ਅਤ੍ਰ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਿਸ੍ਥਿਤ੍ਯਨੁਭਾਗਪ੍ਰਦੇਸ਼ਬਨ੍ਧੋਦਯਸ੍ਥਾਨਨਿਚਯੋ ਜੀਵਸ੍ਯ ਨ ਸਮਸ੍ਤੀਤ੍ਯੁਕ੍ਤ ਮ੍ .
ਨਿਤ੍ਯਨਿਰੁਪਰਾਗਸ੍ਵਰੂਪਸ੍ਯ ਨਿਰਂਜਨਨਿਜਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਸ੍ਯ ਨ ਖਲੁ ਜਘਨ੍ਯਮਧ੍ਯਮੋਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟਦ੍ਰਵ੍ਯ- ਕਰ੍ਮਸ੍ਥਿਤਿਬਂਧਸ੍ਥਾਨਾਨਿ . ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦ੍ਯਸ਼੍ਟਵਿਧਕਰ੍ਮਣਾਂ ਤਤ੍ਤਦ੍ਯੋਗ੍ਯਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਸ੍ਵਾਕਾਰਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਿਬਨ੍ਧਃ, ਤਸ੍ਯ ਸ੍ਥਾਨਾਨਿ ਨ ਭਵਨ੍ਤਿ . ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਾਨ੍ਤਸ੍ਤਤ੍ਤ੍ਵਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਯੋਃ ਪਰਸ੍ਪਰਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਨੁਪ੍ਰਵੇਸ਼ਃ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਬਨ੍ਧਃ, ਅਸ੍ਯ ਬਂਧਸ੍ਯ ਸ੍ਥਾਨਾਨਿ ਵਾ ਨ ਭਵਨ੍ਤਿ . ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਕਰ੍ਮਣਾਂ ਨਿਰ੍ਜਰਾਸਮਯੇ ਸੁਖਦੁਃਖਫਲ- ਪ੍ਰਦਾਨਸ਼ਕ੍ਤਿ ਯੁਕ੍ਤੋ ਹ੍ਯਨੁਭਾਗਬਨ੍ਧਃ, ਅਸ੍ਯ ਸ੍ਥਾਨਾਨਾਂ ਵਾ ਨ ਚਾਵਕਾਸ਼ਃ . ਨ ਚ ਦ੍ਰਵ੍ਯਭਾਵਕਰ੍ਮੋਦਯ- ਸ੍ਥਾਨਾਨਾਮਪ੍ਯਵਕਾਸ਼ੋਸ੍ਤਿ ਇਤਿ .
ਤਥਾ ਚੋਕ੍ਤਂ ਸ਼੍ਰੀਅਮ੍ਰੁਤਚਨ੍ਦ੍ਰਸੂਰਿਭਿਃ —
ਸ੍ਫੁ ਟਮੁਪਰਿਤਰਨ੍ਤੋਪ੍ਯੇਤ੍ਯ ਯਤ੍ਰ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾਮ੍ .
ਟੀਕਾ : — ਯਹਾਁ (ਇਸ ਗਾਥਾਮੇਂ) ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਿਬਨ੍ਧ, ਸ੍ਥਿਤਿਬਨ੍ਧ, ਅਨੁਭਾਗਬਨ੍ਧ ਔਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਬਨ੍ਧਕੇ ਸ੍ਥਾਨੋਂਕਾ ਤਥਾ ਉਦਯਕੇ ਸ੍ਥਾਨੋਂਕਾ ਸਮੂਹ ਜੀਵਕੋ ਨਹੀਂ ਹੈ ਐਸਾ ਕਹਾ ਹੈ .
ਸਦਾ ❃ਨਿਰੁਪਰਾਗ ਜਿਸਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ ਐਸੇ ਨਿਰਂਜਨ (ਨਿਰ੍ਦੋਸ਼) ਨਿਜ ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ ਵਾਸ੍ਤਵਮੇਂ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮਕੇ ਜਘਨ੍ਯ, ਮਧ੍ਯਮ ਯਾ ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਸ੍ਥਿਤਿਬਂਧਕੇ ਸ੍ਥਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿ ਅਸ਼੍ਟਵਿਧ ਕਰ੍ਮੋਂਮੇਂ ਉਸ - ਉਸ ਕਰ੍ਮਕੇ ਯੋਗ੍ਯ ਐਸਾ ਜੋ ਪੁਦ੍ਗਲਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਸ੍ਵ - ਆਕਾਰ ਵਹ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਤਿਬਨ੍ਧ ਹੈ; ਉਸਕੇ ਸ੍ਥਾਨ (ਨਿਰਂਜਨ ਨਿਜ ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ) ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਨ੍ਤਃਤਤ੍ਤ੍ਵਕੇ ( – ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਾਕੇ) ਔਰ ਕਰ੍ਮਪੁਦ੍ਗਲਕੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ੋਂਕਾ ਪਰਸ੍ਪਰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਬਨ੍ਧ ਹੈ; ਇਸ ਬਨ੍ਧਕੇ ਸ੍ਥਾਨ ਭੀ (ਨਿਰਂਜਨ ਨਿਜ ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਕੋ) ਨਹੀਂ ਹੈਂ . ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਕਰ੍ਮਕੀ ਨਿਰ੍ਜਰਾਕੇ ਸਮਯ ਸੁਖਦੁਃਖਰੂਪ ਫਲ ਦੇਨੇਕੀ ਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਲਾ ਵਹ ਅਨੁਭਾਗਬਨ੍ਧ ਹੈ; ਇਸਕੇ ਸ੍ਥਾਨੋਂਕਾ ਭੀ ਅਵਕਾਸ਼ (ਨਿਰਂਜਨ ਨਿਜ ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਮੇਂ) ਨਹੀਂ ਹੈ . ਔਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਰ੍ਮ ਤਥਾ ਭਾਵਕਰ੍ਮਕੇ ਉਦਯਕੇ ਸ੍ਥਾਨੋਂਕਾ ਭੀ ਅਵਕਾਸ਼ (ਨਿਰਂਜਨ ਨਿਜ ਪਰਮਾਤ੍ਮਤਤ੍ਤ੍ਵਮੇਂ) ਨਹੀਂ ਹੈ .
ਇਸਪ੍ਰਕਾਰ (ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵ) ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ ਅਮ੍ਰੁਤਚਨ੍ਦ੍ਰਸੂਰਿਨੇ (ਸ਼੍ਰੀ ਸਮਯਸਾਰਕੀ ਆਤ੍ਮਖ੍ਯਾਤਿ ਨਾਮਕ ਟੀਕਾਮੇਂ ੧੧ਵੇਂ ਸ਼੍ਲੋਕ ਦ੍ਵਾਰਾ) ਕਹਾ ਹੈ ਕਿ : —
‘‘[ਸ਼੍ਲੋੇਕਾਰ੍ਥ : — ] ਜਗਤ ਮੋਹਰਹਿਤ ਹੋਕਰ ਸਰ੍ਵ ਓਰਸੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਐਸੇ ਉਸ ਸਮ੍ਯਕ੍ ❃ਨਿਰੁਪਰਾਗ = ਉਪਰਾਗ ਰਹਿਤ . [ਉਪਰਾਗ = ਕਿਸੀ ਪਦਾਰ੍ਥਮੇਂ, ਅਨ੍ਯ ਉਪਾਧਿਕੀ ਸਮੀਪਤਾਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਹੋਨੇਵਾਲਾ