bhUlako TAl sake is hetu isakI
tIsarI tathA chauthI DhAlame.n samyagj~nAn aur mithyAj~nAnakA svarUp
diyA gayA hai. isakA yah artha nahI.n ki jIv shubhake badale ashubh
bhAv kare, kintu shubhabhAvako vAstavame.n dharma athavA dharmame.n sahAyak
nahI.n mAnanA chAhiye. yadyapi nichalI dashAme.n shubhabhAv hue binA nahI.n
rahatA, kintu use sachchA dharma mAnanA vah mithyAtvarUp mahApAp hai.
jo shubhabhAv hotA hai use ve dharma nahI.n mAnate, kintu bandhakA kAraN
mAnate hai.n. jitanA rAg dUr hotA hai tathA samyagdarshan-j~nAnakI jo
dR^i.DhtA hotI hai, use ve dharma mAnate hai.n; isalie unake sa.nvar-nirjarA
hotI hai. aj~nAnIjan jo shubhabhAvako dharma athavA dharmame.n sahAyak
mAnate hai.n, isalie unhe.n sachchI bhAvanA nahI.n hotI.
shubhabhAvarUp aNuvrat yA mahAvrat hote hai.n, kintu uname.n honevAle
Page -10 of 192
PDF/HTML Page 14 of 216
single page version
dvArA us trikAlI shuddha akhaNDa chaitanyasvarUp AtmAko ‘nishchay’
kahA jAtA hai, AtmAkA vah trikAlI sAmAnyasvabhAv
dravyArthikanayase AtmAkA svarUp hai, us traikAlik shuddhatAkI
or unmukhatAse jIvakI jo shuddha paryAy pragaT hotI hai use
nishchayanayase mokShamArga kahA jAtA hai phi ra bhI vah AtmAkA
paryAy (a.nsh-bhed) honese use ‘vyavahAr’ kahA jAtA hai, vah
sadbhutavyavahAr hai; aur apanI vartamAn paryAyame.n jo vikArakA
a.nsh rahatA hai vah paryAy(a.nsh-bhed) asadbhUtavyavahAranayakA viShay
hai. asadbhutavyavahAr jIvakA paramArthasvarUp na honese dUr ho
sakatA hai aur isalie nishchayanayase vah jIvakA svarUp nahI.n
hai
mAnate hai.n aur vyavahAr karate-karate bhaviShyame.n nishchay (shuddhabhAv
Page -9 of 192
PDF/HTML Page 15 of 216
single page version
hai.n. vah sAdhakajIvako nIchalI dashAme.n jo shubharAg sahit chAritra
hotA hai usako sarAgachAritra yA vyavahAr chAritra bhI kahA gayA
hai . lekin usame.n jo shuddhikA a.nsh hai vah upalI shuddhirUp
nishchay vItarAg chAritrakA kAraN honese shAstro.nme.n us shuddhike
sAth vartate rAgako bhI upachArase upalI shuddhikA kAraN
vyavahArase kahA jAtA hai . kyo.nki us jIvako alpa samayame.n
shubhabhAvarUp kachAsh dUr hokar pUrNashuddhatA pragaT hotI hai.
sAdhya
kramashaH shuddhatA hotI jAtI hai. yah dono.n paryAye.n honese vah
paryAyArthikanayakA viShay hai. is granthame.n kuCh sthAno.n par nishchay
aur vyavahAr shabdo.nkA prayog kiyA gayA hai, vahA.N unakA artha
isIprakAr samajhanA chAhie. vyavahAr (shubhabhAv)kA vyay vah
sAdhak aur nishchay (shuddhabhAv)kA utpAd vah sAdhya
sAdhya’’
nAm hai; kyo.nki bAhya sa.nyog-viyog, sharIr, rAg, dev-guru-
Page -8 of 192
PDF/HTML Page 16 of 216
single page version
mAnatA hai ki apane antarase hI arthAt apane traikAlik shuddha
chaitanyasvarUpake Ashrayase hI apaneko lAbh ho sakatA hai.
paramAtmA vah AtmAkI sampUrNa shuddha dashA hai. inake atirikta
anya anek viShay is granthame.n lie gaye hai.n; un sabako
sAvadhAnIpUrvak samajhanA Avashyak hai.
kAraN hai. isake uparAnta shAstrAbhyAsame.n nimnokta bAto.nkA dhyAn
rahanA chAhiye :
(2) samyagdarshan prApta kiye binA kisI bhI jIvako sachche vrat,
kriyA pratham pA.Nchave.n guNasthAname.n shubhabhAvarUpase hotI hai.
dR^iShTime.n vah hey honese vah usase kadApi hitarUp dharmakA honA
nahI.n mAnatA.
hogA aisA nahI.n mAnatA; kyo.nki ananta vItarAgadevo.nne use bandhakA
kAraN kahA hai.
