316 ][ mokShamArgaprakAshak
samyaktvAdirUp mokShanA upAyano puruShArtha bane chhe; tethI mukhyapaNe to tattvanirNay karavAmAn
upayog lagAvavAno puruShArtha karavo. ane upadesh paN e ja puruShArtha karAvavA arthe ApIe
chhIe. e puruShArthathI mokShanA upAyano puruShArtha svayamev thashe.
vaLI tattvanirNay na karavAmAn kAI karmano to doSh chhe nahi paN tAro ja doSh chhe.
tun pote to mahant rahevA ichchhe chhe ane potAnA doSh karmAdikane lagAve chhe! paN jinaAgnA
mAne to AvI anIti sambhave nahi. tAre viShayakaShAyarUp ja rahevun chhe mATe Avun jUTh bole
chhe. jo mokShanI sAchI abhilAShA hoy to tun AvI yukti shAmATe banAve? sansAranA kAryomAn
potAnA puruShArthathI siddhi thatI na jANe topaN tyAn puruShArtha vaDe udyam karyA kare chhe, ane
ahIn puruShArtha gumAvI bese chhe, tethI jaNAy chhe ke — tun mokShane dekhAdekhI utkRuShTa kahe chhe,
paN tenun svarUp oLakhI tene hitarUp jANato nathI. hitarUp jANI jeno udyam bane te na
kare, e asambhavit chhe.
prashna — tame kahyun te satya chhe. parantu dravyakarmanA udayathI bhAvakarma thAy chhe
ane bhAvakarmathI dravyakarmano bandh thAy chhe, vaLI pAchhAn tenA udayathI bhAvakarma thAy chhe,
e ja pramANe anAdikALathI paramparA chAle chhe, tyAn mokShano upAy kevI rIte thaI shake?
uttara — karmano bandh vA uday sadAkAL samAn ja rahyA kare to to em ja chhe,
parantu pariNAmonA nimittathI pUrve bAndhelAn karmonun paN utkarShaN, apakarShaN ane sankramaNAdi thatAn
tenI shakti hIn – adhik thAy chhe, tethI teno uday paN mand – tIvra thAy chhe; tenA nimittathI
navIn bandh paN mand – tIvra thAy chhe; tethI sansArI jIvone karmodayanA nimittathI koI veLA
gnAnAdik ghaNAn pragaT thAy chhe, koI veLA thoDAn pragaT thAy chhe; koI veLA rAgAdi mand thAy
chhe, koI veLA tIvra thAy chhe, e pramANe palaTanA thayA kare chhe.
tyAn kadAchit sangnIpanchendriy paryAptaparyAy pAmyo tyAre manavaDe vichAr karavAnI tene
shakti pragaT thaI. vaLI tene koI veLA tIvra rAgAdik thAy chhe tathA koI veLA mand thAy
chhe, have tyAn rAgAdikano tIvra uday thatAn to viShayakaShAyAdinAn kAryomAn ja pravRutti thAy chhe
tathA rAgAdikano mand uday thatAn bahArathI upadeshAdinun nimitta bane ane pote puruShArtha karIne
te upadeshAdikamAn upayogane joDe to dharmakAryomAn pravRutti thAy. tathA nimitta na bane vA pote
puruShArtha na kare to anya kAryomAn ja pravarte parantu mandarAgAdi sahit pravarte, evA avasaramAn
upadesh kAryakArI chhe.
vichArashakti rahit je ekendriyAdik chhe tene to upadesh samajavAnun gnAn ja nathI
tathA tIvrarAgAdi sahit jIvono upayog upadeshamAn joDAto nathI, mATe je jIv vichArashakti
sahit hoy tathA jemane rAgAdik mand hoy temane upadeshanA nimittathI dharmanI prApti thaI