Page 113 of 370
PDF/HTML Page 141 of 398
single page version
kahe chhe, tyAre veshyAdikane pariNAm vinA kevaL nAmAdikathI ja taravun batAve chhe. kAI ThekANun
ja nathI.
paN e to viruddha chhe, kAraN ke pratham to ThAkorajI paN sansArIvat viShayAsakta thaI rahyA
chhe, to jem rAjAdik chhe tevA ja ThAkorajI thayA. vaLI anyanI pAse sevA karAvavI thaI,
tyAre to ThAkorajIne parAdhInapaNun thayun. ane A mokSha pAmI tyAn paN sevA karyAn kare, to
jevI rAjAnI chAkarI karavI, tevI A paN chAkarI ja thaI. to tyAn parAdhInatA thatAn sukh
kevI rIte hoy? tethI te paN banatun nathI.
vyAkulatA rahI, tyAre te sukhI kem hoy? jem sansAramAn nAnA
chhe? jo rahe chhe to jyot vadhatI jashe; ane tethI jyotimAn hInAdhikapaNun thashe tathA jo viNasI
jAy chhe to jyAn potAnI ja sattA nAsh thAy, evun kArya upAdey kem mAnIe? mATe em
paN banatun nathI.
Page 114 of 370
PDF/HTML Page 142 of 398
single page version
e brahmamAn maLe chhe, tyAre tenun astitva rahe chhe ke nahi? jo rahe chhe to sarvagnane to tenun
astitva judun bhAse, eTale sanyog thavAthI maLyA bhale kaho, parantu paramArthathI maLyA nathI. tathA
jo astitva nathI rahetun, to potAno ja abhAv thavo koN ichchhe? mATe em paN banatun nathI.
karatAn to jANapaNun vadhe chhe chhatAn rUDun sAdhan karatAn jANapaNAno abhAv thavo kem manAy?
lokamAn paN gnAnanI mahattAthI jaDapaNAnI mahattA nathI. mATe e paN banatun nathI.
avatAr thayA mAne chhe, tem A pegambar thayA mAne chhe. jem teo puNya
Adine pUjya kahe chhe, tem A suvar Adine kahe chhe. e badhAn tiryanchAdik ja chhe. jem
teo IshvaranI bhaktithI mukti thavI kahe chhe, tem A khudAnI bhakti kahe chhe. jem teo
koI ThekANe dayAne poShe chhe, tathA koI ThekANe hinsAne poShe chhe tem A paN koI ThekANe
‘‘raham’’ (-dayA) karavI poShe chhe, tathA koI ThekANe ‘‘katal’’ karavI poShe chhe. jem teo koI
ThekANe tapashcharaN karavun poShe chhe, tyAre koI ThekANe viShayasevan poShe chhe. te ja pramANe A
paN poShe chhe. tathA jem teo koI ThekANe mAns, madirA ane shikAr Adino niShedh kare
chhe tyAre koI ThekANe uttam puruSho dvArA teno ja angIkAr karavo batAve chhe; tem A paN
teno niShedh vA angIkAr karavo batAve chhe; e pramANe anek prakArathI temAn samAnatA chhe joke
nAmAdik judAn
Page 115 of 370
PDF/HTML Page 143 of 398
single page version
ichchhe te kAryo karatAn koI dharma batAve to evA dharmamAn koN na joDAy? tethI e dharmonI
pravRutti visheSh chhe.
karI svachchhandI thavAnun prayojan darshAvyun, tem anya paN jANavun. vaLI A kAL to nikRuShTa chhe,
tethI A kALamAn nikRuShTadharmanI ja pravRutti visheSh hoy chhe.
tathA tamoguNavaDe mUDhatA thAy chhe ityAdi lakShaN teo kahe chhe. e rUp avasthAnun nAm prakRiti
chhe tenAthI buddhi Upaje chhe. tenun ja nAm mahattva chhe. tenAthI ahankAr Upaje chhe, ahankArathI
soL mAtrA thAy chhe, pAnch gnAnaindriy thAy chhe
Page 116 of 370
PDF/HTML Page 144 of 398
single page version
chhe, enAthI bhinna nirguN kartA
chhe, paN buddhi nAm to gnAnanun chhe, koI gnAnaguNadhArI padArthamAn ja e thatI dekhAy chhe, to
enAthI gnAn thayun kem manAy? ahIn koI kahe ke
tenAthI ahankAr thayo kahyo. have par vastumAn ‘‘hun karun chhun’’ evun mAnavAnun nAm ahankAr chhe,
paN sAkShIbhUtapaNe jANavAthI to ahankAr thato nathI, to te gnAnavaDe Upajyo kem kahevAy?
