Page 240 of 660
PDF/HTML Page 261 of 681
single page version
te pramANe karavun joIe. A vAt sarva rAjanItimAn mukhya chhe. jyAre sasarAe A pramANe
kahyun tyAre atyant dhIr buddhivALA rAjA dasharathe hasIne kahyun ke he mahArAj! Ap nishvint
raho. juo, hun A badhAne dashe dishAomAn bhagADI mUkun chhun. Am kahIne pote laDAImAn
joDAyA ane kaikeyIne potAnA rathamAn besADI dIdhI. rathane mahAmanohar ashva joDelA chhe.
dasharath jANe ke rath par chaDelA sharadaRutunA sUrya ja chhe. kaikeyIe ghoDAnI lagAm sambhALI
lIdhI. kevI chhe kaikeyI? mahApuruShArthanun rUp dhAraN karelI yuddhanI mUrti ja chhe. te patine
vinantI karavA lAgI ke he nAth! ApanI AgnA hoy ane jenun mRutyu pAse Avyun hoy
tenI taraph ja hun rath chalAvIsh. tyAre rAjAe kahyun ke he priye! rank lokone mAravAthI sho
lAbh? je A sarva senAno adhipati hemaprabh chhe, jenA mAthA upar chandramA samAn saphed
chhatra phare chhe tenI taraph rath chalAv. he raNapanDite! Aj hun A adhipatine ja mArIsh.
jyAre dasharathe Am kahyun tyAre te patinI AgnA mAnI tenI taraph rath chalAvavA lAgI.
jenun saphed chhatra Unchu chhe ane mahAdhajA tarangarUp chhe evA rathamAn A dampatI devarUp
shobhatAn hatAn. temano rath agni samAn hato. je je A rath taraph AvyA te hajAro
patangiyAnI jem bhasmIbhUt thaI gayA. dasharathanA chalAvelAn bANathI anek rAjAo
vIndhAI gayA ane kShaNamAtramAn bIjA bhAgI gayA. eTale badhAno adhipati hemaprabh hato
tenAthI prerAyelA ane lajjit thayelA keTalAk dasharath rAjA sAthe laDavA mATe hAthI,
ghoDA, rath ane pyAdAothI manDit AvyA, temaNe vIragarjanA karI. tomar, bAN, chakra,
kanak ItyAdi anek jAtanAn shastro ekalA dasharath upar phenkavA lAgyA. e moTA
AshcharyanI vAt hatI ke rAjA dasharath je ek rathano svAmI hato te yuddha samaye jANe ke
tenA asankhya rath thaI gayA, potAnAn bANothI teNe samasta shatruonAn bAN kApI nAkhyAn
ane pote je bAN chalAvyAn te koInI najare paDayAn nahi paN shatruone vAgyAn. rAjA
dasharathe hemaprabhane kShaNamAtramAn jItI lIdho. tenI dhajA kApI nAkhI, chhatra uDADI mUkayun,
rathanA ashvone ghAyal karyA, rath toDI nAkhyo ane tene rathamAnthI nIche phenkI dIdho. te
vakhate te rAjA hemaprabh bIjA rath upar chaDIne, bhayathI dhrrUjato potAno yash kALo karIne
shIghra bhAgI gayo. dasharathe potAne, potAnI strIne ane potAnA ashvone bachAvI lIdhAn.
teNe verIonAn shastro chhedyAn ane verIone bhagADayA. ek dasharathe anant rath jevun kAm
karyun. sinh samAn ek dasharathane joI sarva yoddhAo haraN samAn banIne sarva dishAomAn
bhAgyA. aho dhanya shakti A puruShanI ane dhanya shakti A strInI! AvA shabdo
sasarAnI senAmAn ane shatruonI senAmAn, sarvatra sambhaLAyA. bandIjano guNagAn karavA
lAgyA. mahApratApadhArI rAjA dasharathe kautukamangal nagaramAn kaikeyInun pANigrahaN karyun,
mahAmangalAchAr thayA. dasharath kaikeyIne paraNIne ayodhyA AvyA ane janak paN
mithilApur gayA. pachhI emano janmotsav ane rAjyAbhiShek vaibhavapUrvak thayA ane
sarvabhayarahit thaI indra samAn bhog bhogavavA lAgyA.
Page 241 of 660
PDF/HTML Page 262 of 681
single page version
tArA par hun atyant prasanna thayo chhun. jo ten atyant kushaLatAthI yuddhamAn rath na hAnkyo hot
to ekasAthe ATalA shatruone hun kevI rIte jItI shakat? jyAre rAtrinA samaye jagatamAn
andhakAr phelAI rahyo hoy ane jo aruN sarakho sArathi na hoy to sUrya tene kevI rIte
jItI shake? A pramANe rAjAe kaikeyInA guNonun varNan karyun. tyAre pativratA strI
lajjAnA bhArathI nIchun mukh karI gaI. rAjAe pharIthI tene var mAgavA kahyun tyAre
kaikeyIe vinantI karI ke he nAth! mAro var ApanI pAse thApaNarUp rAkho. je samaye
mArI IchchhA thashe te samaye hun mAgIsh. rAjA prasanna thaIne kahevA lAgyA ke he
kamalavadanI! he mRuganayanI! tArAn adbhut netromAn shvetapaNun, shyAmapaNun, ane lAlAsh e
traNe varNa rahelA chhe, tArI buddhi adbhut chhe, tun mahAnarapatinI putrI chho, nItinI
jANakAr chho, sarva kaLAnI pAragAminI chho, sarva bhogopabhoganI nidhi chho, tAro var men
thApaN tarIke rAkhyo chhe, tun te jyAre mAgIsh tyAre ApIsh ja. rAjyanA badhA mANaso
kaikeyIne joIne harSha pAmyA ane manamAn vichAravA lAgyA ke e adbhut buddhinidhAn chhe,
e koI apUrva vastu mAgashe, alpa vastu shA mATe mAge?
dharmAtmA sAdhujan chhe te svargamokShamAn mahAsukh pAme chhe. bhagavAnanI AgnA anusAr
mahAn satpuruShonAn charitra tane kahyAn. have shrI rAmachandrajInA janmanI vAt sAmbhaL. kevA chhe
shrI rAmachandrajI? mahAudAr, prajAnAn dukhone haranAr, mahAnyAyavant, mahAdharmI, mahAvivekI,
mahAshUravIr, mahAgnAnI, IkShvAkuvanshano udyot karanAr mahAn satpuruSh chhe.
varadAnanun kathan karanAr chovIsamun parva pUrNa thayun.
hastI (indranA airAvat hAthI samAn), mahAkesarI sinh, sUrya ane sarva kaLAthI pUrNa
chandramA; A purAN puruShonA garbhamAn AvavAnA sUchanarUp adbhut svapna joIne te
Ashcharya pAmI. pachhI prabhAtanAn vAjintro ane mangaL shabda sAmbhaLIne te shayyAmAnthI UbhI
thaI, prabhAtanI kriyAthI nivRutta thaI. svapna
Page 242 of 660
PDF/HTML Page 263 of 681
single page version
jovAthI jenA sharIramAn harSha vyApyo chhe evI te vinayapUrvak sakhIjanathI manDit bharathAranI
samIpe jaIne sinhAsan par beThI. kevI chhe rANI? sinhAsanane shobhAvanArI. teNe hAth
joDI, namra banIne pote je manohar svapna joyAn hatAn teno vRuttAnt svAmIne kahyo. tyAre
samasta vignAnanA jANanArA rAjA svapnanun phaL kahevA lAgyA. ‘he kAnte! tane param
AshcharyakArI, mokShagAmI, AntarabAhya shatruone jItanAr, mahAparAkramI putra thashe. rAgadveSh
mohAdine antarang shatru kahe chhe ane prajAne pIDanAr duShTa bhUpatine bahirang shatru jANavo.
rAjAe Am kahyun tyAre rANI atyant harSha pAmIne potAnA sthAnake gaI. tenA mukh par
mand mand hAsya pharakatun hatun. rANI kaikeyIe pati sahit shrI jinendranA chaityAlayamAn
bhAvasanyukta mahApUjA karAvI. bhagavAnanI te pUjAnA prabhAvathI rAjAno sarva udveg maTI
gayo ane chittamAn paramashAnti thaI.
ane vakShasthaL lakShmIthI Alingit hatun. tethI mAtA, pitA ane AkhA kuTumbe emanun nAm
padma rAkhyun. pachhI jenun rUp atisundar chhe te rANI sumitrA mahAshubh svapna joIne Ashcharya
pAmI. te svapna kevun hatun te sAmbhaLo. ek moTo kesarI sinh joyo. lakShmI ane kIrti
ghaNA AdarathI sundar jaLabharelA ane kamaLathI DhAnkelA mukhavALA kaLashathI snAn karAve chhe
ane sumitrA pote pahADanA mastak par beThI chhe ane samudra sudhInI pRithvIne joI rahI chhe.
