sankrAnti, grahaN ane vyatipAtAdimAn dAn Ape chhe, khoTA grahAdi arthe dAn Ape
chhe, pAtra jANIne lobhI puruShone dAn Ape chhe, dAnamAn sonun, hAthI – ghoDA ane tal Adi
vastuo Ape chhe, paN sankrAnti Adi parva dharmarUp nathI, jyotiShInA sanchArAdivaDe (gamanA-
gamanavaDe) sankrAnti Adi thAy chhe. tathA duShTagrahAdiarthe Apyun tyAn bhay, lobhAdikanI adhikatA
thaI, tethI tyAn dAn ApavAmAn dharma nathI. vaLI lobhI puruSh ApavAyogya pAtra paN nathI,
kAraN ke lobhI nAnAprakAranI asatya yuktiovaDe Thage chhe, paN kAI bhalun karato nathI. bhalun
to tyAre thAy ke jyAre AnA dAnanI sahAyavaDe te dharma sAdhe; parantu te to UlaTo pAparUp
pravarte chhe. have pApanA sahAyakanun bhalun kevI rIte thAy?
shrI rayaNasArashAstramAn paN kahyun chhe ke —
सप्पुरिसाणं दाणं कप्पतरुणं फलाण सोहं वा ।
लोहीणं दाणं जइ विमाणसोहा सवस्स जाणेह ।।२६।।
artha — satpuruShone dAn Apavun, e kalpavRukShonA phUlanI shobhA jevun tathA sukhadAyak
chhe, paN lobhI puruShone dAn Apavun thAy chhe, te shab arthAt maDadAnI ThAThaDInI shobhAsamAn
jANavun. shobhA to thAy, parantu dhaNIne paramadukhadAyak thAy chhe, mATe lobhI puruShane dAn
ApavAmAn dharma nathI.
vaLI dravya to evun ApIe ke jenAthI teno dharma vadhe, paN suvarNa, hAthI vagere
ApavAthI e vaDe hinsAdi Upaje vA mAn – lobhAdi vadhe, ane tethI mahApAp thAy; tethI evI
vastuo ApavAvALAne puNya kyAthi thAy?
vaLI viShayAsakta jIv ratidAnAdimAn puNya TharAve chhe. paN pratyakSha kushIlAdi pAp jyAn
thAy tyAn puNya kevI rIte thAy? tathA yukti meLavavA te kahe chhe ke – ‘‘te strI santoSh pAme
chhe.’’ paN strI viShayasevan karavAthI sukh avashya pAme, to pachhI shIlano upadesh shAmATe
Apyo? ratisamay vinA paN tenA manorathAnusAr na pravarte to te dukh pAme chhe; mAtra evI
asat yukti banAvI teo viShay poShavAno upadesh Ape chhe.
e pramANe dayAdAn ane pAtradAn vinA anya dAn ApI tyAn dharma mAnavo, te sarva
kudharma chhe.
vaLI koI, vratAdi karIne tyAn hinsAdik vA viShayAdik vadhAre chhe; paN vratAdik to
e hinsA – viShayAdi ghaTADavA mATe karavAmAn Ave chhe. jyAn annano to tyAg kare paN
kandamULAdikonun bhakShaN kare, to tyAn hinsA visheSh thaI, tathA svAdAdi viShayanI visheShatA thaI.
vaLI koI, divasamAn to bhojan kare nahi, paN rAtrimAn bhojan kare chhe; have tyAn
chhaThTho adhikAra kudev-kuguru-kudharma-nirAkaraN ][ 193