Page 134 of 181
PDF/HTML Page 161 of 208
single page version
sanyamanā bhedomān sanyamane gotavāthī sanyamanī avasthā pragaṭe nahi, paṇ ‘hun ātmā to abhedapaṇe vītarāg- svarūp chhun, anant guṇono abhed piṇḍ chhun’ evī abhed draṣhṭinā jore (sthiratā vadhatān) sanyamādi vītarāgī paryāy pragaṭe chhe. ‘asanyamano tyāg karun to sanyam pragaṭe’ evā vikalpathī sanyam pragaṭe nahi paṇ māro svabhāv ja kāyam samasvarūp chhe, vītarāgasvarūp chhe — em tenā upar draṣhṭi mūkavāthī (sthiratā thatān) sanyam pragaṭe chhe. guṇ-guṇīno bhed paṇ vastudraṣhṭino viṣhay nathī. vāstavik rīte to anant guṇonā abhed piṇḍarūp je nij vastu te ja draṣhṭino viṣhay chhe. 248.
chandra to pote soḷ kaḷāe pūrṇa chhe, tene nitya- rāhu āḍo hoy chhe; rāhu jem khasato jāy tem chandranī ek ek kaḷā ūghaḍatī jāy chhe. chandramān bīj, trīj, choth vagere kaḷānā bhed potāthī nathī paṇ rāhunā nimittanī apekṣhāthī chhe. e rīte gnānasvarūp ātmā chandra samān ākho paripūrṇa chhe, temān pāñchamā, chhaṭhṭhā, sātamā guṇasthānanā bhedanī je kaḷāo chhe te akhaṇḍ ātmānī apekṣhāe nathī, paṇ nimitta evo je karmarūp rāhu tenī apekṣhāe chhe. puruṣhārtha vaḍe te khasato jāy chhe tethī sanyamanī kaḷānā bhed paḍe chhe, paṇ
Page 135 of 181
PDF/HTML Page 162 of 208
single page version
abhed ātmānī apekṣhāe te bhed paḍatā nathī. te kaḷānā bhed upar draṣhṭi nahi rākhatān ākhā dravya upar draṣhṭi rākhavī te ja kaḷā ūghaḍavānun kāraṇ chhe. 249.
nīti te kapaḍān samān chhe ane dharma te dāgīnā samān chhe. jem kapaḍān vinā dāgīnā shobhatā nathī, tem nīti vinā dharma shobhā pāmato nathī. 250.
dev-shāstra-guru em kahe chhe ke bhāī! tāro mahimā tane āve temān amāro mahimā āvī jāy chhe. tane tāro mahimā āvato nathī to tane amāro paṇ mahimā kharekhar āvyo nathī, amane ten oḷakhyān nathī. 251.
tapanī vyākhyā ‘roṭalā na khāvā’ te nathī; paṇ ātmā gnānānandamay ek svatantra padārtha chhe evo nirṇay thayā pachhī antaramān ekāgratā thatān je ujjvaḷatānā pariṇām thāy chhe tene bhagavān tap kahe chhe; ane te vakhate je vikalpa hoy tene vyavahāre tap kahevāy chhe. ātmānī līnatāmān visheṣh ugratā thāy chhe
Page 136 of 181
PDF/HTML Page 163 of 208
single page version
te dharmadhyān ane shukaladhyānarūp tap chhe. 252.
je gnān sāthe ānand na āve te gnān ja nathī, paṇ agnān chhe. 253.
koīnā āshīrvādathī koīnun bhalun thatun nathī, koīnā shāpathī koīnun būrun thatun nathī. saunān puṇya-pāp pramāṇe thāy chhe. keṭalāk em māne chhe ke bhaktāmar-stotra bolavāthī nāgā-bhūkhyā rahīe nahi; paṇ eno artha shun thayo? — ke roṭalā, pāṇī ne lūgaḍānnā oshiyāḷā koī divas maṭīe nahi. are bhāī! āvun ūndhun māgyun? enā karatān evo bhāv kar ke prabhu! tamārā guṇonun mane bahumān chhe, tamārā guṇo mane goṭhe chhe, eṭale ke ātmānā guṇo mane goṭhe chhe, tethī tamārī bhakti karun chhun, stuti karun chhun. 254.
