Page 7 of 113
PDF/HTML Page 21 of 127
single page version
‘guNasattA’mAn anant bhed chhe te guNanA anant bhed chhe. ek
guNo sUkShma jANavA; sUkShma (guN)nA paryAyo chhe.
gnAnamAn chhe; anant guNanA ghATamAn ekek guN anantarUpe thaIne potAnA
ja lakShaNane dhAre chhe, te kaLA chhe; ekek kaLA guNarUp hovAthI anantarUpane
dhAre chhe; ekek rUp je rUpe thayun tenI anant sattA chhe; ekek sattA anant
bhAvane dhare chhe; ekek bhAvamAn anant ras chhe; ekek rasamAn anant
prabhAv chhe.
saptabhangI Utare chhe). tenun kathana
tethI saptabhang sAdhIe chhIe. te A pramANe
Page 8 of 113
PDF/HTML Page 22 of 127
single page version
ekasAthe kahI shakAtA nathI mATe syAt avaktavya chhe.] (syAt
avaktavya).
avaktavya chhe. (syAt asti avaktavya)
avaktavya chhe. (syAt nAsti avaktavya)
e ja pramANe vIrya sAthe, prameyatva sAthe, temaj anant guNo sAthe
(sAdhavA) chetanAnI jem badhA guNo sAthe (sattAnA sAt bhang) sAdhIe
tyAre (sattAmAn) anant sAt bhang sadhAy chhe. vaLI sattAnI jagyAe
vastutva mUkIne, tenI sAthe sattAnI jem sAdhIe tyAre anant vAr sAt
bhang thAy chhe. e ja rIte vastutva sAthe. evI ja rIte ekek guN sAthe
anantavAr judA judA sAdhavA. e rIte anant guN siddha thAy chhe.
Page 9 of 113
PDF/HTML Page 23 of 127
single page version
vivakShAvaDe sAdhIe tyAre badhA guNo paryant anantAnant (sAt bhang) ek
ek guN sAthe sadhAy chhe.
Page 10 of 113
PDF/HTML Page 24 of 127
single page version
(je gnAn) svagneyabhedane judA jANe chhe ne paragneyabhedane judA
(je) svagneyane Achare chhe ne paragneyanA tyAgane Achare chhe tene
chAr darshananAn; (temAn) samyaktva to na lAvyA? jo samyaktva upayog
nathI to pradhAn kaI rIte sambhave chhe?
anant prakAre kahyun chhe, em samajavun.
Page 11 of 113
PDF/HTML Page 25 of 127
single page version
sarva guNono nishchay yathAavasthitabhAv (AnAthI) chhe. nishchayanun nAm
samyaktva chhe ke jyAn vyavahAr, bhed, vikalpa nathI, ashuddhatA nathI, nij
anubhav svarUp samyak chhe.
vyavahArathI [chhe] em kahIe. asadbhUt upacharitanayathI [darshan] parane
dekhe chhe. te nirvikalparUp gnAn ane darshan samyak thayAn te samyak (tva)
guNathI samyak thayAn e rIte anant [guNo] samyak thayA te samyak
guNanI pradhAnatAthI thayA.
[te guNo] ashuddha rahyA. [sva paryAyanA puruShArtharUp] kALalabdhi *pAmIne
tethI pratham samyaktva guN thayo, pachhI bIjA guNo thayA; siddha
bhagavAnanA guNomAn paN pratham samyaktva ja kahyun; tethI samyaktva pradhAn
chhe. upayog to darshan ane gnAn chhe, jyAn ‘samyagdarshan’ kahyun hoy tyAn
‘samyaktva’ samajavun ane jyAn ‘darshan’ kahyun hoy tyAn ‘dekhavArUp darshan’
samajavun. vastunA nishchayarUp, anubhavarUp samyaktva chhe te pradhAn chhe.
Page 12 of 113
PDF/HTML Page 26 of 127
single page version
nishchayathI jANe to gnAn jaD thAy
jo upachAramAtra to jUTho chhe to sarvagna[paNun] jUThun thAy, te na bane.
dekhe chhe te to jUThun nathI; parantu ATalun visheSh chhe ke upayog gnAnamAn
sva
ekamek thatun nathI], tethI upachAr sangnA thaI. vastushakti upachAr nathI
Page 13 of 113
PDF/HTML Page 27 of 127
single page version
jenun lakShaN chhe evI svachchhatva shakti chhe
sakaL gney bhAse to nirmaL chhe, na bhAse to nirmaL nathI. gnAn potAnA
dravya
jAy.
