Page -20 of 660
PDF/HTML Page 1 of 681
single page version
Page -19 of 660
PDF/HTML Page 2 of 681
single page version
Page -18 of 660
PDF/HTML Page 3 of 681
single page version
Page -17 of 660
PDF/HTML Page 4 of 681
single page version
Page -16 of 660
PDF/HTML Page 5 of 681
single page version
Page -15 of 660
PDF/HTML Page 6 of 681
single page version
Page -14 of 660
PDF/HTML Page 7 of 681
single page version
nām ja sauthī vadhāre loko dvārā levāy chhe to te atyukti nahi gaṇāy. rāmanun nām āṭalun
badhun prasiddhi kem pāmyun? loko vātavātamān rāmanī mahattā kem māne chhe ane atyant shraddhā tathā
bhakti sahit rām-rājyanun smaraṇ kem karavāmān āve chhe? ā prashno par āpaṇe jyāre
ūṇḍāṇathī vichārīe chhīe tyāre khyāl āve chhe ke rāmanā jīvanamān evī anek ghaṭanāo banī
chhe ke jenāthī temanun nām pratyek bhāratīyanī rageragamān samāi gayun chhe, temanun pavitra charitra
lokonā hr̥udayamān aṅkit thaī gayun chhe ane ej kāraṇe teo āṭalā lokapriy mahāpuruṣh siddha
thayā chhe.
vālmīkie te lav ane kushane shikhavyun hatun. je hoy te parantu āṭalun nishchit chhe ke rāmanun
charitrachitraṇ karanār granthomān vālmīki-rāmāyaṇ ādi granth chhe. jenun sauthī moṭun pramāṇ svayam ā
padmapurāṇanī te bhūmikā chhe jemān rājā shreṇike bhagavān mahāvīrane prashna pūchhayo chhe keḥ-
abhiprāy vālmīki-rāmāyaṇano chhe āthī paṇ vadhāre puṣhṭa pramāṇ enā āgaḷanā shlok chhe.
jemān padmapurāṇakāre atyant duḥkh pragaṭ karatān kahyun chhe ke -
pāp kṣhaṇavāramān nāsh pāme chhe.
ej siddha thāy chhe ke te samaye vālmīki-rāmāyaṇ jan sādhāraṇamān atyant prasiddha granth hato ane
temān upasāvavāmān āvel rām rāvaṇanun charitraj loko sāchun mānatā hatā, rām ane rāvaṇanā
charitra-viṣhayak bhrānti dūr karavā māṭe ‘
Page -13 of 660
PDF/HTML Page 8 of 681
single page version
vikram samvat 834mān samajavo joīe.
uttarapurāṇamān rāmanun charitra ek navā ja prakāre chītaravāmān āvyun chhe. bannemānthī kayun kathānak
satya chhe athavā satyanī adhik samīp chhe-e bābatano nirṇay karanārī koī sāmagrī upalabdha
nathī, vaḷī amārāmān teno nirṇay karavānī shakti tathā yogyatā paṇ nathī. ame phakta
dhavalākār vīrasenāchāryanā shabdomān āṭalun ja kahī shakīe chhīe ke banney pramāṇik āchāryāe chhe
ne amāre banney prakārono saṅgrah karavo joīe, yathārtha svarūp to kevaḷagnān gamya ja chhe.
lakṣhmaṇasen thayā. temanā shiṣhya raviṣheṇ thayā jemaṇe ā padmamuninun pavitra charitra rachyun chhe.
gnātā hatā tethī guru paramparāthī raviṣheṇāchāryane paṇ āgamagnān maḷelun hatun. prastut padmapurāṇanī
svādhyāy karatān khyālamān āve chhe ke raviṣheṇāchāryane prathamānuyog-sambandhī kathā sāhityanun keṭalun
vishāḷ gnān hatun. temaṇe potānā ā granthamān hajāro upakathāo rachī chhe. te uparānt charaṇānuyog,
karaṇānuyog ane dravyānuyog-sambandhī gnān paṇ atyant vr̥udhdhi pāmelun hatun. temanā kathānakanī vachche
vachche āpavāmān āvel svarga-narakādinā varṇan, dvīp samudronun kathan, ārya-anāryonā āchār
vichār, rātribhojanādi ane puṇya-pāpanā phaḷādithī enī khātrī thāy chhe. shānta ane karuṇarasanun
āvun sundar chitraṇ bhāgye ja bīje kyāy jovā maḷe. sītānun haraṇ thayā pachhīnī rāmanī dayājanak
Page -12 of 660
PDF/HTML Page 9 of 681
single page version
uttīrṇa thayā pachhīnī sītānun varṇan to alaukik chamatkārapūrṇa chhe. tene vāñchatān ekavār āṅkhomānthī
ānsuonī dhārā vahevā lāge chhe ane jyāre āpaṇe lakṣhmaṇ divaṅgat thayā pachhī rāmanī dashā joīe
chhīe, temanā akr̥utrim ane lokottar bhātr̥uprem viṣhe vāñchīe chhīe to te samayanun varṇan karavun
āpaṇā māṭe asambhav banī jāy chhe. saṅkṣhepamān kahevāmān āve to ā padmapurāṇamān āpaṇane badhā
rasono samāvesh yathāsthāne thayelo jaṇāshe parantu temān mukhyatā karuṇ ane shānta rasanī ja chhe.
