ઉત્થાનિકા ૨૩
જ્ઞાન અને ચારિત્રનાં નામ (દોહરા)
ग्यान बोध अवगम मनन, जगतभान जगजान।
संजम चारित आचरन, चरन वृत्ति थिरवान।। ४८।।
અર્થઃ– જ્ઞાન, બોધ, અવગમ, મનન, જગત્ભાનુ, જગત્જ્ઞાન, -એ જ્ઞાનનાં
નામ છે. સંયમ, ચારિત્ર, આચરણ, ચરણ, વૃત્ત, સ્થિરવાન-એ ચારિત્રનાં નામ છે.
૪૮.
સત્યનાં નામ (દોહરા)
सम्यक सत्य अमोघ सत, निसंदेह निरधार।
ठीक जथारथ उचित तथ्य, मिथ्या आदि अकार।। ४९।।
અર્થઃ– સમ્યક્, સત્ય, અમોઘ, સત્, નિઃસંદેહ, નિરધાર, ઠીક, યથાર્થ, ઉચિત,
તથ્ય-એ સત્યનાં નામ છે. આ શબ્દોની આદિમાં અકાર લગાડવાથી જૂઠનાં નામ
થાય છે. ૪૯.
જૂઠનાં નામ (દોહરા)
अजथारथ मिथ्या मृषा, वृथा असत्त अलीक।
मुधा मोघ निःफल, वितथ, अनुचित असत अठीक।। ५०।।
અર્થઃ– અયથાર્થ, મિથ્યા, મૃષા, વૃથા, અસત્ય, અલીક, મુધા, મોઘ, નિષ્ફળ,
વિતથ, અનુચિત, અસત્ય, અઠીક-એ જૂઠનાં નામ છે. પ૦.
નાટક સમયસારના બાર અધિકાર (સવૈયા એકત્રીસા)
जीव निरजीव करता करम पुन्न पाप,
आस्रव संवर निरजराबंध मोष है।
सरव विशुद्धि स्यादवाद साध्य साधक,
दुवादस दुवार धरै समैसार कोष है।।