20
2
panchAstikAyasangrah
[ bhagavAnashrIkundakund-
निवेशयति, तदास्य निष्क्रियचैतन्यरूपस्वरूपविश्रान्तस्य वाङ्मनःकायानभावयतः
स्वकर्मस्वव्यापारयतः सकलशुभाशुभकर्मेन्धनदहनसमर्थत्वात् अग्निकल्पं परमपुरुषार्थ-
सिद्धयुपायभूतं ध्यानं जायते इति । तथा चोक्त म् — “‘‘अज्ज वि तिरयणसुद्धा
स्वकर्मस्वव्यापारयतः सकलशुभाशुभकर्मेन्धनदहनसमर्थत्वात् अग्निकल्पं परमपुरुषार्थ-
सिद्धयुपायभूतं ध्यानं जायते इति । तथा चोक्त म् — “‘‘अज्ज वि तिरयणसुद्धा
अप्पा झाएवि लहइ इंदत्तं । लोयंतियदेवत्तं तत्थ चुआ णिव्वुदिं जंति’’ ।। ‘‘अंतो
णत्थि सुईणं कालो थोओ वयं च दुम्मेहा । तण्णवरि सिक्खियव्वं जं जरमरणं
खयं कुणइ’’ ।।१४६।।
thatA evA te upayogane atyant shuddha AtmAmAn ja niShkampapaNe lIn kare chhe, tyAre te
yogIne — ke je potAnA niShkriy chaitanyarUp svarUpamAn vishrAnt chhe, vachan-man-kAyAne
yogIne — ke je potAnA niShkriy chaitanyarUp svarUpamAn vishrAnt chhe, vachan-man-kAyAne
1bhAvato nathI ane svakarmomAn 2vyApAr karato nathI tene — sakaL shubhAshubh karmarUp
indhanane bALavAmAn samartha hovAthI agnisamAn evun, 3paramapuruShArthasiddhinA upAyabhUt
dhyAn pragaTe chhe.
vaLI kahyun chhe ke —
*‘अज्ज वि तिरयणसुद्धा अप्पा झाएवि लहइ इंदत्तं ।
लोयंतियदेवत्तं तत्थ चुआ णिव्वुदिं जंति ।।’
‘अंतो णत्थि सुईणं कालो थोओ वयं च दुम्मेहा ।
तण्णवरि सिक्खियव्वं जं जरमरणं खयं कुणइ ।।’
[artha — hamaNAn paN triratnashuddha jIvo ( — A kALe paN samyagdarshan- gnAnachAritrarUp traN ratnothI shuddha evA munio) AtmAnun dhyAn karIne indrapaNun tathA laukAntik-devapaNun pAme chhe ane tyAnthI chyavIne (manuShyabhav pAmI) nirvANane prApta kare chhe. 1. bhAvavun = chintavavun; dhyAvavun; anubhavavun. 2. vyApAr = pravRutti. [
svarUpavishrAnt yogIne potAnAn pUrvopArjit karmomAn pravartan nathI, kAraN ke te
mohanIyakarmanA vipAkane potAthI bhinna — achetan — jANe chhe tem ja te karmavipAkane anurUp
pariNamanathI teNe upayogane pAchho vALyo chhe.]
3. puruShArtha = puruShano artha; puruShanun prayojan; AtmAnun prayojan; Atmaprayojan. [paramapuruShArtha arthAt
AtmAnun param prayojan mokSha chhe ane te mokSha dhyAnathI sadhAy chhe, mATe paramapuruShArthanI ( – mokShanI)
siddhino upAy dhyAn chhe.]
*A be uddhRut gAthAomAnnI pahelI gAthA shrImadbhagavatkundakundAchAryadevapraNIt mokShaprAbhRutanI chhe.