te uparAnt dedIpyamAn kiraNonA samUhavALo sUrya joyo ane jAtajAtanAn ratnothI manDit
chakra joyun. A svapna joIne savArano mangaL dhvani thayo tyAre pathArImAnthI UThIne
prAtakriyA karIne bahu vinayapUrvak patinI samIpe jaI, madhur vANIthI svapnano vRuttAnt
kahevA lAgI. tyAre rAjAe kahyun ke he varAnane arthAt sundar mukhavALI! tun pRithvI par
prasiddha putrane janma ApIsh. te shatruonA samUhano nAsh karanAro, mahAtejasvI ane
AshcharyakArI cheShTAvALo thashe. patie Am kahyun tyAre te pativratA harShabharyA chittathI
potAnA sthAnake gaI ane sarva lokone potAnA sevak jANavA lAgI. pachhI tene param
jyotidhArak putra janmyo. jANe ke ratnonI khANamAnthI ratna ja upajyun. jevo shrIrAmanA
janmano utsav thayo hato tevo ja utsav thayo. je divase sumitrAe putrane janma Apyo
te ja divase rAvaNanA nagaramAn hajAro utpAt thayAn ane hitechchhuonA nagaramAn shubh
shukan thayAn Indivar kamaL samAn shyAmasundar ane kAntirUp jaLanA pravAh jevAn shubh
lakShaNonA dhArak hovAthI mAtApitAe temanun nAm lakShmaN pADayun. rAm, lakShmaN e bey
bALak, mahAmanohar rUp, mANek samAn lAl hoTh, lAl kamaL samAn hAth ane
pagavALA hatA, temanA sharIrano sparsha mAkhaNathI paN atikomaL hato ane bannenAn
sharIr atyant sugandhI hatAn. te banne bALalIlA karatA tyAre konun chittaharaN na kare?
jemanA sharIr par chandanano lep hato, te kesaranun tilak karatA tyAre jANe vijyArdhagiri
ane anjanagiri ja hoy evA shobhatA. suvarNanA rasathI lipta
Page 243 of 660
PDF/HTML Page 264 of 681
single page version
samAn ja hatA. jyAre te mahelamAn jAy tyAre to sarva strIone atipriy lAgatA ane
bahAr Ave tyAre sarva janone pyArA lAgatA. jyAre te bolatA tyAre jANe ke jagatane
amRutanun sInchan karatA ane netrathI avalokan karatA tyAre badhAne harShathI pUrNa karatA.
badhAnun dAridra dUr karanArA, badhAnun hit karanArA, badhAnAn antakaraNane poShanArA jANe ke
e banne Anand ane shUravIratAnI mUrti ja lAgatA. e ayodhyApurImAn sukhapUrvak ramatA.
te kumAronI sevA anek subhaTo karatA. pahelAn jevA vijay baLabhadra ane tripRuShTa vAsudev
thayA hatA temanA jevI A bannenI cheShTA hatI. pachhI kaikeyIne divyarUp dharanAr,
mahAbhAgyavAn, pRithvImAn prasiddha bharat nAmano putra thayo ane suprabhAne sarva lokamAn
sundar, shatruone jItanAro shatrudhna nAmano putra thayo. rAmachandranun nAm padma tathA baLadev,
lakShmaNanun nAm hari ane vAsudev tathA ardhachakrI paN kahevAy chhe. ek dasharathanI chAr
rANIo te jANe chAr dishAo ja hatI ane temanA chArey putro samudra samAn gambhIr,
parvat samAn achaL, jagatanA pyArA hatA. pitAe e chArey kumArone bhaNAvavA mATe
yogya adhyApakone sompyA.
mAtApitAe lAD laDAvelA tethI anek kucheShTA karato ane hajAronA ThapakAne pAtra thato.
joke dravyanun upArjan, dhanano sangrah, vidyAnun grahaN e badhI bAbato te nagaramAn sulabh
hatI, parantu Ane vidyA siddha na thaI. tyAre mAtApitAe vichAryun ke videshamAn ene siddhi
maLashe. Am vichArI khedakhinna thaI tene gharamAnthI kADhI mUkyo. te mahAdukhI thaI, phakta
tenI pAse vastra ja hatAn evo rAjagRuh nagaramAn gayo. tyAn ek vaivasvat dhanurvidyA
shIkhavanAr mahApanDit hato, tenI pAse hajAro shiShya vidyAno abhyAs karatA. A tenI
pAse yathArtha dhanurvidyAno abhyAs karavA lAgyo ane hajAro shiShyomAn e atyant pravIN
thaI gayo. te nagaranA rAjA kushAgrano putra paN vaivasvatanI pAse bANavidyA shIkhato.
rAjAe sAmbhaLyun ke ek paradeshI brAhmaNano putra Avyo chhe te rAjaputro karatAn paN vadhAre
bANavidyAno abhyAsI thayo chhe. tethI rAjAne manamAn gusso Avyo. jyAre vaivasvate A
vAt sAmbhaLI tyAre teNe arine samajAvyo ke tun rAjAnI sAme mUrkhanI jem vartaje, tArI
vidyA pragaT na karIsh. pachhI rAjAe dhanuShavidyAnA gurune bolAvyA ane kahyun ke hun tamArA
badhA shiShyonI vidyA joIsh. eTale te badhA shiShyone laIne gayo. badhA shiShyoe
yogyatA pramANe potapotAnI bANavidyA batAvI, nishAn vIndhyA, brAhmaNanA putra arie
evI rIte bAN phenkayA ke jethI te vidyArahit mAlUm paDayo. tyAre rAjAne lAgyun ke
koIe enAn khoTAn vakhAN karyA chhe. pachhI vaivasvatane badhA shiShyo sAthe vidAy ApI. te
potAnA gher Avyo ane potAnI putrI ari sAthe paraNAvIne vidAy karyo. te rAtre ja
nIkaLIne ayodhyA Avyo ane rAjA
Page 244 of 660
PDF/HTML Page 265 of 681
single page version
dasharathane maLyo, potAnI bANavidyA batAvI. rAjAe prasanna thaIne potAnA chAre putrone
bANavidyA shIkhavA tenI pAse mokalyA. te bANavidyAmAn atipravIN thayA. jem nirmaL
sarovaramAn chandramAnI kAnti vistAr pAme tem emanAmAn bANavidyA vistAr pAmI. gurunA
sanyogathI temane bIjI paN anek vidyAo siddha thaI. jem koI jagyAe ratna paDayAn
hoy ane DhAnkaNathI DhankAI rahyAn hoy, tenun DhAnkaN UghaDe eTale pragaT thAy tem temane sarva
vidyA pragaT thaI. rAjA potAnA putrone sarva shAstromAn atipravIN joIne tathA putrono
vinay, udAr cheShTA avalokIne atyant prasanna thayA. emanA sarva vidyAguruonun khUb
sanmAn karyun. rAjA dasharath je mahAgnAnI ane anek guNothI yukta hatA temaNe temane
IchchhAnusAr sampadA ApI. dasharathanI kIrti dAn ApavAmAn vikhyAt hatI. keTalAk jIvo
shAstragnAn meLavIne param utkRuShTa banI jAy chhe, keTalAk jevA ne tevA ja rahe chhe ane
keTalAk viSham karmanA udayathI madathI andh banI jAy chhe-jem sUryanAn kiraNo
sphaTikagirinA taT par atyant prakAsh pAthare chhe, bIjAn sthAnomAn yathAsthit prakAsh Ape
chhe ane ghuvaDo vachche timirarUp thaIne pariName chhe.
karanAr pachchIsamun parva pUrNa thayun.
bALak thAy to hun laI jaIsh. tyAre shreNike pUchhayun ke he nAth! te devanI evI
abhilAShA kem thaI te sAmbhaLavA hun Ichchhun chhun. tyAre gautam svAmIe kahyun ke he rAjan!
chakrapur nAmanun ek nagar chhe. tyAn chakradhvaj nAmanA rAjAnI rANI manasvinInI putrI
chittotsavA kumArAvasthAmAn chaTashALAmAn bhaNatI hatI. te chittotsavAnun ane pingaLanun man
maLI gayun tethI emane vidyA prApta na thaI. jemanun man kAmabANathI vIndhAI jAy temane
vidyA ane dharmanI prApti thatI nathI. pratham strI-puruShano sansarga thAy chhe, pachhI prIti
Upaje chhe, prItithI paraspar anurAg vadhe chhe, pachhI vishvAs utpanna thAy chhe. ane tenAthI
vikAr utpanna thAy chhe. jem hinsAdik pAnch pApothI ashubh karmonun bandhan thAy chhe. tem
strIsangathI kAm utpanna thAy chhe.
Page 245 of 660
PDF/HTML Page 266 of 681
single page version
pingaL kanyAne chorIne laI gayo. parantu manuShya dhanarahit shobhato nathI, jem dharmavarjit
lobhI tRuShNAthI shobhato nathI. eTale e vidagdha nagaramAn gayo. tyAn anya rAjAo
AvI shake tem nahotA. te nirdhan nagaranI bahAr jhUmpaDI banAvIne rahyo. te jhUmpaDIne
bAraNAn nahotAn ane A gnAnavignAn kAI jANato nahi eTale ghAs, lAkaDA vagere
jangalamAnthI ekaThAn karI, vechIne gujarAn chalAvato. garIbInA sAgaramAn DUbelo te strInun
ane potAnun peT mahAmushkelIe bharato. tyAn rAjA prakAshasinh ane rANI pravarAvalIno
putra rAjA kunDalamanDit AnI strIne joIne shoShaN, santApan, uchchATan, vashIkaraN ane
mohan e kAmanAn pAnch bANothI vIndhAI gayo. teNe rAtre dUtIne mokalI. te chittotsavAne
rAjamahelamAn laI gaI, jem rAjA sumukhanA mahelamAn dUtI vanamALAne laI gaI hatI tem.
kunDalamanDit tenI sAthe sukhapUrvak ramavA lAgyo.
