-
୭୬ ] [ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରକାଶକ
ଚୌଥା ଅଧିକାର
ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ-ଜ୍ଞାନ-ଚାରିତ୍ରକା ନିରୂପଣ
ଦୋହା — ଇସ ଭଵକେ ସବ ଦୁଃଖନିକେ, କାରଣ ମିଥ୍ଯାଭାଵ.
ତିନିକୀ ସତ୍ତା ନାଶ କରି, ପ୍ରଗଟୈ ମୋକ୍ଷ ଉପାଵ ..
ଅବ ଯହାଁ ସଂସାର ଦୁଃଖୋଂକେ ବୀଜଭୂତ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ, ମିଥ୍ଯାଜ୍ଞାନ, ମିଥ୍ଯାଚାରିତ୍ର ହୈଂ ଉନକେ
ସ୍ଵରୂପକା ଵିଶେଷ ନିରୂପଣ କରତେ ହୈଂ. ଜୈସେ ଵୈଦ୍ଯ ହୈ ସୋ ରୋଗକେ କାରଣୋଂକୋ ଵିଶେଷରୂପସେ କହେ ତୋ
ରୋଗୀ କୁପଥ୍ଯ ସେଵନ ନ କରେ, ତବ ରୋଗ ରହିତ ହୋ. ଉସୀ ପ୍ରକାର ଯହାଁ ସଂସାରକେ କାରଣୋଂକା ଵିଶେଷ
ନିରୂପଣ କରତେ ହୈଂ, ଜିସସେ ସଂସାରୀ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵାଦିକକା ସେଵନ ନ କରେ, ତବ ସଂସାର ରହିତ ହୋ. ଇସଲିଯେ
ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନାଦିକକା ଵିଶେଷ ନିରୂପଣ କରତେ ହୈଂଃ —
ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନକା ସ୍ଵରୂପ
ଯହ ଜୀଵ ଅନାଦିସେ କର୍ମ-ସମ୍ବନ୍ଧ ସହିତ ହୈ. ଉସକୋ ଦର୍ଶନମୋହକେ ଉଦଯସେ ହୁଆ ଜୋ
ଅତତ୍ତ୍ଵଶ୍ରଦ୍ଧାନ ଉସକା ନାମ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ ହୈ କ୍ଯୋଂକି ତଦ୍ଭାଵ ସୋ ତତ୍ତ୍ଵ, ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ କରନେ
ଯୋଗ୍ଯ ଅର୍ଥ ହୈ ଉସକା ଜୋ ଭାଵ – ସ୍ଵରୂପ ଉସକା ନାମ ତତ୍ତ୍ଵ ହୈ. ତତ୍ତ୍ଵ ନହୀଂ ଉସକା ନାମ ଅତତ୍ତ୍ଵ
ହୈ ଇସଲିଯେ ଅତତ୍ତ୍ଵ ହୈ ଵହ ଅସତ୍ଯ ହୈ; ଅତଃ ଇସୀକା ନାମ ମିଥ୍ଯା ହୈ. ତଥା ‘ଐସେ ହୀ ଯହ
ହୈ’ — ଐସା ପ୍ରତୀତିଭାଵ ଉସକା ନାମ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ହୈ.
ଯହାଁ ଶ୍ରଦ୍ଧାନକା ହୀ ନାମ ଦର୍ଶନ ହୈ. ଯଦ୍ଯପି ଦର୍ଶନକା ଶବ୍ଦାର୍ଥ ସାମାନ୍ଯ ଅଵଲୋକନ ହୈ
ତଥାପି ଯହାଁ ପ୍ରକରଣଵଶ ଇସୀ ଧାତୁକା ଅର୍ଥ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ଜାନନା. — ଐସା ହୀ ସର୍ଵାର୍ଥସିଦ୍ଧି ନାମକ
ସୂତ୍ରକୀ ଟୀକାମେଂ କହା ହୈ. କ୍ଯୋଂକି ସାମାନ୍ଯ ଅଵଲୋକନ ସଂସାର – ମୋକ୍ଷକା କାରଣ ନହୀଂ ହୋତା; ଶ୍ରଦ୍ଧାନ
ହୀ ସଂସାର – ମୋକ୍ଷକା କାରଣ ହୈ, ଇସଲିଯେ ସଂସାର – ମୋକ୍ଷକେ କାରଣମେଂ ଦର୍ଶନକା ଅର୍ଥ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ ହୀ ଜାନନା.
ତଥା ମିଥ୍ଯାରୂପ ଜୋ ଦର୍ଶନ ଅର୍ଥାତ୍ ଶ୍ରଦ୍ଧାନ, ଉସକା ନାମ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ ହୈ. ଜୈସା ଵସ୍ତୁକା
ସ୍ଵରୂପ ନହୀଂ ହୈ ଵୈସା ମାନନା, ଜୈସା ହୈ ଵୈସା ନହୀଂ ମାନନା, ଐସା ଵିପରୀତାଭିନିଵେଶ ଅର୍ଥାତ୍ ଵିପରୀତ
ଅଭିପ୍ରାଯ, ଉସକୋ ଲିଯେ ହୁଏ ମିଥ୍ଯାଦର୍ଶନ ହୋତା ହୈ.