e pramANe paradravyone iShTa – aniShTa mAnI rAg – dveSh karavo mithyA chhe. jo paradravya
iShTa – aniShTa hot ane tyAn A jIv rAg – dveSh karato hoy to mithyA nAm na pAmat, paN
te to iShTa – aniShTa nathI ane A jIv tene iShTa – aniShTa mAnI rAg – dveSh kare chhe tethI e
pariNAmone mithyA kahyA chhe. mithyArUp je pariNaman tenun nAm mithyAchAritra chhe.
✾ rAg – dveShanun vidhAAn tathA vistAr ✾
pratham to A jIvane paryAyamAn ahambuddhi chhe tethI te potAne ane sharIrane ek jANI
pravarte chhe. A sharIramAn potAne ruche evI iShTa avasthA thAy chhe temAn rAg kare chhe tathA potAne
aNaruchatI evI aniShTa avasthA thAy chhe temAn dveSh kare chhe. sharIranI iShTa avasthAnA kAraNabhUt
bAhya padArthomAn rAg kare chhe tathA tenA ghAtak padArthomAn dveSh kare chhe. sharIranI aniShTa avasthAnA
kAraNabhUt bAhya padArthothI dveSh kare chhe tathA tenA ghAtak padArthomAn rAg kare chhe. temAn paN je
bAhya padArthomAn rAg kare chhe tenA kAraNabhUt anya padArthomAn rAg kare chhe tathA tenA ghAtak
padArthomAn dveSh kare chhe. vaLI je bAhya padArthothI dveSh kare chhe tenA kAraNabhUt anya padArthomAn
dveSh kare chhe tathA tenA ghAtak padArthomAn rAg kare chhe. temAn paN jenAthI rAg chhe tenA kAraN
vA ghAtak anya padArthomAn rAg vA dveSh kare chhe tathA jenAthI dveSh chhe tenA kAraN vA ghAtak
anya padArthomAn dveSh vA rAg kare chhe. e ja pramANe rAg – dveShanI paramparA pravarte chhe. vaLI koI
bAhyapadArtha sharIranI avasthAne kAraN nathI chhatAn temAn paN te rAgadveSh kare chhe. jem gAy Adine
putrAdikathI sharIranun kAI iShTa thatun nathI topaN temAn te rAg kare chhe, tathA shvAnAdikane bilADI
Adi AvatAn sharIranun kAI aniShTa thatun nathI topaN temAn te dveSh kare chhe. koI varNa – gandh –
shabdAdinA avalokanAdithI sharIranun kAI iShTa thatun nathI topaN temAn rAg kare chhe, tathA koI
varNAdikanA avalokanAdithI sharIranun kAI aniShTa thatun nathI topaN temAn dveSh kare chhe, e pramANe
bhinna – bhinna bAhya padArthomAn rAg – dveSh kare chhe. vaLI temAn paN jenAthI rAg kare chhe tenA kAraN
vA ghAtak anya padArthomAn rAg vA dveSh kare chhe tathA jenAthI dveSh kare chhe tenA kAraN vA ghAtak
anya padArthomAn dveSh vA rAg kare chhe. e pramANe tyAn paN rAg – dveShanI ja paramparA pravarte chhe.
prashna — anya padArthomAn to rAgadveSh karavAnun prayojan jANyun, parantu pratham
mULabhUt sharIranI avasthAmAn vA sharIranI avasthAne kAraNarUp nathI evA padArthomAn
iShTa – aniShTapaNun mAnavAnun shun prayojan chhe?
uttara — pratham mULabhUt sharIranI avasthAdik chhe temAn paN jo prayojan vichArI
rAg – dveSh kare to mithyAchAritra nAm shA mATe pAme? parantu temAn prayojan vinA ja rAgadveSh
kare chhe, tathA tenA arthe anyanI sAthe paN rAg – dveSh kare chhe, tethI sarva rAg – dveSh pariNatinun
nAm mithyAchAritra kahyun chhe.
92 ][ mokShamArgaprakAshak