nahi, chakramAn AruDh thayo hoy tem enun chitta DAmADoL thaI gayun. jenI strInun apaharaN
thayun hatun evo te dIn brAhmaN rAjA pAse gayo ane kahevA lAgyo ke he rAjan! mArI
strIne tamArA rAjyamAn koI chorI gayun chhe, daridra, dukhI, bhayabhIt strI ke puruShane mATe
ek rAjA ja sharaN chhe. tyAre kapaTI rAjAe mantrIne bolAvIne jUThamUTh kahyun ke AnI strI
chorAI gaI chhe, tene shodhI kADho, vilamb na karo. te vakhate ek sevake AnkhanA kaTAkShathI
jUThun ja kahyun ke he dev! men A brAhmaNanI strIne podanApuranA raste musApharonI sAthe jatAn
joI chhe. te arjikAonI vachche tap karavAne taiyAr thaI chhe. tethI he brAhmaN! jo tun tene
pAchhI lAvavA mAgato ho to jaladI jA, DhIl shA mATe kare chhe? atyAre tene dIkShA
levAno samay kyAn chhe? tenun sharIr yuvAn chhe ane strInAn shreShTha guNothI te pUrNa chhe.
jyAre teNe Am jUThun kahyun tyAre te brAhmaN keD majabUt bAndhIne tarat ja tenI taraph
doDayo, jem tej ghoDo jaladIthI doDe tem. teNe podanApuramAn chaityAlay ane upavanAdi
vanamAn sarvatra shodh karI, paN koI jagAe na joI. eTale pAchho vidagdha nagaramAn
Avyo. tyAn rAjAnI AgnAthI krUr manuShyoe tene gaLAchIp daI lAThIthI ane lAtothI
mArIne kADhI mUkyo. brAhmaN sthAnabhraShTa thayo, kalesh bhogavyo, apamAn pAmyo ane mAr
khAdho. ATalAn dukh bhogavIne te dUr deshAntaramAn chAlyo gayo, paN priyA vinA tene kyAy
sukh paDayun nahi. jem agnimAn paDelo sarpa jalyA kare tem e rAtadivas shekAto rahyo.
tene vishAL kamaLonun van paN dAvAnaL lAgyun ane sarovaramAn DUbakI mAratAn paN
viraharUp agnithI jalato hato A pramANe e khUb dukhI thaIne pRithvI upar bhaTakayA
karato hato. ek divas teNe nagarathI bahAr vanamAn koI munine joyA. muninun nAm
Aryagupti hatun, te moTA AchArya hatA. teNe temanI pAse jaI hAth joDI namaskAr karI
dharmashravaN karyun. tene vairAgya utpanna thayo. tenun chitta
Page 246 of 660
PDF/HTML Page 267 of 681
single page version
shAnt thaI gayun. te jinendranA mArganI prashansA karavA lAgyo. te manamAn vichAravA lAgyo ke
aho, A jinarAjano mArga utkRuShTa chhe. hun andhakAramAn paDayo hato. A jinadharmano upadesh
mArA chittamAn sUrya samAn prakAsh kare chhe. hun have pApano nAsh karanAr evA jinashAsananun
sharaN laun, mArun man ane tan viraharUp agnimAn jale chhe tene hun shItaL karun. tyAre te
gurunI AgnAthI vairAgya pAmI, parigrahano tyAg karI digambarI dIkShA dhAraN karavA lAgyo.
te sarva sangano parityAg karIne pRithvI par vihAr karato nadI, parvat, van, upavanamAn
nivAs karato, tapathI sharIranun shoShaN karavA lAgyo. varShAkALamAn khUb varasAd varasyo to
paN tene khed na thayo, shItakALamAn ThanDA pavanathI tenun sharIr dhrUjI UThatun ane grIShma
RutumAn sUryanAn kiraNo tene bALatAn, paN te vyAkuL na thayo. tenun man viraharUp agnithI
jalatun hatun te have jinavachanarUp jaLanA tarangothI shItaL thayun. tapathI tenun man ardhabaLel
vRukSha samAn thaI gayun.
anaraNyanA deshane ranjADato. jem kushIl puruSh maryAdAno lop kare tem A temanI prajAne
herAn karato. rAjA anaraNya moTA rAjA hatA, tenun rAjya khUb vistRut hatun. ANe
temanA keTalAk pradeshane ujjaD karI nAkhyA hatA, jem durjan guNone ujjaD kare tem. teNe
rAjAnA ghaNA sAmantone herAn karyA hatA, jem kaShAyavALo jIv potAnA pariNAmane
virodhe chhe tem. jem yogI kaShAyono nigrah kare chhe tem ANe rAjAno virodh karI
potAnA nAshano upAy karyo hato. joke A rAjA anaraNyanI sAme sAv tuchchha hato, to
paN potAnA gaDhanA baLathI te pakaDAto nahi. jem undar pahADanI nIchenA daramAn pesI
jAy pachhI sinh tene shun karI shake? eTale rAjA anaraNyane A chintAmAn rAtadivas chen
paDatun nahi. AhArAdi sharIranI kriyA anAdarathI karatA. te vakhate rAjAnA bAlachandra
nAmanA senApatie rAjAne chintAtur joIne pUchhayun ‘he nAth! ApanI vyAkuLatAnun kAraN
shun chhe?’ tyAre rAjAe kunDaLamanDitanI hakIkat kahI. bAlachandre rAjAne kahyun ke Ap nishchint
raho. te pApI kunDaLamanDitane bAndhIne huun ApanI pAse laI Avun chhun. tyAre rAjAe prasanna
thaI bAlachandrane vidAy karyo. bAlachandra chaturang senA laI tene pakaDavA gayo. mUrkha
kunDaLamanDit chittotsavAmAn Asakta chittavALo hoI badhI rAjakIy cheShTA chhoDI
mahApramAdamAn lIn hato. tene lokonA samAchAranI khabar nahotI. te kunDaLamanDit koI
jAtano udyam karato nahi. bAlachandre jaIne ramatamAtramAn tene bAndhI lIdho ane tenA
AkhA rAjyamAn rAjA anaraNyano adhikAr sthApI dIdho ane kunDaLamanDitane rAjA
anaraNya samIp lAvyo. bAlachandra senApatie rAjA anaraNyano Akho desh bAdhArahit
karyo. rAjA senApatinA kAryathI khUb Anandit thayA. tene UnchI padavI ane pAritoShik
ApyAn. kunDaLamanDit anyAyamArge vartavAthI rAjyathI bhraShTa thayo, hAthI-ghoDArUp pyAdAn badhun
gumAvyun. sharIr mAtra rahI gayun. page chAlato, atyant dukhI
Page 247 of 660
PDF/HTML Page 268 of 681
single page version
chAlI men moTAno virodh karIne mArun ahit karyun. ek divas e munionA AshramamAn
jaI AchAryane namaskAr karI bhAvasahit dharmano bhed pUchhavA lAgyo. gautam svAmI rAjA
shreNikane kahe chhe ke he rAjan! dukhI, daridrI, kuTumbarahit, vyAdhipIDit AmAnthI koI bhavya
jIvane dharmabuddhi utpanna thAy chhe. teNe AchAryane pUchhayun ke he bhagavAn! jenI muni thavAnI
shakti na hoy te gRuhasthAshramamAn kevI rIte dharmanun sAdhan kare? AhAr, bhay, maithun ane
parigrah e chAr sangnAmAn tatpar A jIv kevI rIte pApamAnthI chhUTe? te hun sAmbhaLavA
ichchhun chhun. Ap kRupA karIne kaho. tyAre guru kahevA lAgyA ke dharma jIvadayAmay chhe. A sarva
prANI potAnA doShanI nindA karIne tathA gurunI pAse AlochanA karIne pApathI chhUTe chhe. tun
tArun hit chAhe chhe ane shuddha dharmanI abhilAShA rAkhe chhe to hinsAnun kAraN mahAghor karma-
lohI ane vIryathI UpajelA mAnsanun bhakShaN sarvathA chhoDI de. sarva sansArI jIv maraNathI
Dare chhe. temanA mAnsathI je potAnA sharIranun poShaN kare chhe te pApI nisandeh narakamAn paDe
chhe. je mAnsanun bhakShaN kare ane nitya snAn kare temanun snAn vRuthA chhe, munDan karAvIne
vesh dhAraN kare te vesh paN vRuthA chhe. anek prakAranAn dAn, upavAsAdik paN mAnsAhArIne
narakathI bachAvI shakatAn nathI. A jagatamAn A badhI ja jAtanA jIv pUrvajanmamAn A
jIvanAn sagAnsambandhI thayAn chhe tethI je pApI mAnsanun bhakShaN kare chhe teNe sarva bAndhavonun ja
bhakShaN karyurn chhe. je duShTa nirday matsya, pashuo ane pakShIone haNe chhe ane mithyAmArge
pravarte chhe te madh, mAnsanA bhakShaNathI kugatimAn jAy chhe. A mAns vRukSha upar thatun nathI,
bhUmimAnthI ugatun nathI, kamaLanI jem jaLamAnthI nIkaLatun nathI athavA anek vastunA
yogathI jem auShadhi bane chhe tem mAnsanI utpatti thatI nathI. duShTa nirday jIv nirbaL,
rank, jene potAnun jIvan atipriy chhe evAn pakShI, pashu, matsyAdine haNIne mAns meLave chhe
tene uttam dayALu jIv khAtA nathI. jemanA dUdhathI sharIr vRuddhi pAme chhe evA gAy, bhens,
bakarInA mRut sharIrane je khAy chhe athavA mArI nAkhIne khAy chhe tathA tenA putra,
pautrAdine je khAy chhe te adharmI mahAnIch narak nigodanA adhikArI chhe. je durAchArI
mAnsabhakShaN kare chhe te mAtA, pitA, putra, mitra, sahodar sarvanun bhakShaN kare chhe. A pRithvInI
nIche bhavanavAsI vyantaradevono nivAs chhe ane madhyalokamAn paN chhe, tyAn duShTa karma
karanArA nIch dev chhe. je jIv kaShAy sahit tApas thAy chhe te nIch devomAn upaje chhe.
pAtALamAn pratham ja ratnaprabhA pRithvI chhe. tenA traN bhAg chhe temAn khar ane pank bhAgamAn
bhavanavAsI ane vyantaradevono nivAs chhe ane abbahul bhAgamAn pahelI narakabhUmi chhe.
tenI nIche bIjI chha narakabhUmi chhe. e sAtey narak chha rAjumAn ane sAtamI narak
bhUminI nIche ek rAjumAn nigodAdi sthAvar ja chhe, tras jIv nathI ane nigodathI traNe
lok bharelA chhe.
