ih hi samAdhilakShaNamukta m .
sa.nyamaH sakalendriyavyApAraparityAgaH . niyamen svAtmArAdhanAtatparatA . AtmA- namAtmanyAtmanA sa.ndhatta ityadhyAtma.n tapanam . sakalabAhyakriyAkA.nDADambaraparityAgalakShaNAntaH- kriyAdhikaraNamAtmAna.n niravadhitrikAlanirupAdhisvarUpa.n yo jAnAti, tatpariNativisheShaH svAtmAshrayanishchayadharmadhyAnam . dhyAnadhyeyadhyAtR^itatphalAdivividhavikalpanirmuktAntarmukhAkAr-
gAthA : 123 anvayArtha : — [sa.nyamaniyamatapasA tu ] sa.nyam, niyam aur tapase tathA [dharmadhyAnen shukladhyAnen ] dharmadhyAn aur shukladhyAnase [yaH ] jo [AtmAna.n ] AtmAko [dhyAyati ] dhyAtA hai, [tasya ] use [paramasamAdhiH ] param samAdhi [bhavet ] hai .
TIkA : — yahA.N (is gAthAme.n) samAdhikA lakShaN (arthAt svarUp) kahA hai .
samasta indriyo.nke vyApArakA parityAg so sa.nyam hai . nij AtmAkI ArAdhanAme.n tatparatA so niyam hai . jo AtmAko AtmAme.n AtmAse dhAraN kar rakhatA hai – TikA rakhatA hai – jo.D.h.h rakhatA hai vah adhyAtma hai aur vah adhyAtma so tap hai . samasta bAhyakriyAkA.nDake ADambarakA parityAg jisakA lakShaN hai aisI a.ntaHkriyAke ❃adhikaraNabhUt AtmAko — ki jisakA svarUp avadhi rahit tIno.n kAl (anAdi kAlase ananta kAl tak) nirupAdhik hai use — jo jIv jAnatA hai, us jIvakI pariNativisheSh vah svAtmAshrit nishchayadharmadhyAn hai . dhyAn - dhyey - dhyAtA, dhyAnakA phal Adike vividh vikalpo.nse vimukta (arthAt aise vikalpo.nse rahit), a.ntarmukhAkAr (arthAt a.ntarmukh jisakA svarUp hai aisA), ❃ adhikaraN = AdhAr . (a.ntara.ng kriyAkA AdhAr AtmA hai .)