mūḷagranthanī svādhyāy avashya kare.
sītānā pitāne madad karavāne līdhe ja rām sau pratham sinhaputra athavā vīrabāḷarūpe loko samakṣha
āvyā. sītānā svayamvar dvārā rāmanā parākramano yash badhe phelāyo, rāvaṇ par vijay meḷavavāne
līdhe te jagataprasiddha mahāpuruṣhanā rūpe prasiddha thayā. tyār pachhī lokanindānā kāraṇe sītāno
parityāg karavāthī to teo eṭalā badhā prakāshamān āvyā ke āj hajāro varṣho pachhī paṇ loko
rāmarājyane yād kare chhe. jyāre lokāpavādanī charchā rāmanī samakṣha āvī tyāre teo vichāre chhe keḥ-
चक्षुर्मानसयोर्वासं कृत्या याडवस्थिता मम। गुणधानीमदोषां तां कथं मुंचामिजानकीम्।।
avasthit chhe, guṇonī rājadhānī chhe. sarvathā nirdoṣh chhe, te prāṇapyārī jānakīne hun kevī rīte
tajun? ek taraph sāme lokāpavād ubho chhe ane bījī taraph nirdoṣh prāṇapriyāno duḥsah viyog.
keṭalī vikaṭ sthiti chhe? atyant mūñjhavaṇamān paḍelā rām thoḍā samay māṭe kiṅkartavyavimūḍh thaī jāy
chhe. te samayanī mānasik dashānun chitraṇ karatān granthakār chheḥ -
chhe, mārā prāṇ sāthe ekatva pāmelī chhe, te sītāne hun kevī rīte tajun? vaḷī rām vichāre chhe -
Page -11 of 660
PDF/HTML Page 10 of 681
single page version
kr̥upaṇ nahi hoy. ahīn kr̥upaṇ shabda khās vichāravā jevo chhe. je dān karato nathī te kuñjas
kahevāy chhe tene māṭe sansāramān kr̥upaṇ shabdano vyavahār thāy chhe. dānanā lakṣhaṇamān kahyun chhe-
vastu (sītā) no jo hun parityāg karī shakato nathī to mārā karatān moṭo bījo kr̥upaṇ
kayo hoy? rāmanī mānasik dashānun yathārtha chitraṇ chhe!
te vakhate atyant kaṣhṭamān hatā jenī upamā bīje maḷī shakatī nathī. ā sthitimān sītāno
parityāg rāmane māṭe kharekhar mahān tyāgano ādarsha upasthit kare chhe. ā ek evī
ghaṭanā chhe ke jenāthī rām sāchā rām banyā ane yugāntar sudhī ṭakato temanā yash āje
paṇ digandamān vyāpelo chhe. jo temanā jīvanamān ā prasaṅg ubho thayo na hot to loko
rāmarājyanun smaraṇ paṇ ā rīte na karet.
rāmanī kathāmānthī sītānī kathā dūr karavāmān āve to ākhīye kathā niṣhprāṇ banī jāy
chhe. sītānā pratyek kārye bhāratanā ja nahīn paṇ samasta sansāranī strīo sāme anek
mahān ādarsha upasthit karyā chhe. patinī vipattionā samayamān sadā sāthe rahevun, durjanonī
vachche āvī paḍatān potānā pativratanun rakṣhaṇ karavun, rām dvārā tyajāvā chhatān paṇ rām
pratye jarāy anyathābhāv manamān na lāvayo e keṭalo moṭo ādarsha chhe? jyāre rāmanā
senāpati sītāne bhayaṅkar vanamān chhoḍīne javā lāge chhe tyāre sītā senāpatine kahe chhe -
Page -10 of 660
PDF/HTML Page 11 of 681
single page version
e ke rāme sītāne deshanikāl karavā chhatān sītāne rām pratye jarāy krodh nathī. te barābar
jāṇatī hatī ke rāmano mārā taraph agādh sneh chhe ane pūrṇa vishvās chhe parantu prajānun dhyān
rākhīne temane māro tyāg karavā lāchār thavun paḍayun chhe. dhanya prativratā! rām dvārā ek garbhavatī
abaḷāne saṅkaṭothī bharelā vikaṭ vanamān chhoḍī devā chhatān paṇ tane pati upar jarā jeṭaloy kṣhobh
thayo nahi. ane tāro prajāprem paṇ rāmathī ye vadhāre chaḍiyāto chhe kem ke āvī potānī dārūṇ
dashā vakhate ya prajānā hitano vichār karīne rāmane pitā jevā vātsalyathī prajānun rakṣhaṇ karavāno
te sandesh āpe chheḥ-
साम्राज्यादपि पद्माभ तदेव बहु मन्यते। नश्यत्येव पुनाराज्यं दर्शनं स्थिरसौख्यदम्।
sāmrājyathī adhik chhe. rājya to nāsh pāme chhe. paṇ te samyagdarshan sthāyī avinashvar sukh
āpe chhe. tethī he puruṣhottam rām! āvā samyagdarshanane tame koi abhavya puruṣh dvārā nindā
karavāmān āve to paṇ chhoḍasho nahi jem lokāpavādanā bhayathī mane chhoḍī dīdhī chhe.
