૧૯૪ સમયસાર નાટક
निरविकलप निरुपाधि आतम समाधि,
साधि जे सुगुन मोख पंथकौ ढुकत हैं।
तेई जीव परम दसामैं थिररूप ह्वैकै,
धरममैं धुके न करमसौं रुकत हैं।। ३२।।
શબ્દાર્થઃ– અસંખ્યાત લોક પરવાંન= જેટલા લોકાલોકના પ્રદેશો છે.
ઉકત=કહેલા. નિયત=નિશ્ચયનય. મુક્ત=છૂટેલા.
અર્થઃ– જિનરાજનું કથન છે કે જીવને જે લોકાલોકના પ્રદેશો જેટલા
મિથ્યાત્વભાવના અધ્યવસાયો છે તે વ્યવહારનયથી છે. જે જીવને મિથ્યાત્વ નષ્ટ
થતાં સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ થાય છે તે વ્યવહાર છોડી નિશ્ચયમાં લીન થાય છે, તે
વિકલ્પ અને ઉપાધિરહિત આત્મ-અનુભવ ગ્રહણ કરીને દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રરૂપ
મોક્ષમાર્ગમાં લાગે છે અને તે જ પરમધ્યાનમાં સ્થિર થઈને નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરે છે,
કર્મોનો રોકયો રોકાતો નથી. ૩૨.
શિષ્યનો પ્રશ્ન (કવિત્ત)
जे जे मोह करमकी परनति,
बंध–निदान कहीतुम सब्ब।
संतत भिन्न सुद्ध चेतनसौं,
तिन्हकौ मूल हेतु कहु अब्ब।।
कै यह सहज जीवकौ कौतुक,
कै निमित्त है पुग्गलदब्ब।
सीस नवाइ शिष्य इम पूछत,
कहै सुगुरु उत्तरसुन भब्ब।। ३३।।
શબ્દાર્થઃ– પરનતિ=ચાલ. નિદાન=કારણ. સંતત=સદૈવ. મૂલ હેતુ=મુખ્ય
કારણ.
_________________________________________________________________
रागादयो बन्धनिदानमुक्तास्तेशुद्धचिन्मात्रमहोऽतिरिक्ताः।
आत्मा परो वा किमु तन्निमित्तमिति प्रणुन्नाः पुनरेवमाहुः।। १२।।