bhagavān kundakundāchāryadevapraṇīt yah ‘niyamasār’ nāmak shāstra ‘dvitīy shrutaskandh’ ke sarvotkr̥uṣhṭa āgamommense ek hai .
‘dvitīy shrutaskandh’kī utpatti kis prakār huī use ham paṭṭāvaliyoṅke ādhār par pratham saṅkṣhepamen dekhen : —
ājase 2477 varṣha pūrva is bharatakṣhetrako puṇyabhūmimen jagatpūjya paramabhaṭṭārak bhagavān shrī mahāvīrasvāmī mokṣhamārgakā prakāsh karaneke lie samasta padārthoṅkā svarūp apanī sātishay divyadhvani dvārā pragaṭ kar rahe the . unake nirvāṇake pashchāt pān̐ch shrutakevalī hue, jinamen antim shrutakevalī shrī bhadrabāhusvāmī the . vahān̐ tak to dvādashāṅgashāstrakī prarūpaṇāse nishchayavyavahārātmak mokṣhamārga yathārtha pravartamān rahā . tatpashchāt kāladoṣhake kāraṇ kramashaḥ aṅgoṅke gnānakī vyuchchhitti hotī gaī . isaprakār apār gnānasindhukā adhikānsh vichchhinna honeke pashchāt dvitīy bhadrabāhusvāmī āchāryakī paripāṭīmen do samartha muni hue — ekakā nām shrī dharasen āchārya aur dūsarekā nām shrī guṇadhar āchārya . unase prāpta hue gnānake dvārā unakī paramparāmen honevāle āchāryonne shāstroṅkī rachanā kī aur vīr bhagavānake upadeshakā pravāh achchhinna rakhā .
shrī dharasen āchāryako āgrāyaṇīpūrvake pañcham vastu-adhikārake mahākarmaprakr̥iti nāmak chaturtha prābhr̥utakā gnān thā . us gnānāmr̥utamense kramānusār āge honevāle āchāryon dvārā ṣhaṭkhaṇḍāgam, dhaval, mahādhaval, jayadhaval, gommaṭasār, labdhisār, kṣhapaṇāsār ādi shāstroṅkī rachanā huī . isaprakār pratham shrutaskandhakī utpatti hai . usamen jīv aur karmake sanyogase huī ātmākī sansāraparyāyakā — guṇasthān, mārgaṇā ādikā — varṇan hai; paryāyārthikanayako pradhān rakhakar kathan kiyā gayā hai . is nayako ashuddha-dravyārthik bhī kahate hain aur adhyātmabhāṣhāmen ashuddhanishchayanay athavā vyavahār kahā jātā hai .