-
ತೀಸರಾ ಅಧಿಕಾರ ][ ೬೫
ವಿಕಲತ್ರಯ ವ ಅಸಂಜ್ಞೀ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ದುಃಖ
ತಥಾ ಜೀವ ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯ, ತ್ರೀನ್ದ್ರಿಯ, ಚತುರಿನ್ದ್ರಿಯ, ಅಸಂಜ್ಞೀ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಧಾರಣ ಕರೇ ವಹಾಂ
ಭೀ ಏಕೇನ್ದ್ರಿಯವತ್ ದುಃಖ ಜಾನನಾ. ವಿಶೇಷ ಇತನಾ ಕಿ — ಯಹಾಂ ಕ್ರಮಸೇ ಏಕ-ಏಕ ಇನ್ದ್ರಿಯಜನಿತ ಜ್ಞಾನ-
ದರ್ಶನಕೀ ತಥಾ ಕುಛ ಶಕ್ತಿಕೀ ಅಧಿಕತಾ ಹುಈ ಹೈ ಔರ ಬೋಲನೇ-ಚಾಲನೇಕೀ ಶಕ್ತಿ ಹುಈ ಹೈ. ವಹಾಂ ಭೀ
ಜೋ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ ಹೈಂ ತಥಾ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಭೀ ಹೀನಶಕ್ತಿಕೇ ಧಾರಕ ಹೈಂ; ಛೋಟೇ ಜೀವ ಹೈಂ, ಉನಕೀ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಗಟ
ನಹೀಂ ಹೋತೀ. ತಥಾ ಕಿತನೇ ಹೀ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಬಹುತ ಶಕ್ತಿಕೇ ಧಾರಕ ಬಡೇ ಜೀವ ಹೈಂ ಉನಕೀ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಗಟ
ಹೋತೀ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ವೇ ಜೀವ ವಿಷಯೋಂಕಾ ಉಪಾಯ ಕರತೇ ಹೈಂ, ದುಃಖ ದೂರ ಹೋನೇಕಾ ಉಪಾಯ ಕರತೇ ಹೈಂ.
ಕ್ರೋಧಾದಿಕಸೇ ಕಾಟನಾ, ಮಾರನಾ, ಲಡನಾ, ಛಲ ಕರನಾ, ಅನ್ನಾದಿಕಾ ಸಂಗ್ರಹ ಕರನಾ, ಭಾಗನಾ ಇತ್ಯಾದಿ ಕಾರ್ಯ
ಕರತೇ ಹೈಂ; ದುಃಖಸೇ ತಡಫ ಡಾನಾ, ಪುಕಾರನಾ ಇತ್ಯಾದಿ ಕ್ರಿಯಾ ಕರತೇ ಹೈಂ; ಇಸಲಿಯೇ ಉನಕಾ ದುಃಖ ಕುಛ ಪ್ರಗಟ
ಭೀ ಹೋತಾ ಹೈ. ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಲಟ, ಕೀಡೀ ಆದಿ ಜೀವೋಂಕೋ ಶೀತ, ಉಷ್ಣ, ಛೇದನ, ಭೇದನಾದಿಕಸೇ ತಥಾ
ಭೂಖ-ಪ್ಯಾಸ ಆದಿಸೇ ಪರಮ ದುಃಖೀ ದೇಖತೇ ಹೈಂ. ಜೋ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ ಹೈ ಉಸಕಾ ವಿಚಾರ ಕರ
ಲೇನಾ. ಯಹಾಂ ವಿಶೇಷ ಕ್ಯಾ ಲಿಖೇಂ?
ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ದ್ವೀನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕ ಜೀವೋಂಕೋ ಭೀ ಮಹಾ ದುಃಖೀ ಹೀ ಜಾನನಾ.