bharat chakravartī, rāmachandrajī, pāṇḍavo vagere dharmātmā sansāramān hatā parantu temane nirāḷā nij ātmatattvanun bhān hatun. bījāne sukhī-duḥkhī karavun, māravun-jivāḍavun te ātmānā hāthamān nathī em teo barābar samaje
Page 137 of 181
PDF/HTML Page 164 of 208
single page version
chhe topaṇ asthiratā chhe tethī laḍāīnā prasaṅgamān joḍāvā vagerenā pāpabhāv ane bījāne sukhī karavānā, jivāḍavānā tathā bhakti vagerenā puṇyabhāv āve chhe. parantu teo samaje chhe ke ā bhāvo puruṣhārthanī nabaḷāīthī thāy chhe. svarūpamān līnatāno puruṣhārtha karī, avashiṣhṭa rāgane ṭāḷīne mokṣhaparyāy pragaṭ karīshun — evī bhāvanānun baḷ temane nirantar hoy chhe. 255.
darek dravya svatantra chhe, koī koīnun kāī karī shakatun nathī. svatantratānī ā vāt samajavāmān moṅghī lāge, parantu jeṭalo kāḷ sansāramān gayo teṭalo kāḷ mukti pragaṭ karavāmān na joīe māṭe satya te sahelun chhe. satya jo moṅghun hoy to mukti thāy konī? māṭe jene ātmahit karavun chhe tene satya najīk ja chhe. 256.
‘ātmā ja ānandanun dhām chhe, temān antarmukh thaye ja sukh chhe’ – āvī vāṇīnā raṇakār jyān kāne paḍe tyān ātmārthī jīvano ātmā andarathī jhaṇajhaṇī ūṭhe chhe ke vāh! ā bhavarahit vītarāgī puruṣhanī vāṇī! ātmānā param shāntarasane batāvanārī ā vāṇī
Page 138 of 181
PDF/HTML Page 165 of 208
single page version
kharekhar adbhut chhe, ashrutapūrva chhe. vītarāgī santonī vāṇī param amr̥ut chhe. bhavarogano nāsh karanār e amogh auṣhadh chhe. 257.
je nij shuddha gnāyakavastumān mithyātva ke rāgādi vibhāvo chhe ja nahi temān ruchinā pariṇām tanmay thatān mithyātva ṭaḷe chhe; bījā koī upāyathī mithyātva ṭaḷe nahi. guṇabhedano vikalpa paṇ shun shuddhavastumān chhe? — nathī; to te shuddhavastunī pratīti guṇabhedanā vikalpanī apekṣhā rākhatī nathī. shuddhavastumān vikalpa nathī, ne vikalpamān shuddhavastu nathī. bannenī bhinnatā jāṇatān pariṇati vikalpothī khasīne svabhāvamān āvī tyān samyaktva thayun ne mithyātva ṭaḷyun. — ā, mithyātva ṭāḷavānī rīt chhe. te māṭe, andar chidānandasvabhāvano ananto mahimā bhāsīne teno ananto ras āvavo joīe, em karavāthī pariṇām temān tanmay thāy chhe. 258.
he bhāī! anant guṇono vaibhav jemān vaselo chhe evī chaitanyavastu tun pote chho. are chaitanyarājā! tārā achintya vaibhavane ten kadī jāṇyo – joyo – anubhavyo nathī, tārā svagharamān ten vās karyo nathī. svagharane bhūlī
Page 139 of 181
PDF/HTML Page 166 of 208
single page version
rāgādi vibhāvane potānun ghar mānīne temān tun vasyo chho. paṇ shrīguru tane svagharamān vāstu karāve chhe ke he jīv! tun tārā ātmāne chaitanyasvarūp jāṇīne tenī sevā kar. tenāthī tārun kalyāṇ thashe. ahā! svagharamān āvavāno umaṅg kone na āve? 259.