Page 248 of 660
PDF/HTML Page 269 of 681
single page version
sparshavALA, mahAdurgandh andhakArarUp narakamAn paDayA chhe. temanun sharIr upamArahit dukh
bhogave chhe. mahAbhayankar narakane ja kumbhipAk kahe chhe. tyAn vaitaraNI nadI chhe, tIkShNa
kanTakayukta shAlmalI vRukSha chhe, tyAn asipatravan chhe, tenAn pAndaDAn tIkShNa khaDganI dhArA
samAn chhe, tyAn prajvalit agnimAn tapAvelA tIkShNa loDhAnA khIlA chhe. te narakomAn madya-
mAns khAnArA, jIvanA mAranArA nirantar dukh bhogave chhe. tyAn ek angUlamAtra kShetra paN
sukhanun kAraN nathI. ane nArakI jIvone ek palakamAtra paN vishrAm nathI. koI Ichchhe ke
kyAnk bhAgIne chhupAI jAun to jyAn jAy tyAn nArakI mAre chhe. ane pApI asurakumAradev
tene pragaT karI de chhe. atyant prajvalit angAratulya narakanI bhUmimAn paDelA jIvo
agnimAn paDelA matsya vyAkuL thaIne vilAp kare tem bhayathI vyApta koI rIte nIkaLIne
bIjI jagAe javA chAhe to temane ThanDak ApavA bIjA nArakI jIvo vaitaraNI nadInA
jaLathI chhanTakAre chhe. te vaitaraNI atyant durgandhI kShArajaLathI bharelI chhe eTale tenAthI adhik
baLatarA pAme chhe. vaLI te vishrAm mATe asipatra vanamAn jAy to asipatra tenA shir
par paDe chhe-jANe ke chakra, khaDga, gadAdithI te kapAI jAy chhe. tenA nAk, kAn, khabhA,
jAngh Adi sharIranAn ang chhedAI jAy chhe. narakamAn mahAvikarAL, dukhadAyI pavan chhe,
rudhiranA kaN varase chhe, tyAn ghANImAn pIle chhe ane krUr shabda thAy chhe, tIkShNa shULothI
bhedavAmAn Ave chhe, nArakI mahAvilApanA shabda kADhe chhe, shAlmalI vRukSha sAthe ghasavAmAn
Ave chhe, mudgaronA ghAtathI kUTavAmAn Ave chhe, jyAre taras lAge chhe ane pANI mATe
prArthanA kare chhe tyAre tene tAmbun ogALIne pIvaDAve chhe, jethI dehamAn kALI baLatarA thAy
chhe; te atyant dukhI thAy chhe ane kahe chhe ke amane taras nathI to paN baLAtkAre temane
pRithvI upar pachhADIne, tenA upar pag mUkI, sANasIthI moDhun phADIne garam tAmbAno ras
pIvaDAve chhe tethI gaLun paN baLI jAy chhe ane hRuday paN baLI jAy chhe. nArakIone
nArakIo dvArA paraspar thatun anek prakAranun dukh ane bhavanavAsI asurakumAr devo dvArA
karAtun dukh koN varNavI shake? narakamAn madyamAnsanA bhakShaNathI upajatAn dukhane jANIne
madyamAnsanun bhakShaN sarvathA chhoDavun. muninAn AvAn vachan sAmbhaLIne narakanAn dukhathI jenun
man Daryun chhe evo te kunDaLamanDit bolyo ke he nAth! pApI jIv to narakanA ja pAtra chhe
ane je vivekI samyagdraShTi shrAvakanAn vrat pALe chhe temanI kevI gati thAy chhe? tyAre
munie kahyun ke je samyagdraShTi shrAvakanAn vrat pALe chhe te svarga-mokShanA pAtra thAy chhe ane
je jIv madya, mAns, madhano tyAg kare chhe te paN kugatithI bache chhe, e abhakShyano tyAg
kare chhe te shubh gati pAme chhe. je upavAsAdi rahit chhe ane dAnAdi paN karatA nathI,
parantu madya-mAnsanA tyAgI chhe te bhalA chhe ane koI jIv shIlavratathI manDit chhe,
jinashAsananA sevak chhe ane shrAvakanAn vrat pALe chhe tenun to pUchhavun ja shun? te to
saudharmAdi svargamAn upaje chhe. ahinsAvratane dharmanun mUL kahyun chhe, mAnsAdikano tyAg
karanArane ahinsA atyant nirmaL hoy chhe. je malechchha ane chAnDAL chhe, paN jo dayAvAn
thaI madya-mAnsAdino tyAg
Page 249 of 660
PDF/HTML Page 270 of 681
single page version
dev athavA manuShya thAy chhe ane je samyagdraShTi jIv chhe te aNuvrat dhAraN karIne devono
indra thaI paramabhog bhogave chhe. pachhI manuShya thaI munivrat dhAraN karI mokShapad pAme chhe.
AchAryanA AvAn vachan sAmbhaLIne joke kunDaLamanDit aNuvrat dhAravAmA shaktirahit hovA
chhatAn paN mastak namAvI gurune savinay namaskAr karI madya-mAnsano tyAg karyo ane
samyagdarshananun sharaN lIdhun. bhagavAnanI pratimAne namaskAr karI ane guruone namaskAr
karI bIjA deshamAn gayo. manamAn evo vichAr Avyo ke mArA mAmA atyant parAkramI chhe te
mane khedakhinna jANIne chokkas mane madad karashe. pachhI hun rAjA thaI shatruone jItIsh.
AvI AshA rAkhIne te dakShiN dishA taraph javA taiyAr thayo. te atyant khedakhinna banI,
dukhathI bharelo dhIre dhIre jato hato te mArgamAn vyAdhinI vedanAthI samyaktvarahit thaI
mithyAtva guNasthAnamAn maraN pAmyo. maraNano to jagatamAn koI upAy nathI. je vakhate
kunDaLamanDitanA prAN chhUTayA ane te rAjA janakanI strI videhAnA garbhamAn Avyo. te ja
samayamAn vedavatIno jIv je chittotsavA thaI hatI te paN tapanA prabhAvathI sItA thaI. te
paN videhAnA garbhamAn AvI. A banne ek garbhamAn AvyA ane pelo pingaL brAhmaN,
je munivrat dhAraN karIne bhavanavAsI dev thayo hato te avadhignAnathI potAnA tapanun phaL
jANIne vichAravA lAgyo ke A chittotsavA kyAn ane te pApI kunDaLamanDit
kyAn? jenAthI hun pUrvabhavamAn dukh pAmyo hato, have te banne rAjA janakanI strInA
garbhamAn AvyAn chhe. te to strInI jAti parAdhIn hatI ane pApI kunDaLamanDite anyAy
mArga lIdho hato te mAro paramashatru chhe. have jo tene garbhamAn herAn karun to rANI maraN
pAmashe ane enI sAthe to mAre ver nathI tethI jyAre te garbhanI bahAr Ave tyAre hun
ene dukh daIsh. Am chintavato pUrvakarmanA verathI krodhe bharAyelo te dev kunDaLamanDitanA
jIvane bAdhA pahonchADavA taiyAr thayo. Am jANIne badhA jIvo pratye kShamA rAkhavI, koIne
dukh na devun. je bIjAne dukh de chhe te potAne ja dukhasAgaramAn DubADe chhe.
par paTakIne mArI nAkhun. pAchho vichAr badalAyo ke dhikkAr chhe mane! men Avun anant
sansAranun kAraN pAp karavAnun vichAryun. bALahatyA samAn bIjun koI pAp nathI. pUrvabhavamAn
men munivrat lIdhAn hatAn tyAn tRuNamAtranI paN virAdhanA karI nahotI, sarva Arambhano tyAg
karyo hato. anek prakAranAn tap karyAn hatAn. shrIgurunA prasAdathI nirmaL dharma pAmIne AvI
vibhUti meLavI chhe. have hun Avun pAp kem karun? alpamAtra pApathI paN mahAn dukh maLe
chhe, pApathI A jIv sansAravanamAn ghaNo kALadukharUp agnimAn baLe chhe. je dayALu ane
nirdoSh bhAvanAvALo chhe, atyant sAvadhAn chhe tene dhanya chhe, sugati nAmanun ratna tenA
hAthamAn chhe. Am vichArIne te deve dayALu banIne
Page 250 of 660
PDF/HTML Page 271 of 681
single page version
te bALakane AbhUShaN paherAvyAn ane kAnamAn dedIpyamAn kunDaL paherAvyAn. parNalabdhi
nAmanI vidyAthI tene AkAshamAnthI pRithvI par sukhapUrvak nAkhIne pote potAnA sthAnake
gayo. rAtrinA samaye ek chandramati nAmanA vidyAdhare A bALakane AbhUShaNanA prakAshathI
AkAshamAnthI nIche paDato joyo ane vichAr karavA lAgyo ke shun A nakShatrapAt thayo ke
vidyutpAt thayo? em vichArIne pAse AvIne joyun to bALak chhe em jANIne harShathI
bALakane upADI lIdhun ane potAnI rANI puShpavatI je shayyAmAn sUtI hatI tenI jAnghanI
vachche mUkI dIdhun. pachhI rAjA kahevA lAgyo ke he rANI! UTho, UTho, tamane bALak thayun chhe.