jANavArUp bhAvaindriy chhe te gnAnarUp chhe, tyAn ahankAranun shun prayojan chhe? shun ahankAr buddhirahit
koIne dekhAy chhe? to ahankAravaDe nIpajavAn kem sambhave?
ahankArathI tenun Upajavun kevI rIte manAy?
jIvano pariNAm chhe, tethI e mUrtikaguN tenAthI nIpajyo kevI rIte mAnIe?
chhIe, to rUpAdikavaDe agni Adi UpajyA kevI rIte mAnIe? kahevAmAn paN guNImAn guN
chhe. paN guNathI guNI nIpajyo kevI rIte manAy?
Page 117 of 370
PDF/HTML Page 145 of 398
single page version
vaLI teo puruShane prakRitithI bhinna jANavAnun nAm mokShamArga kahe chhe; paN pratham to
nathI.
e pachIs tattvomAn kahyo ja nathI, vaLI puruShane ja prakRiti sanyog thatAn jIvasangnA thAy chhe, to
judA
mAnIe? tathA jo judI chhe, to te paN ek vastu thaI, sarva kartavya tenun Tharyun, puruShanun kAI
kartavya ja rahyun nahi, pachhI upadesh shA mATe Apo chho?
vaLI tyAn pratyakSha, anumAn ane Agam traN pramAN kahe chhe, paN tenA satya
nishchay nathI. e matamAn koI jaTA dhAraN kare chhe, koI choTI rAkhe chhe, koI munDit thAy chhe.
tathA koI kaththaI vastra pahere chhe. ityAdik anek prakAranA veShadhArI tattvagnAnanA AshrayavaDe potAne
mahant kahevaDAve chhe.
Page 118 of 370
PDF/HTML Page 146 of 398
single page version
thAy te prayojan chhe; jene vAdI
thAy te tarka chhe. te pachhI pratItirUp jANavun thAy te nirNay chhe, AchArya
chhe, chhaLapUrvak vachan te chhal chhe, kharAn dUShaN nathI evA dUShaNAbhAs te jAti chhe, ane jenAthI
paravAdIno nigrah thAy te nigrahasthAn chhe.
paramArthakArya kevI rIte thAy? kAm
chAturya chhe. tethI e tattva tattvabhUt nathI.
sAdhavAnAn ja kAraNo chhe. jem indriyAdikathI jANavAne pratyakShAdi pramAN kahe chhe vA sthANu
tattva shA mATe kahyun? AtmA Adi tattva kahevAn hatAn.
Page 119 of 370
PDF/HTML Page 147 of 398
single page version
pratyakShAdi pramANathI agochar chhe, tethI Ishvarane kartA mAnavo mithyA chhe.
anya tattvone paN mithyA prarUpe chhe.
chhe, tenAthI kAryarUp pRithvI Adi thAy chhe te anitya chhe.’’ paN em kahevun pratyakShAdikathI viruddha
chhe, kAraN ke
thatAn joIe chhIe. tun kahIsh ke
pramANe mAnIe, parantu kevaL kahevA mAtrathI ja em Thare nahi. tethI ke
e anya ThekANe em sambhavatun ja nathI, tethI e mithyA chhe. vaLI jyAn padArtha aTake nahi evun
je polAN, tene teo AkAsh kahe chhe, tathA kShaN
Page 120 of 370
PDF/HTML Page 148 of 398
single page version
mAne chhe. vaLI AtmA be prakAranA kahe chhe, paN tenun nirUpaN pahelAn karyun chhe. man koI judo
padArtha nathI. bhAvaman to gnAnarUp chhe ane te AtmAnun svarUp chhe, tathA dravyaman paramANuono
pinD chhe ane te sharIranun ang chhe. e pramANe e dravyo kalpit jANavAn.
