158 ][ adhyAya 5shrI jain siddhAnt praveshikA ][ 159
hovun ane jyAn jyAn sAdhya na hoy, tyAn tyAn sAdhananA paN
na hovAne avinAbhAvasambandh kahe chhe. jemake – jyAn jyAn
dhUmADo chhe, tyAn tyAn agni chhe ane jyAn jyAn agni nathI,
tyAn tyAn dhUmADo paN nathI.
593 pra. sAdhan kone kahe chhe?
u. je sAdhya vinA na hoy. jemake – agnino hetu
(sAdhan) dhUmADo.
594 pra. sAdhya kone kahe chhe?
u. iShTa abAdhit asiddhane sAdhya kahe chhe.
595 pra. iShTa kone kahe chhe?
u. vAdI ane prativAdI jene siddha karavAne chAhe,
tene iShTa kahe chhe.
596 pra. abAdhit kone kahe chhe?
u. je bIjA pramANathI bAdhit na hoy. jemake –
agnimAn ThanDApaNun pratyakSha pramANathI bAdhit chhe. e kAraNathI
A ThanDApaNun sAdhya (siddha) thaI shakatun nathI.
597 pra. asiddhi kone kahe chhe?
u. je bIjA pramANathI siddha na thayun hoy athavA
jeno nishchay na hoy, tene asiddhi kahe chhe.
598 pra. anumAn kone kahe chhe?
u. sAdhanathI sAdhyanA gnAnane anumAn kahe chhe.
599 pra. hetvAbhAs (sAdhanAbhAs) kone kahe chhe?
u. sadoSh hetune athavA doSh sahit hetune.
600 pra. hetvAbhAsanA keTalA bhed chhe?
u. chAr chhe – asiddha, viruddha, anaikAntik
(vyabhichArI) ane akinchitkar.
601 pra. asiddhahetvAbhAs kone kahe chhe?
u. je hetunA abhAvano (gerahAjarIno) nishchay
hoy athavA tenA sadbhAvamAn (hAjaramAn) sandeh (shak)
hoy, tene asiddhahetvAbhAs kahe chhe. jemake ‘‘shabda nitya chhe
kemake netrano viShay chhe’’, parantu shabda karNa (kAn)no viShay
chhe. netrano thaI shakato nathI, tethI ‘‘netrano viShay’’ e hetu
asiddhahetvAbhAs chhe.