Panchastikay Sangrah-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 170.

< Previous Page   Next Page >


Page 248 of 264
PDF/HTML Page 277 of 293

 

] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ

૨૪૮

સપયત્થં તિત્થયરં અભિગદબુદ્ધિસ્સ સુત્તરોઇસ્સ.
દૂરતરં ણિવ્વાણં સંજમતવસંપઉત્તસ્સ.. ૧૭૦..

સપદાર્થં તીર્થકરમભિગતબુદ્ધેઃ સૂત્રરોચિનઃ.
દૂરતરં નિર્વાણં સંયમતપઃસમ્પ્રયુક્તસ્ય.. ૧૭૦..

અર્હદાદિભક્તિરૂપપરસમયપ્રવૃત્તેઃ સાક્ષાન્મોક્ષહેતુત્વાભાવેઽપિ પરમ્પરયા મોક્ષહેતુત્વસદ્ભાવ– દ્યોતનમેતત્. -----------------------------------------------------------------------------

ગાથા ૧૭૦

અન્વયાર્થઃ– [સંયમતપઃસમ્પ્રયુક્તસ્ય] સંયમતપસંયુક્ત હોને પર ભી, [સપદાર્થ તીર્થકરમ્] નવ પદાર્થોં તથા તીર્થંકરકે પ્રતિ [અભિગતબુદ્ધેઃ] જિસકી બુદ્ધિકા ઝુકાવ વર્તતા હૈ ઔર [સૂત્રરોચિનઃ] સૂત્રોંકે પ્રતિ જિસે રુચિ [પ્રીતિ] વર્તતી હૈ, ઉસ જીવકો [નિર્વાણં] નિર્વાણ [દૂરતરમ્] દૂરતર [વિશેષ દૂર] હૈ.

ટીકાઃ– યહાઁ, અર્હંતાદિકી ભક્તિરૂપ પરસમયપ્રવૃત્તિમેં સાક્ષાત્ મોક્ષહેતુપનેકા અભાવ હોને પર ભી પરમ્પરાસે મોક્ષહેતુપનેકા સદ્ભાવ દર્શાયા હૈ. -------------------------------------------------------------------------

૧. વાસ્તવમેં તો ઐસા હૈ કિ –જ્ઞાનીકો શુદ્ધાશુદ્ધરૂપ મિશ્ર પર્યાયમેં જો ભક્તિ–આદિરૂપ શુભ અંશ વર્તતા હૈ વહ
તો માત્ર દેવલોકાદિકે ક્લેશકી પરમ્પરાકા હી હેતુ હૈ ઔર સાથ હી સાથ જ્ઞાનીકો જો [મંદશુદ્ધિરૂપ] શુદ્ધ
અંશ પરિણમિત હોતા હૈ વહ સંવરનિર્જરાકા તથા [ઉતને અંશમેં] મોક્ષકા હેતુ હૈ. વાસ્તવમેં ઐસા હોને પર ભી,
શુદ્ધ અંશમેં સ્થિત સંવર–નિર્જરા–મોક્ષહેતુત્વકા આરોપ ઉસકે સાથકે ભક્તિ–આદિરૂપ શુભ અંશમેં કરકે ઉન
શુભ ભાવોંકો દેવલોકાદિકે ક્લેશકી પ્રાપ્તિકી પરમ્પરા સહિત મોક્ષપ્રાપ્તિકે હેતુભૂત કહા ગયા હૈ. યહ કથન
આરોપસે [ઉપચારસે] કિયા ગયા હૈ ઐસા સમઝના. [ઐસા કથંચિત્ મોક્ષહેતુત્વકા આરોપ ભી જ્ઞાનીકો હી
વર્તનેવાલે ભક્તિ–આદિરૂપ શુભ ભાવોંમેં કિયા જા સકતા હૈ. અજ્ઞાનીકે તો શુદ્ધિકા અંશમાત્ર ભી પરિણમનમેં નહીં
હોનેસે યથાર્થ મોક્ષહેતુ બિલકુલ પ્રગટ હી નહીં હુઆ હૈ–વિદ્યમાન હી નહીંં હૈ તો ફિર વહાઁ ઉસકે ભક્તિ–
આદિરૂપ શુભ ભાવોંમેં આરોપ કિસકા કિયા જાય?]
સંયમ તથા તપયુક્તને પણ દૂરતર નિર્વાણ છે,
સૂત્રો, પદાર્થો, જિનવરો પ્રતિ ચિત્તમાં રુચિ જો રહે. ૧૭૦.