Page -7 of 192
PDF/HTML Page 17 of 216
single page version
nahI.n kar sakatA, us par prabhAv nahI.n DAl sakatA, usakI
sahAyatA yA upakAr nahI.n kar sakatA; use mAr yA jilA nahI.n
sakatA
hone par hotA hai, tathA vah shraddhAn dravyAnuyogakA abhyAs karanese
hotA hai. isalie pratham dravyAnuyogake anusAr shraddhAn karake
samyagdR^iShTi bananA chAhie.
kintu pahale guNasthAname.n sachche vrat, tap Adi nahI.n hote.
pratikramaNAdik kriyAe.N karate hai.n; unhe.n Cho.D.h.h de.nge.
hai, satkA shravaN yA adhyayan karanese jIvo.nko kabhI hAni ho hI
Page -6 of 192
PDF/HTML Page 18 of 216
single page version
aj~nAnI,
upasthit nahI.n hotA. yadi vrat karanevAle j~nAnI ho.nge to
ChadmasthadashAme.n ve vratakA tyAg karake ashubhame.n jAye.nge
hai
yathAsambhav shuddhi
sa.nsthAke kaI grantho.nke aur Atmadharma-patrake anuvAdak hai; achChI
tarah anuvAd karaneke lie unhe.n dhanyavAd !
vi.sa.n. 2017
Page -5 of 192
PDF/HTML Page 19 of 216
single page version
grantharachanAkA uddeshya aur jIvo.nkI ichChA ................. 1 ------ 3
gurushikShA sunanekA Adesh tathA sa.nsAr-paribhramaNakA kAraN 2 ------ 4
is granthakI prAmANikatA aur nigodakA duHkh ............ 3 ------ 5
nigodakA duHkh aur vahA.Nse nikalakar prAptakI huI paryAye.n .. 4 ------ 5
tirya.nchagatime.n tras paryAyakI durlabhatA aur usakA duHkh ..... 5 ------ 7
tirya.nchagatime.n asa.nj~nI tathA sa.nj~nIke duHkh ................... 6 ------ 8
tirya.nchagatime.n nirbalatA tathA duHkh ........................ 7 ------ 9
tirya.nchake duHkhakI adhikatA aur
narako.nke semal vR^ikSha tathA sardI-garmIke duHkh .............. 10 --- 12
narako.nme.n anya nArakI, asurakumAr tathA pyAsakA duHkh .... 11 --- 14
narako.nkI bhUkh, Ayu aur manuShyagati prAptikA varNan ...... 12 ---- 15
manuShyagatime.n garbha nivAs tathA prasavakAlake duHkh .......... 13 --- 16
manuShyagatime.n bAl, yuvA aur vR^iddhAvasthAke duHkh .......... 14 --- 17
devagatime.n bhavanatrikakA duHkh ............................ 15 ---- 18
devagatime.n vaimAnik devo.nkA duHkh ........................ 16 ---- 19
sAr ............................................................ 20
pahalI DhAlakA sArA.nsh ........................................... 20
Page -4 of 192
PDF/HTML Page 20 of 216
single page version
pahalI DhAlakA lakShaN-sa.ngrah ...................................... 24
vItarAgakA lakShaN ............................................... 26
antar-pradarshan................................................... 27
pahalI DhAlakI prashnAvalI ........................................ 28
agR^ihIt-mithyAdarshan aur jIvatattvakA lakShaN ............ 2 ---- 31
jIvatattvake viShayame.n mithyAtva (viparIt shraddhA) ............ 3 ---- 32
mithyAdR^iShTikA sharIr tathA paravastuo.n sambandhI vichAr ...... 4 ---- 33
ajIv aur AsravatattvakI viparIt shraddhA ............... 5 ---- 34
bandha aur sa.nvaratattvakI viparIt shraddhA .................... 6 ---- 36
nirjarA aur mokShakI viparIt shraddhA tathA agR^ihIt mithyAj~nAn 7 ---- 37
agR^ihIt mithyAchAritra (kuchAritra)kA lakShaN ............... 8 ----- 39
gR^ihIt mithyAdarshan aur kuguruke lakShaN .................. 9 ---- 40
kudev (mithyAdev)kA svarUp ............................ 10 --- 41
kudharma aur gR^ihIt mithyAdarshanakA sa.nkShipta lakShaN ........... 11-12 42
gR^ihIt mithyAj~nAnakA lakShaN .............................. 13 --- 44
gR^ihIt mithyAchAritrakA lakShaN ............................ 14 ---- 45
mithyAchAritrake tyAgakA tathA Atmahitame.n laganekA upadesh . 15 --- 46
dUsarI DhAlakA sArA.nsh ........................................... 47
dUsarI DhAlakA bhed-sa.ngrah ......................................... 49
dUsarI DhAlakA lakShaN-sa.ngrah ...................................... 49
antar-pradarshan................................................... 50
dUsarI DhAlakI prashnAvalI......................................... 51