dveSh, snigdha, gurutva ane dravyatva. have temAn sparshAdik guN to paramANuomAn hoy chhe, parantu
pRithvIne gandhavatI ja kahevI, tathA jaLane shItasparshavAn kahevun, ityAdi mithyA chhe. kAraN ke
ke
chhe, kAI vastumAn to nathI, paN anya padArthanI apekShAe anya padArthanA hInAdhikapaNAne jANavA
mATe potAnA gnAnamAn sankhyAdikanI kalpanAvaDe vichAr karIe chhIe. vaLI buddhi Adi chhe te
AtmAnun pariNaman chhe. tyAn ‘buddhi nAm to gnAnanun chhe. ane te AtmAno ja guN chhe, tathA
‘man’ nAm chhe, paN tene to dravyomAn kahyun ja hatun, to ahIn tene guN shA mATe kahyo? vaLI
sukhAdik chhe, te AtmAmAn kadAchit ja hoy chhe, tethI e guN AtmAnA lakShaNabhUt to nathI,
paN avyAptapaNAthI lakShaNAbhAs chhe. snigdhAdi to pudgalaparamANumAn hoy chhe, ane snigdha,
gurutva ityAdi to sparshanaindriyavaDe jANIe chhIe, tethI sparshanaguNamAn garbhit thayA, judAn shA
mATe kaho chho? vaLI dravyatvaguN jaLamAn kahyA, paN em to agni AdimAn paN Urdhvagamanatva
Adi hoy chhe, to kAn to e badhA kahevA hatA, agar to sAmAnyamAn garbhit kahevA hatA?
e pramANe e guNo kahyA te paN kalpit chhe.
hotI nathI, cheShTA to ghaNA ja prakAranI thAy chhe. vaLI emane judI tattvasangnA kahI, paN kAn
to judA padArtha hoy to tene judAn tattva kahevAn hatAn, agar kAn to kAm
hoy to pAShANAdikanI paN anek avasthAo thAy chhe, to tene paN kahyA karo, paN tethI kAI
sAdhya nathI.
Page 121 of 370
PDF/HTML Page 149 of 398
single page version
bhedakalpanA apekShAe sambandh mAnavAvaDe potAnA vichAromAn ja thAy chhe, paN koI judA padArtho
to nathI. vaLI ene jANavAthI kAm
vastunA anant dharmo chhe, vA sambandh
tattva paN teo vRuthA ja kahe chhe.
te gnAnanun chhe ane gnAnanun adhikaraNapaNun e AtmAnun lakShaN kahyun hatun. have gnAnano abhAv
thatAn, lakShaNano abhAv thavAthI lakShyano paN abhAv thatAn, AtmAnI sthiti kevI rIte rahI?
tathA jo buddhi nAm mananun chhe, to bhAvaman gnAnarUp ja chhe, ane dravyaman sharIrarUp chhe. have
mokSha thatAn dravyamanano sambandh avashya chhUTe chhe, eTale jaD evA dravyamananun nAm buddhi kevI rIte
hoy? vaLI manavat ja indriyo paN jANavI. tathA jo viShayano abhAv thAy, vA sparshAdik
viShayonun jANavun maTe, to gnAn konun nAm TharAvasho? tathA e viShayano abhAv thashe, to lokano
paN abhAv thashe! vaLI tyAn sukhano abhAv kahyo; paN sukhanA ja arthe to upAy karIe chhIe
to teno jyAn abhAv hoy, te upAdey kevI rIte hoy? tathA AkuLatAmay indriyajanit sukhano
tyAn abhAv kaho to e satya chhe, kAraN ke
chhe, te satya chhe.
chhe, tenA AchArAdibhedathI chAr prakAr chhe
granthothI jANavun joIe.