bALak mahAshobhAyamAn chhe. sundar mukhavALI rANI AvA bALakane joIne prasanna thaI,
tenI jyotithI Ungh uDI gaI, mahAvismay pAmIne rAjAne pUchhavA lAgI ke he nAth! A
adbhut bALakane kaI puNyavatI strIe janma Apyo? tyAre rAjAe kahyun ke he pyArI! ten
janma Apyo. tArA jevun bIjun puNyavAn koN chhe? dhanya chhe tArA bhAgyane ke jene Avo
putra thayo. tyAre te rANI kahevA lAgI ke he dev, hun to vandhyA chhun. mAre putra kyAthi hoy?
ek to mane pUrvopArjit karme ThagI ane tame paN shA mATe mashkarI karo chho? tyAre
rAjAe kahyun ke he devI! tem shankA na karo. strIone gupta paN garbha thAy chhe. rANIe
kahyun ke bhale em ja ho, paN AnAn manohar kunDaL kyAthi AvyAn AvAn AkhI pRithvI
par nathI. rAjAe kahyun ke he rANI! AvA vichAranun shun kAm chhe? A bALak AkAshamAnthI
paDayun ane men tene jhIlI laIne tane Apyun. e moTA kuLano putra chhe. enA lakShaNothI
jaNAy chhe ke te moTo puruSh chhe. anya strI garbhanA bhArathI khedakhinna thaI chhe, parantu he
priye! ten ene sukhapUrvak meLavyo chhe. potAnI kUkhe janmelo putra jo mAtApitAno bhakta
na hoy, vivekI na hoy ane shubh kAm na kare to tenAthI sho lAbh? koI putra shatru
thaIne pariName chhe, mATe tenA udaranA putrano sho vichAr karavo? tAro A putra suputra
thashe, sundar vastumAn sandeh shAno? have tun putrane le ane prasUtigharamAn pravesh kar. lokone
em ja jaNAvavun ke rANIne gupta garbha hato ane A putra janmyo chhe. tyAre rANI
patinI AgnA mAnIne prasanna thaI prasUtigRuhamAn gaI. savAramAn rAjAe putranA janmano
utsav karyo. rathanUpuramAn putrajanmano evo utsav thayo ke Akhun kuTumb ane nagaranAn
loko Ashcharya pAmyA. ratnonAn kunDaLanI jyotithI manDit A putranun nAm mAtApitAe
prabhAmanDal rAkhyun ane tenun poShaN karavA mATe tene dhAvane sompyo. antapuranI rANI vagere
badhI strIo tenA hAtharUp kamaLanI AsapAs bhamarAnI jem pharavA lAgI.
karatI ke jANe tene
Page 251 of 660
PDF/HTML Page 272 of 681
single page version
nirday, krUr chittavALAnA hAth tArun kem haraN karI gayA? jem pashchim dishA taraph sUrya
AvIne asta thaI jAy tem tun abhAgaNI mAre tyAn AvIne asta pAmI gayo. men
parabhavamAn koInA bALakano virah karAvyo hashe tenun A phaL mane maLyun chhe, mATe kadI paN
ashubh karma karavun nahi. je ashubh karma chhe te dukhanun bIj chhe. jem bIj vinA vRukSha hoy
nahi tem ashubh karma vinAdukh nathI. je pApI mAro putra harI gayo te mane kem na
mArato gayo, adhamUI karIne dukhanA sAgaramAn kem DubADato gayo? A pramANe rANIe
atyant vilAp karyo. tyAre rAjA janake AvI AshvAsan Apyun ke he priye! tun shok na
kar, tAro putra jIve chhe, koI tene laI gayun chhe te tun nishchayathI joIsh, nakAmun rudan shA
mATe kare chhe? pUrvakarmanA bhAvathI gayelI vastu koI vAr maLe ane koI vAr na maLe, tun
sthir thA. rAjA dasharath mArA param mitra chhe tene A samAchAr Apun chhun. hun ane te
tapAs karIne tArA putrane gotI kADhIshun, hoshiyAr mANasone tArA putranI shodh karavA
mokalIshun. A pramANe kahIne rAjA janake potAnI strIne santoSh pamADI dasharath pAse patra
mokalyo. dasharath te lakhAN vAnchIne khUb shok pAmyA. rAjA dasharath ane janak bannee
pRithvI par bALakanI tapAs karI, parantu kyAy patto maLyo nahi. tethI mahAkaShTathI shokane
dAbI besI rahyA. evo koI puruSh ke strI nahotAn je bALakanAn adrashya thavA bAbat raDayA
na hoy, badhAn ja shokane vash thaIne raDayA hatAn.
godamAn besIne potAnA sharIranI kAntithI dashe dishAone prakAsharUp karatI vRuddhi pAmavA
lAgI. tenAn kamaL samAn netra, prasanna mukh, sundar kanThathI evun lAgatun ke padmadrahanA
kamaLanA nivAsamAnthI jANe sAkShAt shrIdevI ja AvI chhe. enA sharIrarUp kShetramAn guNarUp
dhAnya nIpajyun hatun. jem jem sharIr moTun thatun gayun tem tem guN vadhavA lAgyA. badhA
lokone sukh ApanAr, atyant manogna, sundar lakShaNo sahitanAn angavALI sItA pRithvI
samAn kShamAshIl hatI tethI jagatamAn te sItA kahevAI. mukhathI jeNe chandrane jItyo chhe,
jenI hatheLIo pallav samAn komaL ane lAl chhe, jenA kesh shyAm, indranIlamaNi
samAn chhe, jenI chAl madabharI hansalIne jIte chhe, jenI bhramar sundar chhe, maulashrInA puShpa
samAn mukhanI sugandh chhe tenA upar bhamarAo gunjArav kare chhe, jenI bhujAo puShpamALA
samAn atikomaL chhe, sinh jevI jenI keD chhe, shreShTha ras bharelA keLanA stambh jevI jenI
janghA chhe, kamaL samAn manohar charaN chhe, atisundar stanayugma chhe evI sItA shreShTha
mahelanA AngaNAmAn sAtaso kanyAonA samUhamAn shAstrokta krIDA kare chhe. kadAch indranI
paTarANI shachi athavA chakravartInI paTarANI subhadrA tenA anganI kinchitmAtra paN shobhA
dhAraN kare to te atyant manognarUp bhAse evI A sItA badhAthI sundar chhe. ene
rUpaguNayukta joIne rAjA
Page 252 of 660
PDF/HTML Page 273 of 681
single page version
kamaLonI shobhA pragaTe chhe.
varNan karanAr chhavvIsamun parva pUrNa thayun.
Anand Ape evAn vachano kahyAn ke he rAjan! mahAn puNyanA adhikArI shrI rAmachandrano
suyash tun sAmbhaL ke jenA kAraNe mahAbuddhimAn janake rAmane potAnI kanyA devAno vichAr
karyo. vaitADay parvatanA dakShiN bhAgamAn ane kailAs parvatanA uttar bhAgamAn anek antardesh
vase chhe temAn ek ardhavaravar desh chhe, te asanyamI, mahAmUDh, nirday mlechchhothI bharelo chhe.
temAn kALanA nagar samAn bhayAnak mayUramAL nAmanA nagaramAn Atarangatam nAmano
mlechchha rAjA rAjya kare chhe. te pApI, duShTono nAyak, krUr, moTI senA ane sakaL
mlechchhone sAthe laI nAnA prakAranAn AyudhothI manDit, deshane ujADavA Avyo ane teNe
anek deshone ujjaD karyA. mlechchhonAn chitta karuNArahit prachanD chhe, tIvra doDavALA chhe. te
janak rAjAnA deshane ujADavA taiyAr thayA. jem tIDanun daL Ave tem mlechchhonAn daL
AvI badhAne upadrav karavA lAgyA. rAjA janake shIghra ayodhyA manuShya mokalyA ane
mlechchhonA AgamananA badhA samAchAr rAjA dasharathane lakhyA. janakanA mANasoe shIghra
AvIne dasharathane badhA samAchAr kahyA ke he dev! janake vinantI karI chhe ke paradeshI bhIlo
AvyA chhe te AkhI pRithvIne ujjaD kare chhe, temaNe anek Aryadeshono nAsh karyo chhe, te
pApI prajAnI ek ja jAtinA banAvavA Ichchhe chhe. jo prajA nAsh pAme to ApaNA
jIvanathI sho lAbh? ApaNun shun kartavya chhe? temanI sAthe laDavun athavA koI killAmAn
Ashray levo ane lokone paN killAmAn rakShaN Apavun. kAlindIbhAgA nadI taraph viSham
sthaL chhe, kyAn javun? vipulAchal taraph javun athavA sarva senA rahit kunjagiri taraph javun?
shatruonI bhayankar senA AvI rahI chhe. sAdhu shrAvak sarvajano ativihvaL chhe, te pApI
gAy Adi sarva prANIonA bhakShak chhe tethI Ap je AgnA karo te pramANe karIe. A
rAjya paN tamArun chhe ane pRithvI paN tamArI chhe. ahIn badhAnun pAlan tamAre karavAnun chhe.
