ਕਹਾਨਜੈਨਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਮਾਲਾ ]ਜੀਵ ਅਧਿਕਾਰ[ ੨੩ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਿਸ਼੍ਚਯੇਨ ਸਹਜਜ੍ਞਾਨਾਦਿਪਰਮਸ੍ਵਭਾਵਗੁਣਾਨਾਮਾਧਾਰਭੂਤਤ੍ਵਾਤ੍ਕਾਰਣਸ਼ੁਦ੍ਧਜੀਵਃ . ਅਯਂ ਚੇਤਨਃ . ਅਸ੍ਯ ਚੇਤਨਗੁਣਾਃ . ਅਯਮਮੂਰ੍ਤਃ . ਅਸ੍ਯਾਮੂਰ੍ਤਗੁਣਾਃ . ਅਯਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧਃ . ਅਸ੍ਯ ਸ਼ੁਦ੍ਧਗੁਣਾਃ . ਅਯਮਸ਼ੁਦ੍ਧਃ . ਅਸ੍ਯਾਸ਼ੁਦ੍ਧਗੁਣਾਃ . ਪਰ੍ਯਾਯਸ਼੍ਚ . ਤਥਾ ਗਲਨਪੂਰਣਸ੍ਵਭਾਵਸਨਾਥਃ ਪੁਦ੍ਗਲਃ . ਸ਼੍ਵੇਤਾਦਿਵਰ੍ਣਾਧਾਰੋ ਮੂਰ੍ਤਃ . ਅਸ੍ਯ ਹਿ ਮੂਰ੍ਤਗੁਣਾਃ . ਅਯਮਚੇਤਨਃ . ਅਸ੍ਯਾਚੇਤਨਗੁਣਾਃ . ਸ੍ਵਭਾਵਵਿਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾਪਰਿਣਤਾਨਾਂ ਜੀਵਪੁਦ੍ਗਲਾਨਾਂ ਸ੍ਵਭਾਵਵਿਭਾਵਗਤਿਹੇਤੁਃ ਧਰ੍ਮਃ . ਸ੍ਵਭਾਵਵਿਭਾਵਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾਪਰਿਣਤਾਨਾਂ ਤੇਸ਼ਾਂ ਸ੍ਥਿਤਿਹੇਤੁਰਧਰ੍ਮਃ . ਪਂਚਾਨਾਮਵਕਾਸ਼ਦਾਨ- ਚੇਤਨ ਹੈ; ਇਸਕੇ( – ਜੀਵਕੇ ) ਚੇਤਨ ਗੁਣ ਹੈਂ . ਯਹ ਅਮੂਰ੍ਤ ਹੈ; ਇਸਕੇ ਅਮੂਰ੍ਤ ਗੁਣ ਹੈਂ . ਯਹ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੈ; ਇਸਕੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਗੁਣ ਹੈਂ . ਯਹ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੈ; ਇਸਕੇ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਗੁਣ ਹੈਂ . ਪਰ੍ਯਾਯ ਭੀ ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ .
ਔਰ, ਜੋ ਗਲਨ - ਪੂਰਣਸ੍ਵਭਾਵ ਸਹਿਤ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਹੋਨੇ ਔਰ ਏਕਤ੍ਰਿਤ ਹੋਨੇਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲਾ ਹੈ ) ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲ ਹੈ . ਯਹ (ਪੁਦ੍ਗਲ) ਸ਼੍ਵੇਤਾਦਿ ਵਰ੍ਣੋਂਕੇ ਆਧਾਰਭੂਤ ਮੂਰ੍ਤ ਹੈ; ਇਸਕੇ ਮੂਰ੍ਤ ਗੁਣ ਹੈਂ . ਯਹ ਅਚੇਤਨ ਹੈ; ਇਸਕੇ ਅਚੇਤਨ ਗੁਣ ਹੈਂ .
੧ਸ੍ਵਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪ ਔਰ ਵਿਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪ ਪਰਿਣਤ ਜੀਵ - ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੋ ਸ੍ਵਭਾਵਗਤਿਕਾ ਔਰ ਵਿਭਾਵਗਤਿਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਸੋ ਧਰ੍ਮ ਹੈ .
੨ਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪ ਔਰ ਵਿਭਾਵਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪ ਪਰਿਣਤ ਜੀਵ-ਪੁਦ੍ਗਲੋਂਕੋ
ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਾਰਣ-ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਸ਼ਕ੍ਤਿ-ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ . ਕਾਰ੍ਯਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਾਰ੍ਯ-ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ
ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਵ੍ਯਕ੍ਤਿ-ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ .]
੧ ਚੌਦਹਵੇਂ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਕੇ ਅਨ੍ਤਮੇਂ ਜੀਵ ਊ ਰ੍ਧ੍ਵਗਮਨਸ੍ਵਭਾਵਸੇ ਲੋਕਾਨ੍ਤਮੇਂ ਜਾਤਾ ਹੈ ਵਹ ਜੀਵਕੀ ਸ੍ਵਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾ
ਹੈ ਔਰ ਸਂਸਾਰਾਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਕਰ੍ਮਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸੇ ਗਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ ਜੀਵਕੀ ਵਿਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ . ਏਕ ਪ੍ਰੁਥਕ੍
ਪਰਮਾਣੁ ਗਤਿ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲਕੀ ਸ੍ਵਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ ਔਰ ਪੁਦ੍ਗਲਸ੍ਕਨ੍ਧ ਗਮਨ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲਕੀ
(ਸ੍ਕਨ੍ਧਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਪਰਮਾਣੁਕੀ) ਵਿਭਾਵਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ . ਇਸ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਤਥਾ ਵੈਭਾਵਿਕ ਗਤਿਕ੍ਰਿਯਾਮੇਂ ਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯ
ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਹੈ .
੨- ਸਿਦ੍ਧਦਸ਼ਾਮੇਂ ਜੀਵ ਸ੍ਥਿਰ ਰਹਤਾ ਹੈ ਵਹ ਜੀਵਕੀ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ ਔਰ ਸਂਸਾਰਦਸ਼ਾਮੇਂ ਸ੍ਥਿਰ ਰਹਤਾ ਹੈ
ਵਹ ਜੀਵਕੀ ਵੈਭਾਵਿਕ ਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ . ਅਕੇਲਾ ਪਰਮਾਣੁ ਸ੍ਥਿਰ ਰਹਤਾ ਹੈ ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲਕੀ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ
ਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ ਔਰ ਸ੍ਕਨ੍ਧ ਸ੍ਥਿਰ ਰਹਤਾ ਹੈ ਵਹ ਪੁਦ੍ਗਲਕੀ (ਸ੍ਕਨ੍ਧਕੇ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਪਰਮਾਣੁਕੀ) ਵੈਭਾਵਿਕ
ਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਹੈ . ਇਨ ਜੀਵ-ਪੁਦ੍ਗਲਕੀ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਤਥਾ ਵੈਭਾਵਿਕ ਸ੍ਥਿਤਿਕ੍ਰਿਯਾਮੇਂ ਅਧਰ੍ਮਦ੍ਰਵ੍ਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਾਤ੍ਰ ਹੈ .