Page 122 of 370
PDF/HTML Page 150 of 398
single page version
pUrve darshAvyun chhe te vichAravun.
vinA pAnch ja pramAN mAne chhe, paN tenun satyAsatyapaNun jainashAstrothI jANavun.
bhAgavat chhe nAm jemanun, temanA chAr prakAr chhe
lakShaN jenun, evA dharmanun sAdhan karavun. jem kahe chhe ke
tenun shun kAraN? vedamAn ja koI ThekANe kaI ane koI ThekANe kaI nirUpaN karyun, to tenI pramANatA
kevI rIte rahI? tathA jo matavALA ja evun nirUpaN kare chhe, tame paraspar jhaghaDI, nirNay karI,
ekane vedanA anusAr tathA anyane vedathI viruddha TharAvo. amane to em bhAse chhe ke
Page 123 of 370
PDF/HTML Page 151 of 398
single page version
pUjavAthI svarga thAy, paN agnine manuShyathI uttam kem mAnIe? e to pratyakShaviruddha chhe. e
svargadAtA kevI rIte hoy? e ja pramANe anya vedavachan paN pramANaviruddha chhe. vaLI vedamAn
brahma kahyo chhe, to sarvagna kem mAnatA nathI? ityAdi prakArathI jaiminIyamat kalpit jANavo.
vignAnAdikane dukh kahyun te mithyA chhe, kAraN ke
eTale ene kahevAnun paN kAI prayojan nathI.
to e nAsh thato dekhAto nathI, to ame kevI rIte mAnIe? kAraN ke
kem mAne chhe? tun kahIsh ke
Page 124 of 370
PDF/HTML Page 152 of 398
single page version
to jeno AdhAr ja kShaNik chhe, te sanskAronI paramparA kevI rIte kahe chhe? vaLI sarva kShaNik
thayun tyAre pote paN kShaNik thayo, to tun evI vAsanAne mArga kahe chhe, paN e mArganA phaLane
pote to pAmato ja nathI, to pachhI e mArgamAn shA mATe pravarte chhe? vaLI tArA matamAn nirarthak
shAstra shA mATe karyAn? kAraN ke
gnAnAdik svarUpano abhAv thatAn to potAno abhAv thAy, to teno upAy karavo hitakArI kem
hoy? hitAhitano vichAr karavAvALun to gnAn ja chhe, to potAnA abhAvane gnAnI hit kem
mAne?
tenun nirUpaN shA mATe karyun? kAraN ke
bauddhamatanA bhikShuk hoy chhe, paN kShaNikane veSh dhAravAnun prayojan shun? parantu mahantatA mATe kalpit
nirUpaN karavun vA veSh dhAravun thAy chhe.
Page 125 of 370
PDF/HTML Page 153 of 398
single page version
dekhAy chhe, tethI jANIe chhIe ke
tyAre koIne vinA yatne paN rog maTI jAy chhe
tun pavan kahe chhe, paN pavan to bhInt AdivaDe aTake chhe, parantu AtmA to dATyo ke bandh
karyo chhatAn paN aTakato nathI, tethI tene pavan kem manAy?
vyantarAdik thayo, eTale pratyakSha te judA
jem tenI sAthe varNAdik rahe chhe, tem chetanA paN rahe. vaLI ahankArabuddhi to chetanAne chhe.
have pRithvIAdirUp sharIr to ahIn ja rahyun, to vyantarAdik paryAyamAn pUrvaparyAyanun ahampaNun mAnatAn
Page 126 of 370
PDF/HTML Page 154 of 398
single page version
jANavun konI sAthe gayun? jenI sAthe e jANavun gayun, te ja AtmA chhe.
upadesh Apyo? tun kahIsh ke
thAy chhe
viShayasevan mATe AvI jUThI yukti batAve chhe.
prarUpak chhe. shrIsarvagnavItarAgadev dvArA bhAShit chhe, tenA shraddhAnAdi vaDe ja jIvonun bhalun thAy chhe.
granthamAn AgaL visheShatAthI lakhIshun, tyAnthI jANavun.
Page 127 of 370
PDF/HTML Page 155 of 398
single page version
prayojan ja bhinnabhinna hoy chhe. te ahIn darshAvIe chhIe
karI, kaShAyabhAvane ja poShe chhe. jem ke
chhaLavaDe koI ThekANe anya kaShAyanun poShaN kare chhe. jem gRuhakArya chhoDI parameshvaranun bhajan karavun
TharAvyun, paN parameshvaranun svarUp sarAgI TharAvI, tenA Ashraye potAnA viShayakaShAyane poShaN kare
chhe.
ane prAchInatA pragaT karatAn nirUpaN karIshun.
