kAlAdishuddhAmUrtAchetanadravyANAn svabhAvaguNaparyAyAkhyAnametat .
ih hi mukhyakAladravyan jIvapudgaladharmAdharmAkAshAnAn paryAyapariNatihetutvAt pari- vartanalinggamityukta m . ath dharmAdharmAkAshakAlAnAn svajAtIyavijAtIyabandhasambandhAbhAvAt vibhAvaguNaparyAyA na bhavanti, api tu svabhAvaguNaparyAyA bhavantItyartha . te guNaparyAyA pUrvan pratipAditA, at evAtra sankShepata sUchitA iti .
vivaraNamatiramyan bhavyakarNAmRutan yat .
bhavatu bhavavimuktyai sarvadA bhavyajanto ..50..
gAthA : 33 anvayArtha : — [jIvAdidravyANAm ] jIvAdi dravyonko [parivartan- kAraNam ] parivartanakA kAraN ( – vartanAkA nimitta) [kAla bhavet ] kAl hai . [dharmAdi- chaturNAn ] dharmAdi chAr dravyonko [svabhAvaguNaparyAyA ] svabhAvaguNaparyAyen [bhavanti ] hote hain .
TIkA : — yah, kAlAdi shuddha amUrta achetan dravyonke svabhAvaguNaparyAyonkA kathan hai .
mukhyakAladravya, jIv, pudgal, dharma, adharma aur AkAshakI ( – pAnch astikAyonkI) paryAyapariNatikA hetu honese usakA ling parivartan hai (arthAt kAladravyakA lakShaN vartanAhetutva hai) aisA yahAn kahA hai .
ab (dUsarI bAt yah ki), dharma, adharma, AkAsh aur kAlako svajAtIy yA vijAtIy bandhakA sambandha na honese unhen vibhAvaguNaparyAyen nahIn hotIn, parantu svabhAvaguNaparyAyen hotIn hain — aisA artha hai . un svabhAvaguNaparyAyonkA pahale pratipAdan kiyA gayA hai isIliye yahAn sankShepase sUchan kiyA gayA hai .
[ab 33 vIn gAthAkI TIkA pUrNa karate hue TIkAkAr munirAj shlok kahate hain :]
[shloekArtha : — ] isaprakAr bhavyonke karNonko amRut aisA jo chhah dravyonkA ati
70 ]