prajAnI rakShA karavAthI dharmanI rakShA thAy chhe, shrAvako bhAv sahit bhagavAnanI pUjA kare chhe,
nAnA prakAranAn vrat le chhe, dAn kare chhe, shIl pALe chhe, sAmAyik
Page 253 of 660
PDF/HTML Page 274 of 681
single page version
chhe, vidhipUrvak anek prakAranI pUjA thAy chhe, abhiShek thAy chhe, vivekI lok prabhAvanA
kare chhe ane sAdhu dashalakShaNadharmathI yukta AtmadhyAnamAn ArUDh thaI mokShanA arthe tap kare
chhe. prajAno nAsh thatAn sAdhu ane shrAvakano dharma lupta thAy chhe ane prajA rahe to dharma,
artha, kAm, mokSha badhu sadhAy chhe. je rAjA dushmanothI pRithvInun rakShaN kare chhe te prashansAyogya
chhe. rAjAne prajAnA rakShaNathI A lok ane paralokamAn kalyANanI siddhi thAy chhe. prajA
vinA rAjA nahi ane rAjA vinA prajA nahi. jIvadayAmay dharmanun je pAlan kare chhe te A
lok ane paralokamAn sukhI thAy chhe. dharma, artha, kAm ane mokShanI pravRutti rAjA lokonun
rakShaN kare to ja thAy chhe, anyathA kevI rIte thAy? rAjAnA bAhubaLanI chhAyA meLavIne
prajA sukhamAn rahe chhe. jenA deshamAn dharmAtmA dharmanun sevan kare chhe; dAn, tap, shIl, pUjAdik
kare chhe teno chhaThTho bhAg prajAnun rakShaN karavAnA yogathI rAjAne maLe chhe.
sevako AvyA, hAthI, ghoDA, rath, pAyadaL badhAn AvIne UbhA rahyAn, snAn mATe sevako
suvarNakaLash jaL bharIne lAvyA, moTA moTA sAmanto shastro bAndhIne AvyA, nRutikAo
nRitya karavA lAgI, rAjyanI strIo nAnA prakAranAn vastrAbhUShaN laIne paDadAn pAchhaL
beThI. rAjyAbhiShekano A ThAThamATh joIne rAm dasharathane pUchhavA lAgyA ke he prabho! A
shun chhe? tyAre dasharathe kahyun ke he bhadra! tame A deshanun rakShaN karo, hun prajAnA hit mATe
shatruo sAme laDavA jAun chhun, te shatruo devothI paN dujarya chhe. te vakhate kamaL sarakhA
netravALA rAm kahevA lAgyA ke he tAt! evA rank upar ATalo parishram sheno? te
Apane yuddha ApavA lAyak nathI. te pashu samAn durAtmA chhe. temanI sAthe sambhAShaN karavun
uchit nathI. temanI sAme yuddhanI abhilAShAthI Ap shA mATe padhAryA? undaranA upadrav
sAme shun hAthI krodh kare? rUne bALIne bhasma karavA agni shun parishram kare kharo? temanI
sAme chaDavAnI amane AgnA Apo e ja uchit chhe. rAmanAn vachan sAmbhaLIne dasharath
atyant harSha pAmyA, rAmane chhAtIe lagADIne kahevA lAgyA ke he padma! kamaL samAn
netranA dhArak, sukumAr angavALA tame bALak chho. tame te duShTane kevI rIte jItasho? te
vAt mArA manamAn besatI nathI. tyAre rAm bolyA he tAt! taratanI utpanna thayelI
agninI kaNI mAtra vistIrNa vanane bhasma nathI karatI? kare ja chhe. nAnI ke moTI
ummaranun shun kAm chhe? are, jem ekalo ugato sUrya ghor andhakArane dUr kare ja chhe tem
ame bALak hovA chhatAn te duShTone jItIshun ja. rAmanAn A vachan sAmbhaLIne rAjA dasharath
atiprasanna thayA, temanAn romAnch khaDAn thaI gayA, bALaputrane mokalavAmAn thoDo viShAd
thayo, netra sajaL banI gayA. rAjA manamAn vichAre chhe ke parAkramI, tyAgAdi vratanA dhArak
kShatriyonI e ja rIt chhe ke prajAnI rakShA nimitte
Page 254 of 660
PDF/HTML Page 275 of 681
single page version
potAnA prAN chhoDavAno prayatna kare. vaLI, AyuShyanA kShay vinA maraN thatun nathI, bhale
bhayankar yuddhamAn jAy to paN mare nahi. Am chintavan karatA rAjA dasharathanAn charaNomAn
namaskAr karI rAm-lakShmaN bahAr nIkaLyAn. sarva shAstra ane shastravidyAmAn pravIN, sarva
lakShaNothI pUrNa, jemanun darshan saune priy lAge chhe, evA potAnA tejathI dedIpyamAn banne
bhAI rAm-lakShmaN chaturang senAthI manDit, vaibhavathI pUrNa rathamAn besIne janakane madad
karavA chAlyA. emanA gayA pahelAn rAjA janak ane kanak banne bhAI shatrusenAnun antar
be yojan jANIne yuddha karavA mATe gayA hatA. janak ane kanakanA mahArathI yoddhAo
shatruonA shabda sahan na karatAn mlechchhonA samUhamAn meghanI ghaTAmAn sUryAdik grahapravesh kare
tem praveshyA hatA. mlechchho ane sAmanto vachche mahAyuddha thayun, jene jotAn ke sAmbhaLatAn
romAnch khaDAn thaI jAy. tyAn moTA moTAn shastronAn prahAr thatA hatA. banne senAnA loko
vyAkuL thayA hatA, kanak taraph mlechchhonun dabAN vadhyun tyAre janak bhAIne madad karavA
atyant krodh karIne durnivAr hAthIonA samUhane preravA lAgyA tyAre te barbar deshanA
mlechchho janakane paN dabAvavA lAgyA. te ja vakhate rAm-lakShmaN jaI pahonchyA. rAmachandre
mlechchhonI apAr senA joI. shrI rAmachandranun ujjavaL chhatra joIne shatruonI senA dhrUjavA
lAgI, jem pUrNamAsInA chandrano uday joIne andhakArano samUh chalAyamAn thAy tem.
mlechchhonAn bANathI janakanun bakhtar tUTI gayun hatun. janak khedakhinna thayA hatA. tyAn rAme
temane dhairya bandhAvyun. jem sansArI jIvo karmanA udayathI dukhI thAy chhe ane dharmanA
prabhAvathI dukho chhUTIne sukhI thAy chhe tem janak rAmanA prabhAvathI sukhI thayA. chanchaL
turango joDelA rathamAn besIne shrI rAm, mahAudyotarUp jemanun sharIr chhe, bakhtar paherI,
hAr-kunDaLathI manDit dhanuShya chaDhAvI hAthamAn bAN rAkhI shatruonI vishAL senAmAn pravesh
karavA lAgyA. rAmanI dhajA par sinhanun chihna chhe, tenA upar chAmar DhoLAy chhe, ujjavaL
chhatra shir par phare chhe, pRithvInA rakShak chhe, temanun man dhIravIr chhe, lokanA vallabh chhe ane
prajAnA pAlak chhe. jem sUrya kiraNonA samUhathI shobhe chhe tem subhaTonA samUhathI rAm
shobhatA hatA. jem madamasta hAthI keLanA vanamAn praveshIne keLano nAsh kare tem temaNe
shatruonI senAno bhang karyo. janak ane kanak banne bhAIone bachAvI lIdhA. jem megh
varase tem lakShmaN bANonI varShA karavA lAgyA. lakShmaNe tIkShNa chakra, shakti, kuhADA, karavat
ItyAdi shastro chalAvyAn. tenAthI anek mlechchha maryA, kuhADAthI vRukSha tUTI jAy tem.
