ઉત્થાનિકા ૧૯
શબ્દાર્થઃ– ગાંઠિ=ગાંઠ. દિઢ (દ્રઢ)= પાકી. સકતિ=શક્તિ.
અર્થઃ– જે નવાં કર્મ જૂનાં કર્મ સાથે પરસ્પર મળીને મજબૂતપણે બંધાઈ જાય
છે અને કર્મશક્તિની પરંપરાને વધારે છે-તે બંધ પદાર્થ છે. ૩૩.
મોક્ષનું વર્ણન (દોહરા)
थिति पूरन करि जो करम, खिरै बंधपद भानि।
हंस अंस उज्जल करै, मोक्ष तत्त्व सो जानि।। ३४।।
શબ્દાર્થઃ– ભાનિ=નષ્ટ કરીને. હંસ અંસ=આત્માના ગુણ.
અર્થઃ– જે કર્મ પોતાની સ્થિતિ પૂર્ણ કરીને બંધદશાનો નાશ કરી નાખે છે
અને આત્મગુણોને નિર્મળ કરે છે તેને મોક્ષ પદાર્થ જાણો. ૩૪.
વસ્તુનાં નામ (દોહરા)
भाव पदारथ समय धन, तत्त्व चित्त वसु दर्व।
द्रविन अरथ इत्यादि बहु, वस्तु नाम ये सर्व।। ३५।।
અર્થઃ– ભાવ, પદાર્થ, સમય, ધન, તત્ત્વ, વસુ, દ્રવ્ય, દ્રવિણ, અર્થ આદિ સર્વ
વસ્તુના નામ છે. ૩પ.
શુદ્ધ જીવદ્રવ્યનાં નામ (સવૈયા એકત્રીસા)
परमपुरुष परमेसुर परमज्योति,
परब्रह्म पूरन परम परधान है।
अनादि अनंत अविगत अविनाशी अज,
निरदुंद मुक्त मुकुंद अमलान है।।
निराबाध निगम निरंजन निरविकार,
निराकार संसारसिरोमनि सुजान है।
सरवदरसी सरवज्ञ सिद्ध स्वामी सिव,
धनी नाथ ईसजगदीस भगवान है।। ३६।।