tatsamāhito bhūtvā tyāgopādānavikalpashūnyatvādvishrāntabhāvavyāpāraḥ suniḥprakampaḥ ayamātmāv–tiṣhṭhate, tasmin tāvati kāle ayamevātmā jīvasvabhāvaniyatacharitatvānnishchayen mokṣhamārga ityuchyate. ato nishchayavyavahāramokṣhamārgayoḥ sādhyasādhanabhāvo nitarāmupapanna.. 161.. -----------------------------------------------------------------------------
unase samāhit hokar, tyāgagrahaṇake vikalpase shūnyapaneke kāraṇ [bhedātmak] bhāvarūp vyāpār virām prāpta honese [arthāt bhedabhāvarūp–khaṇḍabhāvarūp vyāpār ruk jānese] suniṣhkamparūpase rahatā hai, us kāl aur utane kāl tak yahī ātmā jīvasvabhāvamen niyat chāritrarūp honeke kāraṇ nishchayase ‘mokṣhamārga’ kahalātā hai. isaliye, nishchayamokṣhamārga aur vyavahāramokṣhamārgako sādhya–sādhanapanā atyanta ghaṭatā hai.
bhāvārthaḥ– nishchayamokṣhamārga nij shuddhātmākī ruchi, gnapti aur nishchaḷ anubhūtirūp hai. usakā sādhak [arthāt nishchayamokṣhamārgakā vyavahār–sādhan] aisā jo bhedaratnatrayātmak vyavahāramokṣhamārga use jīv kathañchit [–kisī prakār, nij udyamase] apane samvedanamen ānevālī avidyākī vāsanāke vilay dvārā prāpta hotā huā, jab guṇasthānarūp sopānake kramānusār nijashuddhātmadravyakī bhāvanāse utpanna nityānandalakṣhaṇavāle sukhāmr̥utake rasāsvādakī tr̥uptirūp param kalāke anubhavake kāraṇ nijashuddhātmāshrit nishchayadarshanagnānachāritrarūpase abhedarūp pariṇamit hotā hai, tab nishchayanayase bhinna sādhya–sādhanake abhāvake kāraṇ yah ātmā hī mokṣhamārga hai. isaliye aisā siddha huā ki suvarṇa aur suvarṇapāṣhāṇakī bhān̐ti nishchayamokṣhamārga aur vyavahāramokṣhamārgako sādhya–sādhakapanā [vyavahāranayase] atyanta ghaṭit hotā hai.. 161.. -------------------------------------------------------------------------
punashcha, ‘nishchayamokṣhamārga aur vyavahāramokṣhamārgako sādhya–sādhanapanā atyanta ghaṭit hotā hai’ aisā jo
‘chhaṭhaven guṇasthānamen vartanevāle shubh vikalpoṅko nahīn kintu chhaṭhaven guṇasthānamen vartanevāle shuddhike anshakoe aur
sātaven guṇasthānayogya nishchayamokṣhamārgako vāstavamen sādhan–sādhyapanā hai.’ chhaṭhaven guṇasthānamen vartanevāle shuddhikā
ansh barḥakar jab aur jitane kāl tak ugra shuddhike kāraṇ shubh vikalpoṅkā abhāv vartatā hai tab aur utane
kāl tak sātaven guṇasthānayogya nishchayamokṣhamārga hotā hai.
236
1. unase = svabhāvabhūt samyagdarshan–gnān–chāritrase.
2. yahān̐ yah dhyānamen rakhaneyogya hai ki jīv vyavahāramokṣhamārgako bhī anādi avidyākā nāsh karake hī prāpta kar
sakatā hai; anādi avidyāke nāsh honese pūrva to [arthāt nishchayanayake–dravyārthikanayake–viṣhayabhūt
shuddhātmasvarūpakā bhān karanese pūrva to] vyavahāramokṣhamārga bhī nahīn hotā.