lakShmaNanAn bANothI bhIl, pAradhI, mlechchhonI chhAtI, hAth, gaLun vagere chhedAI gayA, hajAro
pRithvI par paDayA, pRithvInA kanTakonI senA lakShmaN sAmethI bhAgI gaI. mlechchhomAn je shArdUl
samAn hatA te paN durnivAr lakShmaNane joIne kShobh pAmyA. vAjintrono ghor avAj
karatAn, mukhathI bhayankar garjanA karatA, dhanuShyabAN, khaDga, chakrAdi anek shastro dhAraN
karelA, lAl ranganA vastra paherelA, hAthamAn khanjaravALA, jAtajAtanA rangavALA jemanAn ang
chhe, koI kAjaL jevA kALA, koI kardam jevA, koI tAmra varNanA, vRukShanI chhAlanA vastra
paherelA, geru vagere rangathI jemanA
Page 255 of 660
PDF/HTML Page 276 of 681
single page version
evA, koDI jevA dAntavALA ane moTA peTavALA mlechchho kuTaj jAtinAn vRukSho khIlyAn hoy
tevA bhAsatA hatA. asurakumAr dev jevA unmat, mahAnirday, pashumAnsanA bhakShak, mahAmUDh
jIv hinsAmAn udyamI, janmathI mAnDIne ja pAp karanArA, khoTA Arambh karanArA, jemanA
dhvaj par suvvar, bhens, vAgh vagerenA chihna chhe, te jAtajAtanAn vAhanomAn chaDIne,
atijhaDapathI doDanArA, prachanD turang samAn chanchaL te bhIl meghavALA samAn lakShmaNarUp
parvat par potAnA svAmIrUp pavanathI prerAyelA bANavRuShTi karavA lAgyA. tyAre lakShmaN
temano dhvans karavA mATe shIghra vegathI temanA taraph doDayA, jANe ke mahA gajendra vRukShonA
samUh taraph doDayA. lakShmaNanA veg ane pratApathI te pApI bhAgyA ane parasparanA pag
taLe kacharAI gayA. pachhI temano adhipati Atarangatap potAnI senAne dhairya ApI sakaL
senA sahit pote lakShmaNanI sanmukh Avyo. tyAn bhayankar yuddha thayun. teNe lakShmaNane
ratharahit karyA eTale shrI rAmachandra potAno rath laI, pavan samAn vegathI lakShmaNanI pAse
AvyA. lakShmaNane bIjA rathamAn besADI pote jem agni vanane bhasma kare chhe tem tenI
apAr senAne bhasma karavA lAgyA. temaNe keTalAkane bANathI mAryA, keTalAkane kanak
nAmanA shastrathI haNyA, keTalAkane tomarathI mAryA, keTalAkane sAmAnya chakra nAmanA shastrathI
pADI dIdhA. te pApI Atarangatam samudra jevaDI vishAL senA sAthe Avyo hato te bhay
pAmI dash ghoDAnA asavAro sAthe bhAgyo tyAre shrI rAme AgnA karI ke e napunsak yuddhathI
parAngamukh thaI bhAgyo chhe. have emane mAravAthI shun lAbh? pachhI lakShmaN bhAI sahit
pAchhA pharyA. te mlechchha bhayathI vyAkuL thaI sahyAchaL ane vindhyAchaLanA vanamAn chhupAI
gayA. shrI rAmachandranA DarathI pashuhinsAdik duShTa karma chhoDI vananAn phaLono AhAr karatA. jem
garuDathI sarpa Dare chhe tem shrI rAmathI DaravA lAgyA. lakShmaN sahit shrI rAme, jemanun svarUp
shAnt chhe temaNe rAjA janakane bahu ja prasanna karIne vidAy karyA ane pote potAnA pitA
samIpe ayodhyA chAlyA. pRithvInA badhA loko Ashcharya pAmyA. saune temaNe paramaAnand
Apyo, badhAnAn harShathI romAnch khaDAn thaI gayA. rAmanA prabhAvathI AkhI pRithvI
shobhAyamAn thaI hatI. dharma, artha, kAmathI yukta puruSho vaDe jagat barphanA avarodh vinA
nakShatrothI AkAsh shobhe tem shobhavA lAgyun. gautam svAmI kahe chhe ke he rAjA shreNik!
rAmanun Avun mAhAtmya joIne janake potAnI putrI sItA rAmane ApavAnun vichAryun. ghaNun
kahevAthI sho lAbh? jIvone sanyog ane viyoganun kAraN ek karmano uday ja chhe. shrIrAm
shreShTha puruSh, mahAsaubhAgyavant, atipratApI, bIjAmAn na hoy evA guNothI pRithvI par
prasiddha thayA, jem kiraNonA samUhathI sUrya mahimA pAme tem.
jItanun kathan karanAr sattAvIsamun parva pUrNa thayun.
Page 256 of 660
PDF/HTML Page 277 of 681
single page version
nArade sAmbhaLyun hatun ke janake rAmane jAnakI devAno vichAr karyo chhe. jAnakIno mahimA
AkhI pRithvI par prasiddha hato. nArade vichAr karyo ke ek vAr sItAne joun ke te kevI chhe?
kevAn lakShaNothI shobhe chhe ke jethI janake tene rAmane devAnun nakkI karyun chhe. jenun hRuday
shIlasanyukta chhe evA nArad sItAne jovA mATe sItAne gher AvyA. te vakhate sItA
darpaNamAn potAnun mukh joI rahI hatI, tene nAradanI jaTA darpaNamAn dekhAI eTale te bhayathI
vyAkuL banIne manamAn chintavavA lAgI ke hAy mAtA! A koN chhe? Am bhayathI dhrUjatI
te mahelanI andar gaI. nArad paN sAthe ja mahelamAn javA lAgyA tyAre dvArapAlIe temane
rokayA eTale nArad ane dvArapAlI vachche kajiyo thayo. kajiyAnA shabdo sAmbhaLIne khaDga
ane dhanuShyanA dhArak sAmanto doDI AvyA ane kahevA lAgyA ke pakaDI lyo, pakaDI lyo,
A koN chhe? AvA shastradhArIono avAj sAmbhaLIne nArad DarI gayA ane AkAshamArge
gaman karIne kailAs parvat par AvyA. tyAn besIne vichAravA lAgyA ke khUb kaShTa pAmyo
ane mushkelIthI bachyo, navo janma ja maLyo, jem pakShI dAvAnaLamAnthI bahAr nIkaLe tem hun
tyAnthI nIkaLyo. pachhI dhIre dhIre nAradanI dhrrUjArI maTI ane kapALethI parasevo lUchhIne vAL
vikharAI gayA hatA te samArIne bAndhyA. temanA hAth dhUrajatA hatA, jem jem te vAt yAd
AvatI tem tem te nishvAs nAkhatA. pachhI te khUb krodhe bharAIne, mastak halAvIne
vichAravA lAgyA ke kanyAnI duShTatA to juo! hun nirdoShapaNe saraL svabhAvathI, rAm
pratyenA anurAgathI tene jovA gayo hato te mRutyu samAn avasthA pAmyo, yam jevA duShTa
mANaso mane pakaDavA AvyA, sArun thayun ke hun bachI gayo, pakaDAyo nahi. have te pApaNI
mArI pAsethI kevI rIte bachashe? te jyAn jyAn jashe tyAn hun tene dukhamAn dhakelIsh. hun vAjintra
vagADayA vinA paN nAchun chhun to pachhI jyAre vAjintro vAge tyAre to TaLun ja sheno? Am
vichArIne te shIghra vaitADayanI dakShiN shreNImAn rathanUpur nagaramAn gayA ane sItAnA
mahAsundar rUpanun chitrapaT banAvIne laI gayA. chitra evun ankit karyun hatun ke jANe pratyakSha
na hoy! chandragatino putra bhAmanDaL upavanamAn anek kumAro sahit kriDA karavA Avyo hato
tenI samIpamAn A chitrapaT phenkIne pote chhupAI rahyA. bhAmanDaLane evI khabar na paDI ke
A mArI bahenanun chitrapaT chhe. te chitrapaT joIne chittamAn moh pAmyo, lajjA, shAstragnAn,
vichAr e badhun bhUlI gayo. lAmbA lAmbA nisAsA nAkhavA lAgyo, tenA hoTh sukAI gayA,
gAtra shithil thaI gayA, rAtadivas Ungh AvatI nahi, anek upachAro karavAmAn AvyA to
paN tene shAnti maLI nahi, sugandhI puShpa ane sundar AhAr ene viSh samAn lAgyA. tene
shItaL jaL chhAnTavA chhatAn paN teno santAp
Page 257 of 660
PDF/HTML Page 278 of 681
single page version
karyA karato, koI vAr uThIne Ubho raheto, nakAmo Ubho thaIne chAlavA lAgato, vaLI
pAchho Avato. AvI cheShTA karato, jANe ke tene bhUt vaLagyun hoy! tyAre moTA moTA
buddhimAn loko ene kAmAtur jANIne paraspar vAt karavA lAgyA ke A kanyAnun rUp
koIe chitrapaTamAn ankit karIne AnI pAse phenkayun chhe tethI tenun man DAmADoL thaI gayun
chhe. kadAch A cheShTA nArade ja karI hoy. te vakhate nArade potAnA kAryathI kumArane vyAkuL
thayelo jANIne ane lokonI vAt sAmbhaLIne kumAranAn sagAone darshan dIdhAn. teoe
temano khUb Adar karIne pUchhayun ke he dev! kaho, A konI kanyAnun chitra chhe? tame tene
kyAn joI? A koI svarganI devAnganAnun rUp chhe, nAgakumArInun rUp chhe ke koI pRithvI par
AvelIne tame joI chhe? tyAre nArade mAthun halAvIne bolyA ke ek mithilA nAmanI
nagarI chhe, tyAn rAjA indraketuno putra janak rAjya kare chhe, tenI rANInun nAm videhA chhe,
te rAjAne atipriy chhe, A rUp tenI putrI sItAnun chhe. Am kahIne nArad bhAmanDaLane
kahevA lAgyA ke he kumAr! tun viShAd na kar. tun vidyAdhar rAjAno putra chhe, tArA mATe A
kanyA durlabh nathI, sulabh ja chhe. vaLI, tun rUpamAtrathI ja anurAgI thayo, tenAmAn ghaNA
guN chhe, tenA hAvabhAv, vilAsAdikanun varNan koN karI shake? ane ene jotAn tArun chitta
vashIbhUt thayun hoy to emAn Ashcharya shenun chhe? tene jovAthI to moTA moTA puruShonAn
chitta paN mohit thaI jAy chhe. men to paT par teno AkAr mAtra doryo chhe, tenun lAvaNya
to tenAmAn ja chhe, te doravAmAn kevI rIte Ave? navayauvanarUp jaLathI bharelA kAntirUp
samudranI laheromAn te stanarUp kumbh vaDe tarI rahI chhe. ane AvI strI tane chhoDIne bIjA
konA mATe yogya hoy? tAro ane eno meLAp thAy te yogya chhe. Am kahIne nArade
bhAmanDaLanA manamAn khUb sneh upajAvyo ane pote AkAshamArge chAlatA thayA. kAmanA
bANathI vIndhAyelo bhAmanDaL potAnA chittamAn vichAravA lAgyo ke jo A strIratna mane
tarat ja na maLe to mAre jIvavun nathI. juo, AshcharyanI vAt ke paramakAnti dharanAr te
sundarI mArA hRudayamAn besIne agninI jvALA samAn mArA hRudayane AtAp kare chhe. sUrya
bAhya sharIrane tAp upajAve chhe ane kAm andar ane bahAr dAh upajAve chhe. sUryano
AtAp dUr karavAnA to anek upAyo chhe, parantu kAmano dAh maTADavAno koI upAy
nathI. have mArI be avasthA thavAnI chhe. kAn to teno sanyog thAy athavA kAmanAn bANothI
mArun maraN thAy. nirantar AvA vichAro karIne bhAmanDaL vihvaL thaI gayo. te bhojan
ane Ungh badhun bhUlI gayo. ene na to mahelamAn shAtA maLatI, na upavanamAn. kumAranI
vyAkuLatAnA kAraNarUp A badho vRuttAnt jANIne tathA te nAradakRut chhe em samajIne teNe
kumAranA pitAne kahyun ke he nAth! A anarthanun mUL nArad chhe. teNe ek atyant rUpALI
strInun chitrapaT lAvIne kumArane batAvyun chhe ane kumAr chitrapaT joIne atyant
vibhramachitta thaIne dhIraj rAkhato nathI, lajjArahit thaI gayo chhe, vAramvAr chitrapaT joyA
kare chhe, ‘sItA, sItA’ evA shabdo
Page 258 of 660
PDF/HTML Page 279 of 681
single page version
uchchAryA kare chhe ane nAnA prakAranI agnAn cheShTA kare chhe, jANe ke ene vAI AvatI
hoy. mATe tame ene shIghra shAtA utpanna thAy evA upAyo vichArI kADho. e
bhojanAdithI parAngamukh thaI gayo chhe tethI tenA prAN chhUTe te pahelAn ja upAy karo.