pativratāomān agraṇī chhe.
chhe, chiraviyog pachhī patimilananī āshā hr̥udayamān uchhaḷī rahī chhe, evā samaye rām kahe chheḥ-
sītāe jyāre rāmanā ā vachan sāmbhaḷyā hashe tyāre vāchak pote ja vichāre ke tenī te samaye
kevī dashā thaī hashe?
karavānun bahānun shā māṭe kāḍhayun? shun mārī sāthe paṇ tamāre āvo māyāchār karavo jarūrī hato?
te vakhate rām niruttar banī jāy chhe ane kahe chhe -
Page -9 of 660
PDF/HTML Page 12 of 681
single page version
anukuḷ pativrat paṇ barābar jāṇun chhun paṇ shun karūn? tun lokāpavād pāmī chho. prajānun chitta
svabhāvathī ja kuṭil hoy chhe, tene vishvās utpanna karāvavā māṭe ām karavun paḍayun chhe.
nākhun ane jo kaho to prajvalit agninī jvāḷāmān pravesh karūn. āp darek prakāre mārā
shīlanī parīkṣhā karī shako chho paṇ ā rīte māro parityāg karavo uchit nathī. tyāre rām
kṣhaṇavār chūp rahīne kahe chhe ke tun agnikuṇḍamān praveshīne potānā shīlanī parīkṣhā karāv. āthī
sītā atyant ānand pāmīne potānī svīkr̥uti āpe chhe. rāmanī āgnā pramāṇe traṇaso hāth
lāmbo pahoḷo chatuṣhkoṇ agnikuṇḍ taiyār karavāmān āve chhe ane temān chāre taraphathī agni
lagāḍavāmān āve chhe. hajāro strī puruṣho sītānun satya jovā māṭe ekaṭhā thayā chhe. agnikuṇḍ
chāre taraphathī prajvalit thayā pachhī sītā potānā shīlanī parīkṣhā āpavā māṭe taiyār thaī.
lokomān hāhākār phelāī gayo. judā judā mukhe judī judī vāto thavā lāgī. te samaye sītā
parameshvaranun dhyān karīne kahe chheḥ-
यधेतदनृतं वच्मि तदा मामेष पावकः। भस्मसाद्भावमप्राप्तामपि प्रापयतु क्षणात्।।
dev! sāchā-jūṭhā kāryonā viṣhayamān āp sākṣhī chho.
koī moṭāmān moṭo bhay paṇ chaḷāvī shakato nathī.
bhale koī lābh na hoy paṇ te mahāpuruṣhonī kathāo hr̥uday upar potāno amiṭ prabhāv pātharyā
vinā rahetī nathī ke jemanā jīvanamān ek ekathī chaḍiyātī anek ghaṭanāo banī hoy chhe,
anek saṅkaṭo āvyā hoy chhe ane je potānā prabaḷ ane adamya utsāhathī tathā parākramathī
temanā par vijay meḷavavā māṭe nirantar āgaḷ vadhatā rahyā ane ante mahāpuruṣh banīne
sansāranī sāme ek pavitra ādarsha upasthit karī gayā chhe. svayam rāmanun jīvan enun javalant
udāharaṇ chhe. temanā pavitra charitrathī prabhāvit thaīne rāvaṇ jevā tenā prabaḷ pratipakṣhīne anek
vār temanī prashansā karavī paḍī chhe.
