ശ്രുതസ്കംധ’ കേ സര്വോത്കൃഷ്ട ആഗമോംമേംസേ ഏക ഹൈ.
‘ദ്വിതീയ ശ്രുതസ്കംധ’ കീ ഉത്പത്തി കിസ പ്രകാര ഹുഈ, യഹ ഹമ പട്ടാവലിയോംകേ ആധാരസേ സംക്ഷേപമേം ദേഖേഃ––
ആജസേ ൨൪൮൩ വര്ഷ പൂര്വ ഇസ ഭരതക്ഷേത്രകീ പുണ്യഭൂമിമേം ജഗതപൂജ്യ പരമഭട്ടാരക ഭഗവാന ശ്രീ മഹാവീരസ്വാമീ മോക്ഷമാര്ഗകാ പ്രകാശ കരനേകേ ലിയേ സമസ്ത പദാര്ഥോംകാ സ്വരൂപ അപനീ സാതിശയ ദിവ്യധ്വനി ദ്വാരാ പ്രഗട കര രഹേ ഥേ. ഉനകേ നിര്വാണകേ പശ്ചാത് പാ ച ശ്രുതകേവലീ ഹുഏ, ജിനമേം അന്തിമ ശ്രുതകേവലീ ശ്രീ ഭദ്രബാഹുസ്വാമീ ഥേ. വഹാ തക തോ ദ്വാദശാംഗശാസ്ത്രകീ പ്രരൂപണാസേ നിശ്ചയവ്യവഹാരാത്മക മോക്ഷമാര്ഗ യഥാര്ഥ– രൂപമേം പ്രവര്തമാന രഹാ. തത്പശ്ചാത് കാലദോഷസേ ക്രമശഃ അംഗോകേ ജ്ഞാനകീ വ്യുച്ഛിത്തി ഹോതീ ഗഈ. ഇസ പ്രകാര അപാര ജ്ഞാനസിംധുകാ ബഹുഭാഗ വിച്ഛേദകോ പ്രാപ്ത ഹോനേകേ പശ്ചാത് ദൂസരേ ഭദ്രബാഹുസ്വാമീ ആചാര്യകീ പരിപാടീമേം ദോ സമര്ഥ മുനിവര ഹുഏ– ഏക ശ്രീ ധരസേനാചാര്യ ഔര ദൂസരേ ശ്രീ ഗുണധരാചാര്യ. ഉനസേ പ്രാപ്ത ജ്ഞാനകേ ദ്വാരാ ഉനകീ പരംപരാമേം ഹോനേവാലേ ആചാര്യോനേ ശാസ്ത്രോംകീ രചനാ കീ ഔര വീര ഭഗവാനകേ ഉപദേശകാ പ്രവാഹ അച്ഛിന്ന രഖാ.
ശ്രീ ധരസേനാചാര്യനേ ആഗ്രായണീപൂര്വകേ പംചമ വസ്തു അധികാരകേ മഹാകര്മപ്രകൃതി നാമക ചതുര്ഥ പ്രാഭൃതകാ ജ്ഞാന ഥാ. ഉസ ജ്ഞാനാമൃതസേ ക്രമശഃ ഉനകേ ബാദ ഹോനേവാലേ ആചാര്യോംനേ ഷട്ഖംഡാഗമ, ധവല, മഹാധവല, ജയധവല, ഗോമ്മടസാര, ലബ്ധിസാര, ക്ഷപണാസാര ആദി ശാസ്ത്രോംകീ രചനാ കീ. ഇസ പ്രകാര പ്രഥമ ശ്രുതസ്കംധകീ ഉത്പത്തി ഹുഈ. ഉസമേം മുഖ്യതഃ ജീവ ഔര കര്മകേ സംയോഗസേ ഉത്പന്ന ഹോനേവാലീ ആത്മാകീ സംസാരപര്യായകാ –ഗുണസ്ഥാന, മാര്ഗണാസ്ഥാന ആദികാ –വര്ണന ഹൈ, പര്യായാര്ഥിക നയകോ പ്രധാന കരകേ കഥന ഹൈ. ഇസ നയകോ അശുദ്ധദ്രവ്യാര്ഥിക ഭീ കഹതേ ഹൈ ഔര അധ്യാത്മഭാഷാമേം അശുദ്ധനിശ്ചയനയ അഥവാ വ്യവഹാര കഹാ ജാതാ ഹൈ.
ശ്രീ ഗുണധരാചാര്യകോ ജ്ഞാനപ്രവാദപൂര്വകേ ദശമ വസ്തുകേ തൃതീയ പ്രാഭൃതകാ ജ്ഞാന ഥാ. ഉസ ജ്ഞാനമേംസേ ഉനകേ പശ്ചാത് ഹോനേവാലേ ആചാര്യോംനേ ക്രമശഃ സിദ്ധാന്ത–രചനാ കീ. ഇസ പ്രകാര സര്വജ്ഞ ഭഗവാന മഹാവീരസേ ചലേ ആനേവാലാ ജ്ഞാന ആചാര്യ – പരമ്പരാ ദ്വാരാ ഭഗവാന കുംദകുംദാചാര്യദേവകോ പ്രാപ്ത ഹുആ. ഉന്ഹോംനേ പംചാസ്തികായസംഗ്രഹ, പ്രവചനസാര, സമയസാര, നിയമസാര, അഷ്ടപാഹുഡ ആദി ശാസ്ത്രോംകീ രചനാ കീ. ഇസ പ്രകാര ദ്വിതീയ ശ്രുതസ്കംധകീ ഉത്പത്തി ഹുഈ. ഉസമേം മുഖ്യതയാ ജ്ഞാനകീ പ്രധാനതാപൂര്വക ശുദ്ധദ്രവ്യാര്ഥിക നയസേ കഥന ഹൈ, ആത്മാകേ ശുദ്ധ സ്വരൂപകാ വര്ണന ഹൈ.