atrApi nirupAdhisvarUpalakShaNaparamAtmatattvamukta m .
akhiladuraghavIravairivarUthinIsa.nbhramAgocharasahajaj~nAnadurganilayatvAdavyAbAdham, sarvAtma- pradeshabharitachidAnandamayatvAdatIndriyam, triShu tattveShu vishiShTatvAdanaupamyam, sa.nsR^iti- pura.ndhrikAsa.nbhogasa.nbhavasukhaduHkhAbhAvAtpuNyapApanirmukta m, punarAgamanahetubhUtaprashastAprashastamoh- rAgadveShAbhAvAtpunarAgamanavirahitam, nityamaraNatadbhavamaraNakAraNakalevarasa.nbandhAbhAvAnnityam, nijaguNaparyAyaprachyavanAbhAvAdachalam, paradravyAvalambanAbhAvAdanAlambamiti
tathA chokta.n shrImadamR^itacha.ndrasUribhiH — [punarAgaman-virahitam ] punarAgaman rahit, [nityam ] nitya, [achalam ] achal aur [anAla.nbam ] nirAlamba hai .
TIkA : — yahA.N bhI, nirupAdhi svarUp jisakA lakShaN hai aisA paramAtmatattva kahA hai .
(paramAtmatattva aisA hai : — ) samasta duShTa 1agharUpI vIr shatruo.nkI senAke dhA.ndhalako agochar aise sahajaj~nAnarUpI ga.Dhme.n AvAs honeke kAraN avyAbAdh (nirvighna) hai; sarva Atmapradeshame.n bhare hue chidAnandamayapaneke kAraN atIndriy hai; tIn tattvo.nme.n vishiShTa honeke kAraN (bahirAtmatattva, antarAtmatattva aur paramAtmatattva in tIno.nme.n vishiShTa — khAs prakArakA — uttam honeke kAraN) anupam hai; sa.nsArarUpI strIke sa.nbhogase utpanna honevAle sukhaduHkhakA abhAv honeke kAraN puNyapAp rahit hai; 2punarAgamanake hetubhUt prashasta - aprashasta moharAgadveShakA abhAv honeke kAraN punarAgaman rahit hai; 3nitya maraNake tathA us bhav sambandhI maraNake kAraNabhUt kalevarake (sharIrake) sambandhakA abhAv honeke kAraN nitya hai; nij guNo.n aur paryAyo.nse chyut na honeke kAraN achal hai; paradravyake avalambanakA abhAv honeke kAraN nirAlamba hai .
isIprakAr (AchAryadev) shrImad amR^itachandrasUrine (shrI samayasArakI AtmakhyAti nAmak TIkAme.n 138ve.n shlok dvArA) kahA hai ki : —
356 ]
1 – adhyAtmashAstro.nme.n anek sthAno.n par pAp tathA puNya dono.nko ‘agh’ athavA ‘pAp’ kahA jAtA hai .
2 – punarAgaman = (chAr gatiyo.nme.nse kisI gatime.n) phi rase AnA; punaH janma dhAraN karanA so .
3 – nitya maraN = pratisamay honevAlA Ayukarmake niSheko.nkA kShay