૧૦ સમયસાર નાટક
ग्यानकला उपजी अब मोहि,
कहौं गुन नाटक आगमकेरौ।
जासु प्रसाद सधै सिवमारग,
वेगि मिटै भववासबसेरौ।। ११।।
શબ્દાર્થઃ– અમૂરતિ (અમૂર્તિ)=નિરાકાર. પરસંગ = (પ્રસંગ) = સંબંધ.
અર્થઃ– મારું સ્વરૂપ સદૈવ ચૈતન્યસ્વરૂપ, ઉપમારહિત અને નિરાકાર સિદ્ધ
સમાન છે. પરંતુ મોહના મહા અંધકારનો સંગ કરવાથી હું આંધળો બની રહ્યો હતો.
હવે મને જ્ઞાનની જ્યોતિ પ્રગટ થઈ છે તેથી હું નાટક સમયસાર ગ્રંથ કહું છું, જેના
પ્રસાદથી મોક્ષમાર્ગથી સિદ્ધિ થાય છે અને જલદી સંસારનો નિવાસ અર્થાત્ જન્મ-
મરણ છૂટી જાય છે. ૧૧.
કવિની લઘુતાનું વર્ણન (છન્દ મનહર. વર્ણ ૩૧)
जैसैं कोऊ मूरख महा समुद्र तिरिवेकौं,
भुजानिसौं उद्यतभयौ है तजि नावरौ।
जैसैं गिरि ऊपर विरखफल तोरिवेकौं,
बावनु पुरुषकोऊ उमगै उतावरौ।
जैसैं जलकुंडमैं निरखि ससि–प्रतिबिम्ब,
ताके गहिबेकौं कर नीचौ करै १टाबरौ।
तैसैं मैं अलपबुद्धि नाटक आरंभ कीनौ,
गुनी मोहिहसैंगे कहैंगे कोऊ बावरौ।। १२।।
શબ્દાર્થઃ– વિરખ (વૃક્ષ) = ઝાડ. બાવનુ (બામન) =બહુ નીચા કદનો
મનુષ્ય ૧ ટાબરો = બાળક. બાવરૌ = પાગલ.
અર્થઃ– જેવી રીતે મૂર્ખ મનુષ્ય પોતાના બાહુબળથી ઘણા મોટા સમુદ્રને
તરવાનો પ્રયત્ન કરે અથવા કોઈ ઠીંગણો માણસ પર્વત ઉપરના વૃક્ષમાં લાગેલું ફળ
તોડવા માટે જલદીથી ઊછળે, જેવી રીતે કોઈ બાળક પાણીમાં પડેલા ચંદ્રના
_________________________________________________________________
૧. આ શબ્દ મારવાડી ભાષાનો છે.