र्नरागेषु जिनो विमुक्तललनासङ्गो न यत्मात्परः
शेषः कामविडंवितो हि विषयान् भोक्तुं न भोक्तुं क्षणः
parantu temAn ek ja hitakArI chhe. arthAt vItarAgabhAv ja hitakArI chhe. jenA hovAthI tatkAL
jeo kAmanI viDambaNAthI na to viShayone sArI rIte bhogavI shake chhe ke
Page 128 of 370
PDF/HTML Page 156 of 398
single page version
chhe, evo jainamat ja iShTa chhe, paN jemAn sarAgabhAvanun prayojan pragaT karyun chhe evA anya
mato aniShTa chhe; tene samAn kem manAy?
teo sansAramAn dukhI thAy, tethI karuNAbhAvavaDe ahIn yathArtha nirUpaN karyun chhe. chhatAn koI doSh
vinA paN dukh pAme, virodh upajAve, to temAn ame shun karIe? jem madirAnI nindA karatAn
kalAl dukh pAme, kushIlanI nindA karatAn veshyAdik dukh pAme tathA kharun
sarva jIvone chen thAy. vaLI satya kahetAn virodh upajAve, paN virodh to paraspar jhagaDo
karatAn thAy; paN ame laDIe nahi, to teo potAnI meLe ja upashAnt thaI jashe. amane
to amArA pariNAmonun ja phaL thashe.
to vItarAgabhAv thatAn ja mahantapaNun dekhAy, paN je jIvo vItarAgI nathI, ane potAnI
mahantatA ichchhe chhe, teo sarAgabhAv hovA chhatAn, potAnI mahantatA manAvavA mATe kalpit yukti
vaDe anyathA nirUpaN kare chhe. advaitabrahmAdikanA nirUpaN vaDe jIv
jo enun anyathApaNun bhAse to tattvashraddhAnamAn ruchivAn thAy, ane teonI yuktivaDe bhram
na thAy.
Page 129 of 370
PDF/HTML Page 157 of 398
single page version
कर्तार्हन् पुरुषो हरिश्च सविता बुद्धः शिवस्त्वं गुरुः
बौद्धा बुद्ध इति प्रमाणपटवः कर्त्तेति नैयायिकाः
सोऽयं वो विदधातु वांछितफलं त्रैलोक्यनाथ प्रभुः
jinadev samAn mArA AtmAmAn shAnti sthApan karavA ja ichchhun chhun.
kahIne, tathA mImAnsako karma kahIne upAsanA kare chhe, te trailokanAth prabhu tamArA manorathane saphaL
karo! (hanumAn nATak mangaLAcharaN shlok
Page 130 of 370
PDF/HTML Page 158 of 398
single page version
mAnIe. jem koI vyApArI sAchAn ratna batAve tathA koI jUThAn ratna batAve, have tyAn jUThA
ratnavALo to sarva ratnonun sarakhun mUlya levA mATe badhAne samAn kahe, paN sAchAn ratnavALo
kevI rIte samAn mAne? tem jain sAchA devAdikane prarUpe tathA anyamatI jUThA prarUpe, have
tyAn anyamatI to potAnA mAhAtmya mATe sarvane samAn kahe, paN jain kevI rIte em kahe?
pravRutti karI, em kahe chhe. te jem rAmakRuShNAdi avatAro anusAr anyamat chhe, tem
RUShabhAvatAr anusAr jainamat chhe, em tamArA matavaDe ja jainamat pramAN thayo.
Page 131 of 370
PDF/HTML Page 159 of 398
single page version
sahaj pUjya thayA.
jo sambodhan karavA kALe jainaveSh banAvyo, to jain hitakArI ane prAchIn pratibhAse chhe. vaLI
prabhAsapurANamAn kahyun chhe ke
mAne chhe, te pramAN Tharyun.
pAme chhe.
Page 132 of 370
PDF/HTML Page 160 of 398
single page version
vaLI nagarapurANamAn kahyun chhe ke
chhe, to jainamat yuganI AdithI ja chhe, tathA pramANabhUt chhe, em kem na kahevun?
chhe, tathA chovIs tIrthone sthApavAvALA chhe, te siddhonA sharaNane hun prApta thAun chhun.
jemanI jAti nagna rahe chhe, tathA jeo baLayukta chhe.