gnānaguṇane pradhān karīne ātmāne ‘gnāyak’ kahevāy chhe. gnānaguṇ pote savikalpa chhe, eṭale ke te potāne ane parane jāṇanār chhe; ane gnān sivāy bījā koī guṇamān sva-parane jāṇavānun sāmarthya nathī, jethī gnān sivāy badhā guṇo nirvikalpa chhe. 260.
tattva samajavāmān, tenā vichāramān je shubhabhāv saheje āve chhe tevā ūñchā shubhabhāv kriyākāṇḍamān nathī. are! ek kalāk dhyān rākhī tattvane sāmbhaḷe topaṇ shubhabhāvanī ṭaṅkashāḷ paḍe ane shubhabhāvanī sāmāyik thaī jāy; to pachhī jo chaitanyanī jāgr̥uti lāvī nirṇay kare to tenī to vāt ja shī? tattvagnānano virodh na kare ane gnānīne shun kahevun chhe te sāmbhaḷe to temān, shubh rāganun je puṇya bandhāy tenā karatān, paramārthanā lakṣha sahit sāmbhaḷanārane utkr̥uṣhṭa puṇyanā shubhabhāv thaī
Page 140 of 181
PDF/HTML Page 167 of 208
single page version
jāy chhe; paṇ te puṇyanī kimmat shī? puṇyathī mātra sāmbhaḷavānun maḷe paṇ temān jātane bheḷavīne satyano nirṇay na kare to thothān chhe. 261.
ātmāmān karmanī ‘nāsti’ chhe. banne svatantra chīj chhe. je potāmān nathī te potāne nukasān karī shake nahi. pote svalakṣhe vikār karī shake nahi, paṇ vikāramān nimittarūp bījī vastunī hājarī hoy chhe. koīnī avasthā koīnā kāraṇe thatī nathī. jyān jīvane vikārī bhāv karavānī vartamān yogyatā hoy tyān nimittarūpe thanār karma hājar ja hoy. 262.
vītarāgavāṇīrūpī samudranā manthanathī jeṇe shuddha chidrūp-ratna prāpta karyun chhe evo mumukṣhu chaitanyaprāptinā param ullāsathī kahe chhe ke aho! mane sarvotkr̥uṣhṭa chaitanyaratna maḷyun, have māre chaitanyathī anya bījun koī kārya nathī, bījun koī vāchya nathī, bījun koī dhyey nathī, bījun kāī shravaṇayogya nathī, bījun kāī prāpta karavā jevun nathī, bījun koī shrey nathī, bījun koī ādey nathī. 263.
Page 141 of 181
PDF/HTML Page 168 of 208
single page version
moh, rāg, dveṣh vagere je vikārī avasthā ātmānī paryāyamān utpanna thāy te jaḍanī ja avasthā chhe, kāraṇ ke jaḍ taraphanā valaṇavāḷo bhāv chhe māṭe tene jaḍano kahyo chhe. te bhāv ātmāno svabhāv nathī ane tenī utpatti mūḷ ātmāmānthī thatī nathī māṭe tene jaḍ kahyo chhe. 264.
