-
upAdAn-nimittakA chiThThI ][ 359
aur sun, jahA.N mokShamArga sAdhA vahA.N kahA ki – ‘‘samyagdarshanaj~nAnachAritrANi mokShamArgaH’’
aur aisA bhI kahA ki – ‘‘j~nAnakriyAbhyA.n mokShaH’’.
usakA vichAr – chaturtha guNasthAnase lekar chaudahave.n guNasthAnaparya.nt mokShamArga kahA; usakA
vivaraN – samyakrUp j~nAnadhArA, vishuddharUp chAritradhArA – dono.n dhArAe.N mokShamArgako chalI.n, vahA.N
j~nAnase j~nAnakI shuddhatA, kriyAse kriyAkI shuddhatA hai. yadi vishuddhatAme.n shuddhatA hai to
yathAkhyAtarUp hotI hai. yadi vishuddhatAme.n vah nahI.n hotI to kevalIme.n j~nAnaguN shuddha hotA,
kriyA ashuddha rahatI; parantu aisA to nahI.n hai. usame.n shuddhatA thI, usase vishuddhatA huI hai.
yahA.N koI kahe ki j~nAnakI shuddhatAse kriyA shuddha huI so aisA nahI.n hai. koI guN
kisI guNake sahAre nahI.n hai, sab asahAyarUp hai.n.
aur bhI sun – yadi kriyApaddhati sarvathA ashuddha hotI to ashuddhatAkI itanI shakti nahI.n
hai ki mokShamArgako chale, isaliye vishuddhatAme.n yathAkhyAtakA a.nsh hai, isaliye vah a.nsh kram-
kramase pUrNa huA.
he bhAI prashnavAle, tUne vishuddhatAme.n shuddhatA mAnI yA nahI.n? yadi tUne vah mAnI, to
kuCh aur kahanekA kAm nahI.n hai; yadi tUne nahI.n mAnI to terA dravya isIprakAr pariNat huA
hai ham kyA kare.n? yadi mAnI to shAbAsh!
yah dravyArthikakI chaubha.ngI pUrNa huI.
nimitta-upAdAn shuddhAshuddharUp vichAraH –
ab paryAyArthikakI chaubha.ngI suno – ek to vaktA aj~nAnI, shrotA bhI aj~nAnI; vahA.N to
nimitta bhI ashuddha, upAdAn bhI ashuddha. dUsarA vaktA aj~nAnI, shrotA j~nAnI; vahA.N nimitta
ashuddha aur upAdAn shuddha. tIsarA vaktA j~nAnI, shrotA aj~nAnI; vahA.N nimitta shuddha aur upAdAn
ashuddha. chauthA vaktA j~nAnI, shrotA bhI j~nAnI; vahA.N to nimitta bhI shuddha, upAdAn bhI shuddha.
yah paryAyArthikakI chaubha.ngI siddha kI.
iti nimitta-upAdAn shuddhAshuddharUp vichAr vachanikA.
❁