dhyAnavikalpasvarUpAkhyAnametat .
svadeshatyAgAt dravyanAshAt mitrajanavideshagamanAt kamanIyakAminIviyogAt aniShTasanyogAdvA samupajAtamArtadhyAnam, chaurajArashAtravajanavadhabandhananibaddhamahaddveShajanit- raudradhyAnan cha, etaddvitayam aparimitasvargApavargasukhapratipakShan sansAradukhamUlatvAnniravasheSheN tyaktvA, svargApavarganisImasukhamUlasvAtmAshritanishchayaparamadharmadhyAnam, dhyAnadhyeyavividhavikalpa- virahitAntarmukhAkArasakalakaraNagrAmAtItanirbhedaparamakalAsanAthanishchayashukladhyAnan cha dhyAtvA ya paramabhAvabhAvanApariNata bhavyavarapunDarIka nishchayapratikramaNasvarUpo bhavati, paramajinendravadanAr- vindavinirgatadravyashruteShu viditamiti . dhyAneShu cha chaturShu heyamAdyan dhyAnadvitayan, tritayan
gAthA : 89 anvayArtha : — [ya ] jo (jIv) [Artaraudran dhyAnan ] Arta aur raudra dhyAn [muktvA ] chhoDakar [dharmashuklan vA ] dharma athavA shukladhyAnako [dhyAyati ] dhyAtA hai, [sa ] vah (jIv) [jinavaranirdiShTasUtreShu ] jinavarakathit sUtrommen [pratikramaNam ] pratikramaN [uchyate ] kahalAtA hai .
TIkA : — yah, dhyAnake bhedonke svarUpakA kathan hai .
(1) svadeshake tyAgase, dravyake nAshase, mitrajanake videshagamanase, kamanIy (iShTa, sundar) kAminIke viyogase athavA aniShTake sanyogase utpanna honevAlA jo ArtadhyAn, tathA (2) chor - jAr - shatrujanonke badh - bandhan sambandhI mahA dveShase utpanna honevAlA jo raudradhyAn, ve donon dhyAn svarga aur mokShake aparimit sukhase pratipakSha sansAradukhake mUl honeke kAraN un dononko niravasheSharUpase (sarvathA) chhoDakar, (3) svarga aur mokShake nisIm ( – apAr) sukhakA mUl aisA jo svAtmAshrit nishchay - paramadharmadhyAn, tathA (4) dhyAn aur dhyeyake vividh vikalpa rahit, ❃antarmukhAkAr, sakal indriyonke samUhase atIt ( – samasta indriyAtIt) aur nirbhed param kalA sahit aisA jo nishchay - shukladhyAn, unhen dhyAkar, jo bhavyapunDarIk ( – bhavyottam) paramabhAvakI (pAriNAmik bhAvakI) bhAvanArUpase pariNamit huA hai, vah nishchayapratikramaNasvarUp hai — aisA param jinendrake mukhAravindase nikale hue dravyashrutamen kahA hai . ❃ antarmukhAkAr = antarmukh jisakA AkAr arthAt svarUp hai aisA .
168 ]