bhagavān kundakundācāryadevapraṇīt yah ‘niyamasār’ nāmak śāstra ‘dvitīy śrutaskaṁdh’ ke sarvotkr̥ṣṭa āgamoṁmeṁse ek hai .
‘dvitīy śrutaskaṁdh’kī utpatti kis prakār huī use ham paṭṭāvaliyoṁke ādhār par pratham saṁkṣepameṁ dekheṁ : —
ājase 2477 varṣa pūrva is bharatakṣetrako puṇyabhūmimeṁ jagatpūjya paramabhaṭṭārak bhagavān śrī mahāvīrasvāmī mokṣamārgakā prakāś karaneke lie samasta padārthoṁkā svarūp apanī sātiśay divyadhvani dvārā pragaṭ kar rahe the . unake nirvāṇake paścāt pān̐c śrutakevalī hue, jinameṁ antim śrutakevalī śrī bhadrabāhusvāmī the . vahān̐ tak to dvādaśāṁgaśāstrakī prarūpaṇāse niścayavyavahārātmak mokṣamārga yathārtha pravartamān rahā . tatpaścāt kāladoṣake kāraṇ kramaśaḥ aṁgoṁke jñānakī vyucchitti hotī gaī . isaprakār apār jñānasindhukā adhikāṁś vicchinna honeke paścāt dvitīy bhadrabāhusvāmī ācāryakī paripāṭīmeṁ do samartha muni hue — ekakā nām śrī dharasen ācārya aur dūsarekā nām śrī guṇadhar ācārya . unase prāpta hue jñānake dvārā unakī paramparāmeṁ honevāle ācāryoṁne śāstroṁkī racanā kī aur vīr bhagavānake upadeśakā pravāh acchinna rakhā .
śrī dharasen ācāryako āgrāyaṇīpūrvake paṁcam vastu-adhikārake mahākarmaprakr̥ti nāmak caturtha prābhr̥takā jñān thā . us jñānāmr̥tameṁse kramānusār āge honevāle ācāryoṁ dvārā ṣaṭkhaṁḍāgam, dhaval, mahādhaval, jayadhaval, gommaṭasār, labdhisār, kṣapaṇāsār ādi śāstroṁkī racanā huī . isaprakār pratham śrutaskaṁdhakī utpatti hai . usameṁ jīv aur karmake saṁyogase huī ātmākī saṁsāraparyāyakā — guṇasthān, mārgaṇā ādikā — varṇan hai; paryāyārthikanayako pradhān rakhakar kathan kiyā gayā hai . is nayako aśuddha-dravyārthik bhī kahate haiṁ aur adhyātmabhāṣāmeṁ aśuddhaniścayanay athavā vyavahār kahā jātā hai .