ame kāī paṇ bījānun karī shakīe em mānanārā chorāshīnā avatāramān rakhaḍavānā chhe. ātmā to ekalo gnātādraṣhṭā chhe; tenun ja kārya hun karī shakun tem na mānyun ane paravastunun hun karī shakun chhun em jeṇe mānyun tene potānā chaitanyanī jāgr̥uti dabāī gaī māṭe te apekṣhāe te jaḍ chhe. āthī kāī em nathī samajavānun ke chaitanya phīṭīne jaḍadravya thaī jāy chhe. jo ātmā jaḍ thaī jato hoy to ‘tun samaj, ātmāne oḷakh’ em sambodhī paṇ na shakāy. e to ghaṇī vār kahīe chhīe ke ābāḷagopāḷ, rājāthī raṅk – badhā ātmā prabhu chhe, badhā ātmā paripūrṇa bhagavān chhe, badhā ātmā vartamānamān anant guṇothī bharyā chhe; paṇ tenun bhān na kare, oḷakhe nahi ane jaḍanā kartavyane potānun kartavya māne, jaḍanā
Page 142 of 181
PDF/HTML Page 169 of 208
single page version
svarūpane potānun svarūp māne, tenī draṣhṭimān tene jaḍ ja bhāse chhe māṭe tene jaḍ kahyo chhe. 265.
gnān ātmāno svabhāv chhe. gnānamān kāḷabhed nathī, gnānane vajan nathī ane gnānamān vikār nathī.
pachās varṣha pahelānī vāt yād karavī hoy to te sambhāravā gnānamān kram pāḍavo paḍato nathī. jem kāpaḍanā pachās tākā uparāupar khaḍakyā hoy ne temānthī nīcheno tāko kāḍhavo hoy to uparanā tākā pheravyā pachhī ja nīcheno tāko nīkaḷe, tem gnānamān pachās varṣha pahelānī vāt yād karavā māṭe vachalān ogaṇapachās varṣhanī vātane sambhāravī paḍatī nathī. je rīte gaī kālanī vāt yād āve te ja rīte pachās varṣha pahelānī vāt paṇ jhaṭ yād āvī shake chhe. māṭe gnānamān kāḷabhed paḍato nathī; kāḷane khāī jāy evo arūpī gnānamūrti ātmā chhe.
gnān arūpī chhe tethī gnān game teṭalun vadhī jāy topaṇ tenun vajan lāgatun nathī. ghaṇān pustako jāṇyān tethī gnānamān bhār vadhī jato nathī. e rīte gnānane vajan nathī māṭe te arūpī chhe.
gnān shuddha avikārī chhe; gnānamān vikār nathī. juvānīmān kām-krodhādi vikārī bhāvothī bharelī, kāḷā
Page 143 of 181
PDF/HTML Page 170 of 208
single page version
koyalā jevī jindagī gāḷī hoy, paṇ pachhī jyāre tene gnānamān yād kare tyāre gnān sāthe te vikār thaī āvato nathī; tethī gnān pote shuddha avikārī chhe. jo vikārī hoy to pūrvanā vikāranun gnān karatān te vikār paṇ sāthe thaī āvavo joīe, paṇ tem thatun nathī. ātmā pote shuddha-avasthāmān rahīne vikāranun gnān karī shake chhe. avasthāmān paranā avalambanathī kṣhaṇik vikār thāy chhe tene avikārī svabhāvanā bhān vaḍe sarvathā toḍī shakāy chhe. nāsh thaī shake te ātmāno svabhāv hoy nahi; tethī vikār ātmāno svabhāv nathī. 266.
vītarāgī paryāy e ja nishchay mokṣhamārga — sācho dharma — chhe. joīne chālavun, bhāṣhā mr̥udu bolavī, te kharekhar samiti nathī. shāstramān kathan āve ke munie dhonsarāpramāṇ joīne chālavun vagere. to tevo upadesh kem karyo? tenun samādhān e chhe ke vyavahār vinā paramārtha samajāvī shakāto nathī. ‘svasti’ shabdano artha mlechchha na samajī shake, paṇ ‘svasti’no artha tenī bhāṣhāmān kahe ke ‘tārun avināshī kalyāṇ thāo’ to te jīv samajī shake chhe. ātmāmān darshan, gnān, chāritra
Page 144 of 181
PDF/HTML Page 171 of 208
single page version
evā bhed pāḍīne samajāve chhe paṇ te bhed kahevāmātra chhe; ātmāmān kharekhar evā bhed nathī, ātmā to abhed chhe. vaḷī vyavahār aṅgīkār karāvavā vyavahār kahetā nathī. vyavahār vinā paramārthano upadesh ashakya chhe tethī vyavahārano upadesh chhe. samayasāramān shrīmad- bhagavatkundakundāchāryadeve kahyun chhe ke — जह णवि सक्क मणज्जो अणज्जभासं विणा दु गाहेदुं ।
jem anāryane — mlechchhane mlechchhabhāṣhā vinā artha grahaṇ karāvavānun shakya nathī, tem vyavahār vinā paramārthano upadesh ashakya chhe. tethī vyavahārano upadesh chhe. nishchayane aṅgīkār karāvavā māṭe vyavahār vaḍe upadesh devāmān āve chhe, parantu vyavahār chhe te aṅgīkār karavāyogya nathī. 267.
