Panchastikay Sangrah-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 252 of 264
PDF/HTML Page 281 of 293

 

] pa.nchAstikAyasa.ngrah
[bhagavAnashrIkundakunda

252

dvividha.n kil tAtparyam–sUtratAtparya.n shAstratAtparya~ncheti. tatra sUtratAtparya.n pratisUtramev pratipAditam. shAstratAtparya.n tvida.n pratipAdyate. asya khalu pArameshvarasya shAstrasya, sakalapuruShArtha– sArabhUtamokShatattvapratipattihetoH pa~nchAstikAyaShaDdravyasvarUpapratipAdanenopadarshitasamastavastusva– bhAvasya, navapadArthaprapa~nchasUchanAviShkR^itabandhamokShasa.nbandhibandhamokShAyatanabandhamokShavikalpasya, samyagA– veditanishchayavyavahArarUpamokShamArgasya, sAkShanmokShakAraNabhUtaparamavItarAgatvavishrAntasamastahR^idayasya, paramArthato vItarAgatvamev tAtparyamiti. tadida.n vItarAgatva.n vyavahAranishchayAvirodhenaivAnugamyamAna.n bhavati samIhitasiddhaye -----------------------------------------------------------------------------

tAtparya dvividh hotA haiH 1sUtratAtparya aur shAstratAtparya. usame.n, sUtratAtparya pratyek sUtrame.n [pratyek gAthAme.n] pratipAdit kiyA gayA hai ; aur shAstratAtparya ab pratipAdit kiyA jAtA haiH–

2puruShArtho.nme.n sArabhUt aise mokShatattvakA pratipAdan karaneke liye jisame.n pa.nchAstikAy aur

sarva ShaDdravyake svarUpake pratipAdan dvArA samasta vastukA svabhAv darshAyA gayA hai, nav padArthake vistR^it kathan dvArA jisame.n bandha–mokShake sambandhI [svAmI], bandha–mokShake Ayatan [sthAn] aur bandha– mokShake vikalpa [bhed] pragaT kie gae hai.n, nishchay–vyavahArarUp mokShamArgakA jisame.n samyak nirUpaN kiyA gayA hai tathA sAkShAt mokShake kAraNabhUt paramavItarAgapaneme.n jisakA samasta hR^iday sthit hai–aise is sachamuch 3pArameshvar shAstrakA, paramArthase vItarAgapanA hI tAtparya hai.

4a

so is vItarAgapanekA vyavahAr–nishchayake virodh dvArA hI anusaraN kiyA jAe to iShTasiddhi hotI hai, parantu anyathA nahI.n [arthAt vyavahAr aur nishchayakI susa.ngatatA rahe is prakAr vItarAgapanekA anusaraN kiyA jAe tabhI ichChitakI siddhi hotI hai, ------------------------------------------------------------------------- 1. pratyek gAthAsUtrakA tAtparya so sUtratAtparya hai aur sampUrNa shAstrakA tAtparya soe shAstratAtparya hai. 2. puruShArtha = puruSh–artha; puruSh–prayojana. [puruShArthake chAr vibhAg kie jAte hai.nH dharma, artha, kAm aur mokSha;

parantu sarva puruSh–artho.nme.n mokSha hI sArabhUt [tAttvik] puruSh–artha hai.]

3. pArameshvar = parameshvarake; jinabhagavAnake; bhAgavat; daivI; pavitra. 4. ChaThave.n guNasthAname.n muniyogya shuddhapariNatikA nirantar honA tathA mahAvratAdisambandhI shubhabhAvo.nkA yathAyogyarUpase

honA vah nishchay–vyavahArake avirodhakA [sumelakA] udAharaN rhai. pA.Nchave guNasthAname.n us guNasthAnake yogya
shuddhapariNati nirantar honA tathA deshavratAdisambandhI shubhabhAvo.nkA yathAyogyarUpase honA vah bhI nishchay–vyavahArake
avirodhakA udAharaN hai.