hanumAn, bhairav, kShetrapAl, devI, dahADI, satI, shItalA, choth, sAnjhI gaNagaurI, holI, ityAdi.
sUrya, chandramA, gRuh, pitRu, vyantar ityAdi. rUpiyA – mahor, gAy, sarpa, agni, jaL, vRukSha, shastra,
khaDiyo tathA vAsaNAdi anekane anyathA shraddhAnapUrvak jagatamAn pUjavAmAn Ave chhe, enAthI
potAnAn kArya siddha thAy chhe em shraddhAnamAn mAne chhe, paN e koI kAI kAryasiddhinAn kAraNo
nathI; tethI evA shraddhAnane gRuhItamithyAtva kahIe chhIe.
have tenun anyathA shraddhAn kevun hoy chhe te ahIn kahIe chhIe —
✾ sarvavyApI advaitabraÙmat nirAkaraN ✾
keTalAk 1advaitabrahmane sarvavyApI sarvano kartA mAne chhe, paN evo (advaitabrahma) koI
chhe ja nahi. mAtra teo mithyA kalpanA kare chhe. pratham ene jo sarvavyApI mAnIe to sarva
padArtha tathA tenA svabhAv judA judA pratyakSha jovAmAn Ave chhe. to e brahmane ek kem manAy?
hA, A prakAro vaDe ek mAnI shakAya —
ek prakAr to A chhe ke — sarva judA judA padArthonA samudAyane kalpanA pUrvak koI
ek nAm Apavun hoy to ApI shakAy. jem hAthI, ghoDA ityAdi bhinna – bhinna chhe chhatAn
tenA samasta samudAyane sainya kahevAmAn Ave chhe, paN sainya nAmanI koI khAs judI vastu
nathI; tem sarva padArthonun samUhAtmak nAm brahma rAkhavAmAn Avyun hoy topaN tethI e brahma
nAmanI koI khAs judI vastu to na TharI, paN mAtra ek kalpanA ja TharI.
ek prakAr A chhe ke — vyakti apekShAe to sarva padArtho judA judA chhe paN te sarvane
jAtiapekShAe kalpanApUrvak ek kahIe to kahI shakAy. jem so ghoDA vyaktiapekShAe pratyek
judA judA chhe, parantu tenA AkArAdinI samAnatA joI kalpanApUrvak ek jAtirUp kahevAmAn
Ave chhe. have e jAti ghoDAonA samUhathI koI judI vastu nathI. tem jo e sarvane
ekajAtinI apekShAe ek brahma mAnavAmAn Ave to tethI kAI brahma khAs judI vastu na TharI,
paN mAtra kalpanA ja TharI.
ek prakAr A chhe ke — pratyek padArtha judA judA chhe, tenA meLApathI je ek skandh
thAy chhe tene ek kahIe chhIe. jem jaLanA paramANu judA judA chhe, paN teno samudAyarUp
meLAp thatAn samudrAdi kahIe chhIe. athavA pRithvInA paramANuono meLAp thatAn ghaTAdik kahIe
chhIe. have ahIn e samudra – ghaTAdik tenA paramANuothI bhinna koI judI vastu nathI. tem
1.‘‘सर्व खलु इदं ब्रह्म’’ chhAndogyopaniShad pratham khanD 14, mantra 1।; ‘‘नेह नानास्तिकिंचन’’ kaThopaniShad
a. 2, khanD 41, mantra 11।; ब्रह्मदेवममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म दक्षिणं तपश्चोत्तरेण। अघश्चोर्ध्व च प्रसूतं
ब्रह्मवेद विश्वमिदं वरिष्ठम्। मण्डूकोपनिषद खंड २, मंत्र ११.
pAnchamo adhikAra anyamat nirAkaraN ][ 97