ātmā taddan gnāyak chhe; te svabhāvanun na ruchavun, na goṭhavun, tenun nām krodh chhe. ‘akhaṇḍ chaitanyasvabhāv te hun nahi’ em svabhāvano aṇagamo — svabhāv na goṭhe — te anantānubandhī krodh chhe. vastu akhaṇḍ chhe, badhā bhaṅg-bhed ajīvanā sambandhe dekhāy chhe. draṣhṭimān te akhaṇḍ svabhāvanun poṣhaṇ na thavun te krodh chhe; par padārtha pratye
Page 145 of 181
PDF/HTML Page 172 of 208
single page version
ahambuddhi te anantānubandhī mān chhe; vastuno svabhāv jevo chhe tevo nahi mānatān āḍ mārīne bījī rīte khatavavun tenun nām anantānubandhī māyā chhe; svabhāvanī bhāvanā chūkīne vikāranī ichchhā karavī te anantānubandhī lobh chhe. 268.
bharat chakravartī ane bāhubalī banne bhāīne laḍāī thaī. sādhāraṇane to evun lāge ke samyaggnānī, vaḷī banne bhāī, vaḷī e ja bhave banne mokṣha javānā ne ā shun? parantu laḍatī vakhate paṇ bhān chhe ke hun ā badhāthī bhinna chhun. te laḍāīnā gnātā chhe. je krodh thāy chhe te krodhanā paṇ gnātā chhe. potānā shuddha, pavitra ānandaghanasvabhāvanun bhān varte chhe, parantu asthiratā chhe tethī laḍāīmān ūbhā chhe. bharat chakravartī jītī shakyā nahi, tethī chhevaṭe bāhubalījī upar chakra mūkyun. e vakhate bāhubalījīne vairāgya āvyo ke dhikkār chhe ā rājane! are! ā jīvanamān rājane māṭe ā shun? gnānī puṇyathī paṇ rājī nathī ane puṇyanān phaḷathī paṇ rājī nathī. bāhubalījī kahe chhe ke hun chidānand ātmā, parathī bhinna chhun, ene ā na hoy, ā na shobhe! dhikkār chhe ā rājane! em vairāgya āvatān munipaṇun
Page 146 of 181
PDF/HTML Page 173 of 208
single page version
līdhun. mīndaḍī je moḍhethī potānā bachchāne pakaḍe te ja moḍhethī undarane pakaḍe paṇ ‘pakaḍ pakaḍamen pher hai,’ tem gnānī ne agnānīnī kriyā ek sarakhī dekhāy paṇ bhāvamān āntarā hoy chhe. 269.
strī, putra, paisā ādimān rachyā-pachyā rahevun e to jherīlo svād chhe, sarpano moṭo rāphaḍo chhe; paṇ shubh bhāvamān āvavun te paṇ sansār chhe. param puruṣhārthī mahā- gnānīo andaramān gum thayā te bahār na āvyā. 270.
gnānīne paṇ ākarā rog āve, indriyo moḷī paḍī jāy, bahārathī indriyo kām na kare, bahāramān besūdh jevun lāge, paṇ andaramān besūdh nathī. 271.
munine karmaprakram hoto nathī — muni koī kām māthe letā nathī. ‘pāṭhashāḷānun dhyān rākhavun paḍashe; paisā ugharāvavā māṭe tamāre javun paḍashe; tīrtha māṭe paisā ugharāvavā paḍashe.’ — āvān koī paṇ kām muni māthe letā ja nathī. koī paṇ prakārano bojo muni māthe rākhatā ja nathī. 272.