chandragati A vAt sAmbhaLIne vyAkuL thayo ane potAnI strI sAthe AvIne putrane kahevA
lAgyo ke he putra! tun sthir man rAkh ane jem pahelAn bhojanAdi kriyA karato hato tem
kar. tArA manamAn je kanyA vasI chhe te tane shIghra paraNAvIsh. A pramANe kahIne chandragatie
putrane shAnti upajAvI. pachhI te ekAntamAn harSha, viShAd ane Ashcharya pAmato potAnI strIne
kahevA lAgyo ke he priye! vidyAdharonI atisvarUpavAn anupam kanyAne chhoDIne
bhUmigocharIono sambandh ApaNA mATe keTalo uchit gaNAy? ane bhUmigocharIone gher
ApaNe kevI rIte jaIshun? ane kadAch ApaNe jaIne mAgaNI karIe ane te na svIkAre
to ApaNA mukhanI shobhA keTalI raheshe? ane koI upAy karIne kanyAnA pitAne ahIn
shIghra lAvI shakIe evo koI upAy nathI. tyAre bhAmanDaLanI mAtA kahevA lAgI he
nAth! yogya ke ayogya e tame jANo, to paN A tamArAn vachan mane priy lAge chhe.
pachhI rAjAe potAnA ek sevak chapaLaveg nAmanA vidyAdharane AdarapUrvak bolAvIne
sakaL vRuttAnt tenA kAnamAn kahyo ane tene samajAvyo tethI chapaLaveg rAjAnI AgnA
pAmIne, khUb AnandamAn AvI tarat ja mithilAnagarImAn javA nIkaLyo. jem prasanna
thayel yuvAn hans sugandhathI bharelI kamalinI taraph jAy tem te shIghra mithilAnagarImAn
jaI pahonchyo. te AkAshamAnthI UtarIne ashvano veSh laIne gAy, bhens vagere pashuone
trAs ApavA lAgyo, rAjAnA manDaLamAn upadrav karavA lAgyo. loko taraphathI phariyAd
AvavA lAgI ane te sAmbhaLIne rAjA nagaranI bahAr nIkaLyo. pramod, udveg ane
kautukathI bharelA rAjAe ek ghoDo joyo. kevo chhe ghoDo? navayuvAn chhe, UchhaLato thako
khUb tejasvI lAge chhe, manasamAn tene veg chhe, sundar lakShaNovALo chhe, tenun mukh pradakShiNA
pharatun hoy tem goL goL phare chhe, kharInA agrabhAgathI jANe ke mRudang bajAve chhe, tenI
upar koI chaDI shakatun nathI, nAsikAmAnthI avAj kADhato te ati shobhe chhe. Avo ashva
joIne rAjA Anand pAmIne lokone vAramvAr kahevA lAgyA ke A koIkano ashva bandhan
toDAvIne Avyo chhe. tyAre panDito rAjAne priy vachan kahevA lAgyA ke he rAjan! A
ashva jevo bIjo koI ashva nathI. bIjAnI to shI vAt? Avo ashva rAjAne paN durlabh
chhe, ApanA jovAmAn paN Avo ashva nahi Avyo hoy. sUryanA rathanA turanganI khUb
prashansA sAmbhaLIe chhIe, paN AnA jevo to tey nahi hoy. koI daivayoge ApanI pAse
Avo ashva Avyo chhe, mATe Ap ene svIkAro. Ap mahAn puNyanA adhikArI chho.
eTale rAjAe ashvano svIkAr karyo. tene pakaDI lAvIne ashvashALAmAn sundar dorIthI
bAndhyo ane jAtajAtanI sAmagrI vaDe ene sAchavyo. tene ahIn AvyA ek mAs thayo.
ek divas sevake AvI rAjAne namaskAr karI vinantI karI ke he nAth! ek jangalI hAthI
Avyo chhe te
Page 259 of 660
PDF/HTML Page 280 of 681
single page version
hAthIno vRuttAnt kahyo hato tenA kahelA mArge rAjAe mahAvanamAn pravesh karyo. tyAn
sarovaranA kinAre hAthIne Ubhelo joyo ane nokarone kahyun ke ek jhaDapI ghoDo lAvo
eTale teo mAyAmayI ashvane tarat laI gayA. rAjA tenA upar beThA eTale te rAjAne
laIne AkAshamAn uDayo eTale badhAn sagAn ane nagarajano hAhAkAr karI shok karavA
lAgyA. temanAn manamAn Ashcharya thayun. te tatkAL nagaramAn gayA.
tyAre ek vRukShanI nIchethI pasAr thayo te vakhate rAjA janake vRukShanI ek DALI pakaDI
lIdhI ane laTakI rahyA. to ghoDo nagaramAn gayo. rAjA vRukSha uparathI nIche utarI, ArAm
karI Ashcharya sahit AgaL vadhyA. tyAn sonAno Uncho koT joyo. tenA daravAjA
ratnaUmay toraNothI shobhatA hatA. mahAsundar upavan joyun. temAn judIjudI jAtanAn vRukSho-
velIo phUlo sahit joyAn, tyAn jAtajAtanAn pakShIo avAj karI rahyAn hatAn. jevA sandhyA
samaye vAdaLo dekhAy chhe tevA judA judA ranganA anek mahelo joyA, jANe ke te mahelo
jinamandiranI sevA karI rahyA chhe. rAjA jamaNA hAthamAn khaDga laIne sinh samAn ati
nirbhay banI, kShatriyavratamAn pravIN, daravAjAmAn dAkhal thayA. daravAjAnI andar jAtajAtanAn
phUlonI vADI, suvarNaratnamay pagathiyAmvALI vAv, jemAn sphaTikamaNi samAn ujjavaL jaL
bharyun hatun, mahAsundar sugandhI vistIrNa jUInAn phUlanA manDapo joyA. tenAn pAndaDAn DolatA hatAn
ane bhamarAo tenA par gunjArav karatA hatA. temaNe AgaL bhagavAnanun mandir prasanna
netrothI joyun. mandir motInI jhAlarothI shobhatun, ratnonA jharUkhAthI sanyukta, suvarNanA
hajAro stambhothI manohar, bhInt par jAtajAtanAn chitro, sumerunA shikhar samAn UnchAn
shikharo, hIrAthI maDhelI pharasathI manDit jinamandir joIne janak vichAravA lAgyA ke A
indranun mandir chhe athavA ahamindranun mandir chhe, A UrdhvalokamAn chhe ke nAgendranA
bhavanapAtALamAn Avelun chhe ke pachhI koI kAraNe sUryanAn kiraNono samUh pRithvI par ekaTho
thayo chhe. aho! A vidyAdhar mitre mArA upar bahu moTo upakAr karyo ke mane ahIn laI
Avyo, Avun sthAn men atyAr sudhImAn kyAy joyun nahotun. sArun thayun ke Avun mandir
jovA maLyun. em chintavIne mandiramAn besIne praphullit mukhathI shrI jinarAjanAn darshan karyAn.
kevA chhe shrI jinarAj? svarNa samAn varNavALA, pUrNimAnA chandramA samAn mukhavALA,
padmAsanamAn birAjamAn chhe. aShTa pratihArya sanyukta, kanakamay kamaLothI pUjit ane jemanA
shir par jAtajAtanAn ratno jaDelun chhatra rahelun chhe ane UnchA sinhAsan par beThelA chhe. pachhI
banne hAth joDI, mastak namAvI praNAm karyA, harShathI romAnch khaDAn thaI gayA, bhaktinA
anurAgathI mohit thaI gayA. bIjI kShaNe sAvachet thaI bhagavAnanI stuti karavA lAgyA.
ativishrAm pAmI, Ashcharya sahit janak chaityAlayamAn beThA