‘‘(7) je kAL viShe je kAI jem thavAnun chhe tem ja thAy ene
paN nishchay kahIe chhIe.
(8) vaLI je je bhAvanI jevI jevI rIt vaMe pravartanA chhe (te
te) bhAv tevI tevI rIt pAmIne pariName – ene paN nishchay kahe chhe.’’
[7] – A pramANe AtmAno sarvagnasvabhAv ane nimitta-naimittik
sambandhavALA paryAyo sahitanA dravyonA tamAm paryAyo kramabaddha hovAnun jeNe
svIkAryun tene paranI ane vikAronI kartAbuddhi chhUTI jAy chhe.
(8) ek ja samaye kAraNakArya tathA shAshvat ane kShaNik
evA upAdAnanA be bhedo
darek paryAyanI svatantratA batAvavA mATe A granthamAn kAraNakAryanun svarUp
bahu sArI rIte pRu. 35 thI 37 tathA 40 – 41mAn Apyun chhe; teno khAs
abhyAs karavAnI jarUr chhe. A sambandhamAn kahyun chhe ke –
(1) ‘‘kAraN ane kArya pariNAmathI ja thAy chhe.’’ (pRu. 36)
(2) ‘‘paryAyanun kArya paryAyathI ja thAy chhe.’’ (pRu. 40)
(3) ‘‘paryAyanun kAraN paryAy ja chhe, guN vinA ja (arthAt guNanI
apekShA vagar ja) paryAyanI sattA paryAyanun kAraN chhe. paryAyanun sUkShmatva paryAyanun
kAraN chhe. paryAyanun vIrya paryAyanun kAraN chhe. paryAyanun pradeshatva paryAyanun
kAraN chhe.’’ (pRu. 95)
[9] kAraN-kArya sambandhe ghaNA jIvonI ek mahAn bhUl e thAy
chhe ke dravyamAn upAdAnashakti to chhe paN jo nimitta Ave to upAdAnamAn
kArya thAy ane na Ave to na thAy – em teo mAne chhe. A paN anAdithI
chAlI AvatI be dravyonA ekapaNAnI mAnyatA chhe. A mAnyatA ayathArtha
chhe em batAvavA mATe upAdAnanA kShaNik upAdAn ane shAshvat upAdAn
em be prakAr kahyA chhe. (juo pRu. 46) mATe e banne prakAranA upAdAn
mAnI, darek dravyanA paryAy samay samaye te te samayanA ‘kShaNik upAdAn’nA
kAraNe thAy chhe – em samajavun ane nimitta to mAtra aupachArik kAraN
[ 7 ]