-
upAdAn-nimittakA chiThThI ][ 359
aur sun, jahAn mokShamArga sAdhA vahAn kahA ki – ‘‘samyagdarshanagnAnachAritrANi mokShamArga’’
aur aisA bhI kahA ki – ‘‘gnAnakriyAbhyAn mokSha’’.
usakA vichAr – chaturtha guNasthAnase lekar chaudahaven guNasthAnaparyant mokShamArga kahA; usakA
vivaraN – samyakrUp gnAnadhArA, vishuddharUp chAritradhArA – donon dhArAen mokShamArgako chalIn, vahAn
gnAnase gnAnakI shuddhatA, kriyAse kriyAkI shuddhatA hai. yadi vishuddhatAmen shuddhatA hai to
yathAkhyAtarUp hotI hai. yadi vishuddhatAmen vah nahIn hotI to kevalImen gnAnaguN shuddha hotA,
kriyA ashuddha rahatI; parantu aisA to nahIn hai. usamen shuddhatA thI, usase vishuddhatA huI hai.
yahAn koI kahe ki gnAnakI shuddhatAse kriyA shuddha huI so aisA nahIn hai. koI guN
kisI guNake sahAre nahIn hai, sab asahAyarUp hain.
aur bhI sun – yadi kriyApaddhati sarvathA ashuddha hotI to ashuddhatAkI itanI shakti nahIn
hai ki mokShamArgako chale, isaliye vishuddhatAmen yathAkhyAtakA ansh hai, isaliye vah ansh kram-
kramase pUrNa huA.
he bhAI prashnavAle, tUne vishuddhatAmen shuddhatA mAnI yA nahIn? yadi tUne vah mAnI, to
kuchh aur kahanekA kAm nahIn hai; yadi tUne nahIn mAnI to terA dravya isIprakAr pariNat huA
hai ham kyA karen? yadi mAnI to shAbAsh!
yah dravyArthikakI chaubhangI pUrNa huI.
nimitta-upAdAn shuddhAshuddharUp vichAra –
ab paryAyArthikakI chaubhangI suno – ek to vaktA agnAnI, shrotA bhI agnAnI; vahAn to
nimitta bhI ashuddha, upAdAn bhI ashuddha. dUsarA vaktA agnAnI, shrotA gnAnI; vahAn nimitta
ashuddha aur upAdAn shuddha. tIsarA vaktA gnAnI, shrotA agnAnI; vahAn nimitta shuddha aur upAdAn
ashuddha. chauthA vaktA gnAnI, shrotA bhI gnAnI; vahAn to nimitta bhI shuddha, upAdAn bhI shuddha.
yah paryAyArthikakI chaubhangI siddha kI.
iti nimitta-upAdAn shuddhAshuddharUp vichAr vachanikA.
❁