[1] ek to prashna e ke gnAn gneyanA avalambane chhe ke potAnA
[3] trIjo prashna evo chhe ke gnAn astirUp chhe ke nAstirUp
2. samayasAr kalash. 255
Page 14 of 113
PDF/HTML Page 28 of 127
single page version
gnAnano paryAy chhe, tethI gnAnano paryAy kahetAn gnAn gneyanA avalambane
chhe em kahevAmAn Ave chhe.] ane vastumAtra [kahetAn] potAnA avalambane
chhe.
svabhAvapaNe asti [chhe], [te] paradravyapaNe nAsti, parakShetrapaNe nAsti,
parakALapaNe nAsti ne parabhAvapaNe nAsti [chhe]. gnAnanAn dravya-kShetra-kAL-
bhAv gneyamAn nathI. gneyanAn [ dravya-kShetra-kAL-bhAv] gnAnamAn nathI. gnAnanA
potAnA nij lakShaNanI apekShAvaDe [ane] anya guN lakShaN nirapekShatA
vaDe gnAnanI sangnA
Page 15 of 113
PDF/HTML Page 29 of 127
single page version
jIv jANe chhe, tethI [tenun] ‘gnAn’ nAm chhe.
svasamvedaj [arthAt mAtra potAne ja jANanAr] chhe, te sva
sthApanAnI apekShA dUr karavAmAn Ave to svanun sthApan paN siddha thatun
nathI. mATe sva
gnAn chhe? [1] [mAtra darshanane jANanArA gnAnane] jo sarvadesh kaho to
te sarvadesh sambhavatun nathI [kAraN ke] te mAtra darshanane ja jANanArun na
rahyun paN badhAne jANanArun Tharyun. [2] [ane jo te gnAnane] ekadesh
anshakalpanA chhe, [em kaho to] te kevaLagnAnamAn sambhavatI nathI.
ja nirAvaraN jANavAthI sarva guNo nirAvaraN jANyA. jem ek
AtmAnA asankhya pradesh, pradesh
Page 16 of 113
PDF/HTML Page 30 of 127
single page version
nirAvaraN thayA; ekane jANe te sarvane jANe, sarvane jANe te ekane
jANe,
(gnAn) jANe chhe. (tethI darshanane jANanArun gnAn nirAkAr nathI)
sarvane jANatAn darshan paN Avyun; badhA guNonun jANapaNun mukhya thayun temAn
darshan paN AvI gayun, paN te gnAn te rUp (thayun)
jatun nathI) gnAnanI shakti yugapat
evo ras koIe chAkhyo, tyAn em kahevAnun banatun nathI ke A puruShe
madhur ras chAkhyo. tem darshan anant guNomAn AvI gayun, ek (judA
darshan-guN)nI kalpanA karavAnun banatun nathI
agurulaghutvathI agurulaghurUp chhe
Page 17 of 113
PDF/HTML Page 31 of 127
single page version
kaI rIte rahyun?
thayA tethI sukh chhe; pariNAm ek samay ja rahe chhe tethI samayamAtra
pariNAmanun sukh chhe, gnAnanun sukh yugapat chhe. pariNAmanun (sukh) samay
mAtranun chhe (tethI) samay samayanA pariNAm jyAre Ave tyAre vyakta
sukh thAy. bhaviShyakALanA pariNAm gnAnamAn AvyA, paN thayA nathI,
tethI pariNAmanun sukh kramavartI chhe, te to samaye samaye navun navun thAy
chhe. gnAnano upayog yugapat chhe, te upayog pot potAnA lakShaNane
dhAraN kare chhe tethI pariNAmanun sukh navun kahIe (ane) gnAnanun sukh
yugapat chhe. gnAnanI anvay ane yugapatrUp shakti chhe, tenA paryAyanI
vyatirekarUp shakti (chhe, te) vyApakarUp thaIne anvayarUp thAy chhe*.
pariNamelun gnan kahe chhe, athavA gnAnarUpe gnAn pariName chhe tyAre vyatirek
shaktirUp gnAn thAy chhe. anvay-vyatirek paraspar ek-bIjArUp thAy
chhe (arthAt te banne avinAbhAvIrUp chhe,) tethI (gnAnanun) param lakShaN
je vedakatA, temAn (te banne) chhe. vedakatA (jANavApaNun) pariNAmathI (chhe);
pariNAm, dravyatvaguNanA prabhAvathI dravyaguNanA AkAre thAy chhe (ane)
dravya-guNo paryAyanA AkAre thAy chhe. A pramANe gnAnanA ghaNA bhedo
sadhAy chhe. (ahIn) gnAnanun lakShaN jANapaNun chhe te nishchit thayun. teno
bIjo vistAr chhe.
chhe.)
Page 18 of 113
PDF/HTML Page 32 of 127
single page version
apekShAe gnAnano kAL ek samay chhe.)
‘darshananun gnAn’ (evun) nAm pAme, sattAne jANe te ‘sattAnun gnAn’ (evun)
nAm pAme; tethI kalpanA karatAn bhed sankhyA chhe. nirvikalpa avasthAmAn
ek chhe. A sankhyA jo pradeshamAn gaNIe to gnAnanA asankhyAt pradesho
chhe.
kahIe. (je gnAn,) darshanane jANe te darshanane jANavAnun sthAnasvarUp
darshananun gnAn chhe
guN hoy nahi, mATe (gnAnanun) nirvikalpa nijalakShaN phaL chhe. jem pote
potAne sampradAn kare tem (gnAnanun) potAnun phaL svabhAvaprakAsh chhe. bIjun,
gnAnanun phaL
Page 19 of 113
PDF/HTML Page 33 of 127
single page version
tethI gnAnanI sAthe Anand chhe te gnAnanun phaL chhe.
te sAte bhed jANo.