Page 147 of 181
PDF/HTML Page 174 of 208
single page version
sanyoganun lakṣha chhoḍī de ne nirvikalpa ekarūp vastu chhe teno āshray le. ‘vartamānamān trikāḷī gnāyak te hun chhun’ em āshray kar. guṇ-guṇīnā bhedanun paṇ lakṣha chhoḍīne ekarūp guṇīnī draṣhṭi kar. tane samatā thashe, ānand thashe, duḥkhano nāsh thashe. ek chaitanyavastu dhruv chhe, temān draṣhṭi devāthī tane muktino mārga pragaṭ thashe. abhed chīj ke jemān guṇ-guṇīnā bhedano paṇ abhāv chhe tyān jā, tane dharma thashe, rāgathī ne duḥkhathī chhūṭavāno panth tane hāth āvashe. 273.
pt.0 bhāgachandajī kr̥ut ‘sattāsvarūp’mān arhantanun svarūp jāṇīne gr̥uhīt mithyātva ṭāḷavānun svarūp bahu sārī rīte samajāvel chhe. paramārthatattvanā virodhī evān kudev, kuguru ane kushāstrane ṭhīk mānavān te gr̥uhīt mithyātva chhe. hun parano kartā chhun, (karmathī) rokāyelo chhun, parathī judo — svatantra nathī, shubharāgathī mane guṇ thāy chhe evī je ūndhī mānyatā anādithī chhe te agr̥uhīt mithyātva athavā nishchayamithyātva chhe. te nishchayamithyātva ṭāḷavā pahelān, je gr̥uhīt mithyātva athavā vyavahār- mithyātva chhe te ṭāḷavun joīe. 274.
Page 148 of 181
PDF/HTML Page 175 of 208
single page version
svānubhūti thatān jīvane kevo sākṣhātkār thāy? svānubhūti thatān, anākuḷ-āhlādamay, ek, ākhāy vishvanī upar tarato vignānaghan paramapadārtha — paramātmā anubhavamān āve chhe. āvā anubhav vinā ātmā samyakpaṇe dekhāto — shraddhāto ja nathī, tethī svānubhūti vinā samyagdarshananī — dharmanī sharūāt ja thatī nathī.
āvī svānubhūti prāpta karavā jīve shun karavun? svānubhūtinī prāpti māṭe gnānasvabhāvī ātmāno game tem karīne paṇ draḍh nirṇay karavo. gnānasvabhāvī ātmāno nirṇay draḍh karavāmān sahāyabhūt tattvagnānano — dravyonun svayansiddha satpaṇun ne svatantratā, dravya-guṇ-paryāy, utpād-vyay-dhrauvya, nav tattvanun sāchun svarūp, jīv ane sharīranī taddan bhinnabhinna kriyāo, puṇya ane dharmanā lakṣhaṇabhed, nishchay-vyavahār ityādi anek viṣhayonā sāchā bodhano — abhyās karavo. tīrthaṅkar bhagavantoe kahelān āvān anek prayojanabhūt satyonā abhyāsanī sāthe sāthe sarva tattvagnānano shiramor — mugaṭamaṇi je shuddhadravyasāmānya arthāt param pāriṇāmikabhāv eṭale ke gnāyakasvabhāvī shuddhātmadravyasāmānya — je svānubhūtino ādhār chhe, samyagdarshanano āshray chhe, mokṣhamārganun ālamban chhe, sarva shuddhabhāvono nāth chhe — teno divya mahimā hr̥udayamān sarvādhikapaṇe aṅkit karavā yogya chhe. te
Page 149 of 181
PDF/HTML Page 176 of 208
single page version
nij shuddhātmadravyasāmānyano āshray karavāthī ja atīndriy ānandamay svānubhūti prāpta thāy chhe. 275.
