lobh mATe rAjA vagerene bhramamAn nAkhe chhe. paN koI viShathI jIvanavRuddhi thavI kahe e jem
pratyakShaviruddha chhe tem hinsA karatAn dharma ane kAryasiddhi thavI kahevI e pratyakShaviruddha chhe, parantu
temaNe jemanI hinsA karavI kahI, temanI to kAI shakti nathI ane temanI koIne kAI pIDA
paN nathI. jo koI shaktivAnano ke iShTano hom karavo TharAvyo hot to ThIk paDat, paN
pApano bhay nathI tethI teo potAnA lobh mATe durbaLanA ghAtak banI potAnun vA anyanun
bUrun karavAmAn tatpar thayA chhe.
✾ nirguN ane saguN bhakitanI mImAnsA ✾
teo bhaktiyog ane gnAnayog em be prakAr vaDe mokShamArga prarUpaN kare chhe.
✾ bhakitayog mImAnsA –
temAn pratham bhaktiyogavaDe mokShamArga teo kahe chhe, tenun svarUp ahIn kahIe chhIe —
nirguN ane saguN bhedarUp be prakAranI bhaktio teo kahe chhe. advait parabrahmanI
bhakti karavI te nirguNabhakti chhe. te A pramANe kahe chhe — ‘‘tame nirAkAr chho, niranjan
chho, man – vachanathI agochar chho, apAr chho, sarvavyApI chho, ek chho, sarvanA pratipAlak chho,
adhamauddhArak chho ane sarvanA kartA – hartA chho.’’ ityAdi visheShaNovaDe guN gAy chhe. have temAn
nirAkArAdi koI visheShaNo to abhAvarUp chhe, tene sarvathArUp mAnavAthI abhAv ja bhAse.
kAraN ke – vastu vinA AkArAdi kevI rIte bhAse? tathA sarvavyApI Adi keTalAnk visheShaNo
asambhavarUp chhe, tenun asambhavaNun pahelAn darshAvyun chhe.
vaLI em kahe chhe ke — ‘‘jIvabuddhivaDe hun tAro dAs chhun, shAstradraShTivaDe tAro ansh chhun
tathA tattvabuddhivaDe tun ja hun chhun? paN e traNe bhram chhe. vaLI e bhakti karavAvALo chetan
chhe ke jaD? jo chetan chhe to e chetanA brahmanI chhe ke tenI ja chhe? jo brahmanI chhe to
‘‘hun tAro dAs chhun’’ em mAnavun chetanAne ja thAy chhe. have chetanA to brahmano svabhAv Tharyo
tathA svabhAv – svabhAvIne tAdAtmya sambandh chhe, to tyAn dAs ane svAmIno sambandh kem bane?
dAs – svAmI sambandh to be bhinna padArtho hoy tyAn ja bane. tathA jo e chetanA tenI ja
chhe to te potAnI chetanAno dhaNI brahmathI judo padArtha Tharyo. to pachhI ‘‘hun ansh chhun, athavA
tun chhe te hun chhun,’’ — em kahevun jUTh thayun. vaLI bhakti karavAvALo jaD chhe, to jaDane buddhinun
hovun asambhavit chhe, to tene evI buddhi kyAthi thaI ke – ‘‘hun dAs chhun’’ em kahevun to tyAre
ja bane ke – jyAre banne padArtha judA hoy. tathA ‘‘tAro hun ansh chhun’’ em kahevun paN banatun
nathI. kAraN ke – ‘tun’ ane ‘hun’ em kahevun to tyAre ja bane ke – jyAre pote ane te judA
ja hoy. paN ansh – anshI judA kevI rIte hoy? kAraN ke – anshI e koI judI vastu nathI
paN anshono samudAy te ja anshI chhe. vaLI ‘‘tun chhe te hun chhun’’ — evun vachan ja viruddha chhe.
116 ][ mokShamArgaprakAshak