Page 20 of 113
PDF/HTML Page 34 of 127
single page version
chhe ane gnAnano viShay sAkAr chhe.) jo darshan guN na hoy to vastu
adrashya thatAn sarva vastuonun gnAn ja na thAy ane em thatAn gneyono
abhAv Thare, mATe darshan pradhAn guN chhe.
chhe teNe tathA bIjAe paN em kahyun chhe ke sAmAnya shabdano artha AtmA
kahyo chhe, [tethI] AtmAnun avalokan te darshan chhe ane sva
je darshan Atma-avalokanamAn hatun te ja paraavalokanamAn Avyun;
AvaraN be na hoy. parantu A kathan to nisandeh chhe ke gnAnAvaraN
ane darshanAvaraN e be jatAn siddha bhagavAnane (kevaLagnAn ane
kevaLadarshan) evA be guNo pragaTe chhe.
Page 21 of 113
PDF/HTML Page 35 of 127
single page version
siddhAntanun evun vachan chhe ke
evA AtmadarshanamayI sarvadarshitvashakti] Am samayasAranA upanyAs
[
पश्यति दृश्यते अनेन दर्शनमात्र वा दर्शनं’’
kathanamAn, banne siddha thayA. nirAkAr to vikalparahit svarUpamAtranA
grahaNamAn siddha thayun. sarvadarshI(tva) sarva padArthanA grahaNamAn siddha thayun;
tethI A kathan pramAN chhe.
kahetAn nirvikalpa svarUpathI bIjo bhed te ja visheSh thayun Avun sAmAnya
Page 22 of 113
PDF/HTML Page 36 of 127
single page version
visheShAtmak) vastunA nirvikalpa svarUp mAtranun avabhAsan (tene) darshan
kahIe.
pramAN chhe.
Page 23 of 113
PDF/HTML Page 37 of 127
single page version
AcharIe te chAritra (chhe). charaN mAtra chAritra chhe, A nirvikalpa chhe;
nijAcharaN ja chhe, parano tyAg chhe e paN chAritrano bhed chhe. dravya
viShe sthiratA-vishrAm-AcharaNane dravyAcharaN kahIe; guN viShe sthiratA-
vishrAm-AcharaNane guNAcharaN kahIe tenun visheSh kathan kahIe chhIe
(sthirapaNun) kaI rIte bane?
thatAn gnAn-darshananI sthiti svarUpamAn thAy chhe. pariNAm vastune vedIne
svarUpamAn UThe chhe tyAn svarUpano lAbh thAy chhe, pachhI te ja (pariNAm)
vastumAn lIn thAy chhe, uttar
sthitino nivAs vastu thaI. te paN pariNAmanI lInatAmAn jaNAI gayun.
Page 24 of 113
PDF/HTML Page 38 of 127
single page version
bhavyanA pariNAm shuddha thAy chhe tethI tenA darshan-gnAn paN shuddha thAy
chhe. A nyAye pariNAmanI nijavRutti thatAn svabhAvaguNarUp vastumAn
upayoganI sthiratA te chAritra chhe.
tyAre guNadvArA pariNati thaI (ane) te vakhate guN potAnA lakShaNathI
prakAsharUp thayo. (pariNAm dravyamAn dravIne vyApe tyAre) dravyarUp pariNati
thaI (ane) te vakhate dravyanun lakShaN pragaT thayun; mATe pariNAm vinA
dravatA (
paryAyanI) anyonya siddhi thAy nahi, mATe anyonya siddhinun nimitta
pariNAm sarvasva chhe.
sthiratAbhAv chAritre karyA.
Page 25 of 113
PDF/HTML Page 39 of 127
single page version
sthiratAmAn AvI, tethI sarvachAritra Avyun. e ja pramANe darshananun chAritra
tem ja sarva guNanA chAritranA bhed jANo.
Page 26 of 113
PDF/HTML Page 40 of 127
single page version
paryAy chhe. paryAy vinA guN hoy nahi ane guN vinA paryAy hoy
nahi, paryAyavaDe guN chhe, avinAbhAvI chhe.
samAdhAn
(guNomAn) jANo. agurulaghuguNano vikAr (pariNaman) te ShaTguNI
vRuddhi
gnAnasUkShma, darshanasUkShma te sUkShma(guN)nA paryAy chhe. tethI paryAy sAdhak
chhe, guN siddhi (sAdhya) chhe.
Agamagamya chhe, vachan agochar chhe. juo, AlApapaddhati pRu. 89