समाधान — शंकाका निराकरण करते हुए आचार्य बोले, ‘‘व्रतादिकोंका आचरण
करना निरर्थक नहीं है ।’’ (अर्थात् सार्थक है) इतनी ही बात नहीं, किन्तु आत्म-भक्तिको
अयुक्त बतलाना भी ठीक नहीं है । इसी कथनकी पुष्टि करते हुए आगे श्लोक लिखते
हैंः — ।।३।।
आत्मभाव यदि मोक्षपद, स्वर्ग है कितनी दूर ।
दोय कोस जो ले चले, आध कोस सुख पूर ।।४।।
अर्थ — आत्मामें लगा हुआ जो परिणाम भव्य प्राणियोंको मोक्ष प्रदान करता है, उस
अत्राप्याचार्यः समाधत्ते — तदपि नेति न केवलं व्रतादिनामानर्थक्यं न भवेत् किं तर्हि
तदप्यात्मभक्त्यनुपपत्तिप्रकाशनमपि त्वया क्रियमाणं न साधु स्यादित्यर्थः । यतः —
यत्र भावः शिवं दत्ते द्यौः कियद्दूरवर्तिनी ।
यो नयत्याशु गव्यूतिं क्रोशार्धे किं स सीदति ।।४।।
टीका — यत्रात्मनि विषये प्रणिधानं, भावः कर्त्ता, दत्ते प्रयच्छति । किं ? तच्छिवं मोक्षं,
kahān jainashāstramāḷā ]
iṣhṭopadesh
[ 11
ahīn paṇ āchārya samādhān kare chhe —
te paṇ nathī, kāraṇ ke vratādinī niṣhphaḷatā nahi bane, eṭalun ja nahi parantu tem
chhatān tun je ātmabhaktine ayukta batāve chhe te paṇ ṭhīk nathī, evo artha chhe, kāraṇ
ke —
ātmabhāvathī mokṣha jyān, tyān svarga shun dūr,
bhār vahe je kosh be, ardha kosh shun dūr. 4.
anvayārtha : — [यत्र ] jyān [भावः ] ātma – bhāv (bhavya jīvone) [शिवं ] mokṣha
[दत्ते ] āpe chhe, [तत्र ] tyān [द्यौः ] svarga [कियद्दूरवर्तिनो ] keṭalun dūr chhe? (kāī dūr nathī
arthāt najīk chhe). [यः ] je (manuṣhya) bhārane [गव्यूतिं ] be kosh sudhī [आशु ] jaladī
[नयति ] laī jāy chhe, [सः ] te (manuṣhya) te bhārane [क्रोशार्धे ] ardho kosh laī jatān [किं
सीदति ] shun thākī jashe – khinna thashe? (nā, khinna thashe nahi).
ṭīkā : — jyān eṭale ātmaviṣhayamān bhāv – (ātmadhyān) āpe chhe – pradān kare chhe;
bhavya jīvane shiv eṭale mokṣha (āpe chhe). mokṣha pradān karavāmān samartha te