ಸಂಜ್ಞೀ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯ ಜೀವೋಂಕೇ ದುಃಖ
ನರಕ ಗತಿಕೇ ದುಃಖ
ತಥಾ ಸಂಜ್ಞೀ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯೋಂಮೇಂ ನಾರಕೀ ಜೀವ ಹೈಂ ವೇ ತೋ ಸರ್ವ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಬಹುತ ದುಃಖೀ ಹೈಂ. ಉನಮೇಂ
ಜ್ಞಾನಾದಿಕೀ ಶಕ್ತಿ ಕುಛ ಹೈ, ಪರನ್ತು ವಿಷಯೋಂಕೀ ಇಚ್ಛಾ ಬಹುತ ಹೈ ಔರ ಇಷ್ಟ ವಿಷಯೋಂಕೀ ಸಾಮಗ್ರೀ ಕಿಂಚಿತ್
ಭೀ ನಹೀಂ ಮಿಲತೀ, ಇಸಲಿಏ ಉಸ ಶಕ್ತಿಕೇ ಹೋನೇಸೇ ಭೀ ಬಹುತ ದುಃಖೀ ಹೈಂ. ಉನಕೇ ಕ್ರೋಧಾದಿ ಕಷಾಯಕೀ
ಅತಿ ತೀವ್ರತಾ ಪಾಯೀ ಜಾತೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉನಕೇ ಕೃಷ್ಣಾದಿ ಅಶುಭ ಲೇಶ್ಯಾ ಹೀ ಹೈಂ.
ವಹಾಂ ಕ್ರೋಧ – ಮಾನಸೇ ಪರಸ್ಪರ ದುಃಖ ದೇನೇಕಾ ಕಾರ್ಯ ನಿರನ್ತರ ಪಾಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ. ಯದಿ ಪರಸ್ಪರ
ಮಿತ್ರತಾ ಕರೇಂ ತೋ ದುಃಖ ಮಿಟ ಜಾಯೇ. ಔರ ಅನ್ಯಕೋ ದುಃಖ ದೇನೇಸೇ ಉನಕಾ ಕುಛ ಕಾರ್ಯ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೋತಾ,
ಪರನ್ತು ಕ್ರೋಧ – ಮಾನಕೀ ಅತಿ ತೀವ್ರತಾ ಪಾಯೀ ಜಾತೀ ಹೈ ಉಸಸೇ ಪರಸ್ಪರ ದುಃಖ ದೇನೇಕೀ ಹೀ ಬುದ್ಧಿ ರಹತೀ
ಹೈ. ವಿಕ್ರಿಯಾ ದ್ವಾರಾ ಅನ್ಯಕೋ ದುಃಖದಾಯಕ ಶರೀರಕೇ ಅಂಗ ಬನಾತೇ ಹೈಂ ತಥಾ ಶಸ್ತ್ರಾದಿ ಬನಾತೇ ಹೈಂ.
ಉನಕೇ ದ್ವಾರಾ ದೂಸರೋಂಕೋ ಸ್ವಯಂ ಪೀಡಾ ದೇತೇ ಹೈಂ ಔರ ಸ್ವಯಂಕೋ ಕೋಈ ಔರ ಪೀಡಾ ದೇತಾ ಹೈ. ಕಭೀ ಕಷಾಯ
ಉಪಶಾನ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತೀ. ತಥಾ ಉನಮೇಂ ಮಾಯಾ – ಲೋಭಕೀ ಭೀ ಅತಿ ತೀವ್ರತಾ ಹೈ, ಪರನ್ತು ಕೋಈ ಇಷ್ಟ ಸಾಮಗ್ರೀ
ವಹಾಂ ದಿಖಾಈ ನಹೀಂ ದೇತೀ, ಇಸಲಿಯೇ ಉನ ಕಷಾಯೋಂಕಾ ಕಾರ್ಯ ಪ್ರಗಟ ನಹೀಂ ಕರ ಸಕತೇ; ಉನಸೇ ಅಂತರಂಗಮೇಂ
ಮಹಾ-ದುಃಖೀ ಹೈಂ. ತಥಾ ಕದಾಚಿತ್ ಕಿಂಚಿತ್ ಕೋಈ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಾಕರ ಉನಕಾ ಭೀ ಕಾರ್ಯ ಹೋತಾ ಹೈ.
ತಥಾ ಹಾಸ್ಯ-ರತಿ ಕಷಾಯ ಹೈಂ, ಪರನ್ತು ಬಾಹ್ಯ ನಿಮಿತ್ತ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಪ್ರಗಟ ಹೋತೇ ನಹೀಂ ಹೈಂ,