hun ātmā shuddha chhun, ashuddha chhun, baddha chhun, mukta chhun, nitya chhun, anitya chhun, ek chhun, anek chhun ityādi prakāro vaḍe jeṇe pratham shrutagnān vaḍe gnānasvabhāvī nij ātmāno nirṇay karyo chhe evā jīvane, tattvavichāranā rāganī je vr̥utti ūṭhe chhe te paṇ duḥkhadāyak chhe, ākuḷatārūp chhe. tevā anek prakāranā shrutagnānanā bhāvane maryādāmān lāvato, hun āvo chhun ne tevo chhun — evā vichārane puruṣhārtha dvārā rokato, par taraph vaḷatā upayogane sva taraph kheñchato, nayapakṣhanā ālambanathī thato je rāgano vikalpa tene ātmānā svabhāvarasanā bhān dvārā ṭāḷato, shrutagnānane paṇ je ātmasanmukh kare chhe te, te vakhate atyant vikalparahit thaīne tatkāḷ nijarasathī pragaṭ thatā, ādi-madhya-anta rahit ātmānā paramānandasvarūp amr̥utarasane vede chhe. 276.
jīv paradravyanī kriyā to karato nathī, parantu vikārakāḷe paṇ svabhāv-apekṣhāe nirvikār rahe chhe,
Page 150 of 181
PDF/HTML Page 177 of 208
single page version
apūrṇa dashā vakhate paṇ paripūrṇa rahe chhe, sadāshuddha chhe, kr̥utakr̥utya bhagavān chhe. jem raṅgit dashā vakhate sphaṭik- maṇinā vidyamān nirmaḷ svabhāvanun bhān thaī shake chhe, tem vikārī, adhūrī dashā vakhate paṇ jīvanā vidyamān nirvikārī, paripūrṇa svabhāvanun bhān thaī shake chhe. āvā shuddhasvabhāvanā anubhav vinā mokṣhamārgano prārambh paṇ thato nathī, munipaṇun paṇ narakādinān duḥkhonā ḍarathī ke bījā koī hetue paḷāy chhe. ‘hun kr̥utakr̥utya chhun’ paripūrṇa chhun, sahajānand chhun, māre kāī joītun nathī’ evī param upekṣhārūp, sahaj udāsīnatārūp, svābhāvik taṭasthatārūp munipaṇun dravyasvabhāvanā anubhav vinā kadī āvatun nathī. āvā shuddhadravyasvabhāvanā gnāyakasvabhāvanā nirṇayanā puruṣhārtha pratye, tenī laganī pratye vaḷavāno prayās ātmārthīoe — bhavabhramaṇathī mūñjhāyelā mumukṣhuoe — karavā jevo chhe. 277.
jene ātmānī kharekharī ruchi jāge tene chovīshe kalāk enun ja chintan, gholan ne khaṭak rahyā kare, ūṅghamān paṇ enun e raṭaṇ chālyā kare. are! narakamān paḍelo nārakī bhīṣhaṇ vedanāmān paḍyo hoy te vakhate paṇ, pūrve sat sāmbhaḷyun hoy tenun smaraṇ karī, phaḍāk
Page 151 of 181
PDF/HTML Page 178 of 208
single page version
daīne andaramān ūtarī jāy chhe; ene pratikūḷatā naḍatī ja nathī ne! svargano jīv svarganī anukūḷatāmān paḍyo hoy topaṇ tenun lakṣha chhoḍī andaramān ūtarī jāy chhe. ahīn jarāk pratikūḷatā hoy to ‘arere! māre ām chhe ne tem chhe’ – em karī karīne anant kāḷ gumāvyo. have enun lakṣha chhoḍī andaramān ūtarī jā ne! bhāī! ā vinā bījo koī sukhano mārga nathī. 278.