Page -8 of 660
PDF/HTML Page 13 of 681
single page version
chhūṭavā māṭe taraphaḍe chhe ane hr̥udayamān evā bhāv nirantar vahevā lāge chhe ke pūrvopārjit karmoe
jyāre mahāpuruṣhone paṇ chhoḍayā nathī to pachhī āpaṇe kaī gaṇatarīmān chhīe? āvā bhāv vaḍe ja
manuṣhya ātmakalyāṇamān pravr̥utta thāy chhe. māṭe sansāranī sthitinun yathārtha chitraṇ karanār puṇyapāpanun
phaḷ pratyakṣha dekhāḍanār, maharṣhioe rachelā mahāpuruṣhonā charitronun adhyayan karavun joīe.
thoḍo ansh joīe-men ā prāṇ sukhamān vītāvyā chhe tethī thoḍā divaso rājyanun sukh bhogavī,
kalyāṇanun kāraṇ evun tap pachhī karīsh. ā kām-bhog durnivār chhe, enāthī je pāp thashe te
dhyānarūp agni vaḍe kṣhaṇamātramān bhasma karī nākhīsh. ītyādi manorath karato bhāmaṇḍaḷ seṅkaḍo varṣha
ek muhūrtanī peṭhe gāḷavā lāgyo. ā karyu, e karūn, ām karīsh, āvun chintvan karatān āyuṣhyanā
antane jāṇī shakyo nahi. ek divas sātamāḷanā mahelanī upar sundar shayyā par sūto hato tyān
tenā par vījaḷī paḍī ane te tatkāḷ mr̥utyu pāmyo.
kṣhaṇabhaṅgur sukh nimitte durbudhdhi ātmahit karato nathī. viṣhay vāsanāthī lubdha banīne anek
prakāranā vikalpo karyā kare chhe je karmabandhanā kāraṇ chhe. dhan, yauvan, jīvan badhun asthir chhe. je
temane asthir jāṇī sarva parigrahano tyāg karī ātmakalyāṇ kare chhe te bhavasāgaramān ḍūbato
nathī. ane viṣhayābhilāṣhī jīv bhavamān kaṣhṭa sahan kare chhe. hajāro shāstra vāñchavā chhatā shānti na
thaī to sho phāyado? ane ekaj padathī shānti prāpta thāy to te prashansavā yogya chhe. je jātajātanā
ashubh udyamothī vyākuḷ chhe temanun āyuṣhya nakāmun vīte chhe jem hāthamān āvelun ratna jatun rahe chhe
tem. ām jāṇīne sarva laukik kāryone nirarthak jāṇīne duḥkharūp īndriyanā sukhono tyāg karī
paralok sudhāravā māṭe jinashāsanamān shraddhā karo.
jainomān ane khās karīne digambaromān ā padmapurāṇano khūbaj prachār chhe. di. jainonun bhāgye ja
koī evun mandir
Page -7 of 660
PDF/HTML Page 14 of 681
single page version
Page -6 of 660
PDF/HTML Page 15 of 681
single page version
draṣhṭidoṣhathī koī ashuddhi rahī gaī hoy to vāchak tene shuddha karīne vāñchashe ane sāthe
granthamāḷāne sūchit karashe ke jethī āgāmī sanskaraṇamān temane sudhārī shakāy.
tenī rachanā thaī. sanskr̥it padmapurāṇanā rachayitānī guru paramparā granthanā ante āpī chhe.
rājasthānī chhe. ā bhāṣhā shruti-madhur ane janapriy thaī chhe.
videshomān paṇ teno prachār thayo chhe. sadgurudev shrī kānajīsvāmīnā lākho anuyāyīo
gujarātībhāṣhī chhe ane deshavideshamān phelāyelā chhe. temane paṇ ā uttam prāchīn purāṇ granthano
abhyās karavā maḷe te māṭe keṭalāk jignāsu vāchakonī māgaṇīthī uparokta pt.. daulatarāmajī kr̥ut
bhāṣhā vachanikāno gujarātī anuvād karavāmān āvyo chhe. prastut rachanā gujarātī bhāṣhī
vāchakone ras utpanna kare ane ā mahān purāṇ granthamānthī teo yatheṣhṭa lābh prāpta kare tevī
bhāvanā chhe. īti alam
Page -5 of 660
PDF/HTML Page 16 of 681
single page version
rāmakathāno prashna
nārāyaṇ, nav pratinārāyaṇ, nav baḷabhadra ane
temanā mātāpitānā pūrvabhav ane
nagaronā nām vagere.
Page -4 of 660
PDF/HTML Page 17 of 681
single page version
āpavānun varṇan
bharatanā lokasundarī sāthenā vivāhanun varṇan
Page -3 of 660
PDF/HTML Page 18 of 681
single page version
kumbhakaraṇanī bhujāpāshathī chhūṭavun, rām lakṣhmaṇane
sinhavāhan garuḍavāhan vidyānī prāptinun varṇan
shāntinun varṇan
vidyānī siddhi thavānun varṇan
Page -2 of 660
PDF/HTML Page 19 of 681
single page version
āgaman
Page -1 of 660
PDF/HTML Page 20 of 681
single page version
āgaman
kevaḷīnā mukhe dharmashravaṇ thayun tenun varṇan