Niyamsar-Hindi (Gujarati transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 78 of 388
PDF/HTML Page 105 of 415

 

નિયમસાર
[ ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ-

યોગીશ્વરસ્ય સ્વદ્રવ્યનિશિતમતેરુપાદેયો હ્યાત્મા . ઔદયિકાદિચતુર્ણાં ભાવાન્તરાણામગોચરત્વાદ્ દ્રવ્યભાવનોકર્મોપાધિસમુપજનિતવિભાવગુણપર્યાયરહિતઃ, અનાદિનિધનામૂર્તાતીન્દ્રિયસ્વભાવશુદ્ધ- સહજપરમપારિણામિકભાવસ્વભાવકારણપરમાત્મા હ્યાત્મા . અત્યાસન્નભવ્યજીવાનામેવંભૂતં નિજપરમાત્માનમન્તરેણ ન કિંચિદુપાદેયમસ્તીતિ .

(માલિની)
જયતિ સમયસારઃ સર્વતત્ત્વૈકસારઃ
સકલવિલયદૂરઃ પ્રાસ્તદુર્વારમારઃ
.
દુરિતતરુકુઠારઃ શુદ્ધબોધાવતારઃ
સુખજલનિધિપૂરઃ ક્લેશવારાશિપારઃ
..૫૪..

વૈરાગ્યરૂપી મહલકે શિખરકા જો શિખામણિ હૈ, પરદ્રવ્યસે જો પરાઙ્મુખ હૈ, પાઁચ ઇન્દ્રિયોંકે ફૈ લાવ રહિત દેહમાત્ર જિસે પરિગ્રહ હૈ, જો પરમ જિનયોગીશ્વર હૈ, સ્વદ્રવ્યમેં જિસકી તીક્ષ્ણ બુદ્ધિ હૈઐસે આત્માકો ‘આત્મા’ વાસ્તવમેં ઉપાદેય હૈ . ઔદયિક આદિ ચાર ઉપાધિસે જનિત વિભાવગુણપર્યાયોં રહિત હૈ, તથા અનાદિ - અનન્ત અમૂર્ત અતીન્દ્રિયસ્વભાવવાલા શુદ્ધ - સહજ - પરમ - પારિણામિકભાવ જિસકા સ્વભાવ હૈઐસા કારણપરમાત્મા વહ વાસ્તવમેં ‘આત્મા’ હૈ . અતિ - આસન્ન ભવ્યજીવોંકો ઐસે નિજ પરમાત્માકે અતિરિક્ત (અન્ય) કુછ ઉપાદેય નહીં હૈ .

[અબ ૩૮વીં ગાથાકી ટીકા પૂર્ણ કરતે હુએ ટીકાકાર મુનિરાજ શ્રી પદ્મપ્રભમલધારિદેવ શ્લોક કહતે હૈં :]

[શ્લોેકાર્થ :] સર્વ તત્ત્વોંમેં જો એક સાર હૈ, જો સમસ્ત નષ્ટ હોનેયોગ્ય ભાવોંસે દૂર હૈ, જિસને દુર્વાર કામકો નષ્ટ કિયા હૈ, જો પાપરૂપ વૃક્ષકો છેદનેવાલા કુઠાર હૈ, જો શુદ્ધ જ્ઞાનકા અવતાર હૈ, જો સુખસાગરકી બાઢ હૈ ઔર જો ક્લેશોદધિકા કિનારા હૈ, વહ સમયસાર (શુદ્ધ આત્મા) જયવન્ત વર્તતા હૈ .૫૪.

પરમપારિણામિકભાવસે અન્ય હોનેકે કારણ ઉન્હેં ભાવાન્તર કહા હૈ . પરમપારિણામિકભાવ જિસકા સ્વભાવ
હૈ ઐસા કારણપરમાત્મા ઇન ચાર ભાવાંતરોંકો અગોચર હૈ .]

૭૮ ]

ભાવાન્તરોંકો અગોચર હોનેસે જો (કારણપરમાત્મા) દ્રવ્યકર્મ, ભાવકર્મ, ઔર નોકર્મરૂપ

૧. શિખામણિ = શિખરકી ચોટીકે ઊ પરકા રત્ન; ચૂડામણિ; કલગીકા રત્ન .

૨. ભાવાંતર = અન્ય ભાવ . [ઔદયિક, ઔપશમિક, ક્ષાયોપશમિક, ઔર ક્ષાયિકયહ ચાર ભાવ