ātmachintanamān kyāy guṇabhedanī ke rāganī mukhyatā nathī, vikalpanun jor nathī, paṇ gnānamān param gnāyak- svabhāvanā koī achintya mahimānun jor chhe, ane tenā ja jore nirvikalpa thaīne mumukṣhujīv ātmāne sākṣhāt svānubhavamān laī le chhe; tyān koī vikalpa rahetā nathī. ā rīte bhed-vikalpa vachche āvatā hovā chhatān svabhāvanā mahimānā jore mumukṣhujīv tene oḷaṅgī jaīne svānubhūtimān pahoñchī jāy chhe. 279.
līṇḍīpīparano dāṇo kade nāno ane svāde alpa tīkhāshavāḷo hovā chhatān tenāmān chosaṭh pahorī
Page 152 of 181
PDF/HTML Page 179 of 208
single page version
tīkhāshanī — pūrṇa tīkhāshanī shakti sadā bharapūr chhe. e draṣhṭānte ātmā paṇ kade sharīrapramāṇ ane bhāve alpa hovā chhatān tenāmān paripūrṇa sarvagnasvabhāv, ānandasvabhāv bharelo chhe. līṇḍīpīparane chosaṭh pahor ghūṇṭavāthī tenī paryāyamān jem pūrṇa tīkhāsh pragaṭ thāy chhe, tem ruchine antarmukh vāḷīne svarūpanun ghūṇṭaṇ karatān karatān ātmānī paryāyamān pūrṇa svarūp pragaṭ thaī jāy chhe. 280.
pratyek dravya svatantra chhe. hun paṇ ek svatantra padārtha chhun, mane karma rokī shake nahi.
prashnaḥ — mahārāj! be jīvone 148 karmaprakāro sambandhī sarva bhedaprabhedonān prakr̥iti-pradesh-sthiti-anubhāg badhuy barābar ek sarakhun hoy to te jīvo uttaravartī kṣhaṇe sarakhā bhāv kare ke bhinnabhinna prakāranā?
uttaraḥ — bhinna bhinna prakāranā.
prashnaḥ — banne jīvonī shakti to pūrī chhe ane āvaraṇ barābar sarakhān chhe, to pachhī bhāv bhinnabhinna prakāranā kem karī shake?
uttaraḥ — ‘akāraṇ pāriṇāmik dravya chhe’; arthāt jīv jenun koī kāraṇ nathī evā bhāve svatantrapaṇe
Page 153 of 181
PDF/HTML Page 180 of 208
single page version
pariṇamatun dravya chhe, tethī tene potānā bhāv svādhīnapaṇe karavāmān kharekhar koṇ rokī shake? te svatantrapaṇe potānun badhun karī shake chhe. 281.
jem chaṇāmān mīṭhāshanī tākāt bharī chhe, kachāshane līdhe te tūro lāge chhe ne vāvavāthī ūge chhe, paṇ shekavāthī teno mīṭho svād pragaṭ thāy chhe ane te vāvyo ūgato nathī; tem ātmāmān mīṭhāsh eṭale atīndriy ānandashakti bharapūr paḍī chhe, te shaktine bhūlīne ‘sharīr te hun, rāgādi te hun’ evī agnānarūpī kachāshane līdhe tene potānā ānandano anubhav nathī paṇ ākuḷatāno anubhav chhe ne pharī pharī avatār dhāraṇ kare chhe, parantu potānā svarūp sanmukh thaīne temān ekāgratārūp agni vaḍe shekavāthī svabhāvanā atīndriy ānandano svād āve chhe ane pachhī tene avatār thato nathī. 282.
munirājane hālatān-chālatān, khātān-pītān chaitanyagoḷo chhūṭo paḍī jāy chhe ne teo atīndriy ānandāmr̥utarasane vede chhe. ūṅghamān paṇ temane kṣhaṇavār jholun āve chhe ne kṣhaṇavār jāge chhe; kṣhaṇavār jāge chhe tyāre temane