କହାନଜୈନଶାସ୍ତ୍ରମାଲା] ନଵପଦାର୍ଥପୂର୍ଵକ–ମୋକ୍ଷମାର୍ଗପ୍ରପଂଚଵର୍ଣନ
[
୨୫୭
ମନାଗପ୍ଯସଂଭାଵଯନ୍ତଃ ପ୍ରଭୂତପୁଣ୍ଯଭାରମନ୍ଥରିତଚିତ୍ତଵୃତ୍ତଯଃ, ସୁରଲୋକାଦିକ୍ଲ୍ରୁେଶପ୍ରାପ୍ତିପରମ୍ପରଯା ସୁଚିରଂ
ସଂସାରସାଗରେ ଭ୍ରମନ୍ତୀତି. ଉକ୍ତଞ୍ଚ–‘‘ଚରଣକରଣପ୍ପହାଣା ସସମଯପରମତ୍ଥମୁକ୍କଵାଵାରା. ଚରଣକରଣସ୍ସ ସାରଂ
ଣିଚ୍ଛଯସୁଦ୍ଧଂ ଣ ଜାଣଂତି’’..
ଯେଽତ୍ର କେଵଲନିଶ୍ଚଯାଵଲମ୍ବିନଃ ସକଲକ୍ରିଯାକର୍ମକାଣ୍ଡାଡମ୍ବରଵିରକ୍ତବୁଦ୍ଧଯୋଽର୍ଧମୀଲିତ–
-----------------------------------------------------------------------------
ବହୁତ ପୁଣ୍ଯକେ ଭାରସେ ମଂଥର ହୁଈ ଚିତ୍ତଵୃତ୍ତିଵାଲେ ଵର୍ତତେ ହୁଏ, ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ ପ୍ରାପ୍ତିକୀ ପରମ୍ପରା ଦ୍ଵାରା
ଦୀର୍ଘ କାଲତକ ସଂସାରସାଗରମେଂ ଭ୍ରମଣ କରତେ ହୈଂ. କହା ଭୀ ହୈ କି – ଚରଣକରଣପ୍ପହାଣା
ସସମଯପରମତ୍ଥମୁକ୍କାଵାଵାରା. ଚରଣକରଣସ୍ସ ସାରଂ ଣିଚ୍ଛଯସୁଦ୍ଧଂ ଣ ଜାଣଂତି.. [ଅର୍ଥାତ୍ ଜୋ
ଚରଣପରିଣାମପ୍ରଧାନ ହୈ ଔର ସ୍ଵସମଯରୂପ ପରମାର୍ଥମେଂ ଵ୍ଯାପାରରହିତ ହୈଂ, ଵେ ଚରଣପରିଣାମକା ସାର ଜୋ
ନିଶ୍ଚଯଶୁଦ୍ଧ [ଆତ୍ମା] ଉସେ ନହୀଂ ଜାନତେ.]
୧
୨
୩
[ଅବ କେଵଲନିଶ୍ଚଯାଵଲମ୍ବୀ [ଅଜ୍ଞାନୀ] ଜୀଵୋଂକା ପ୍ରଵର୍ତନ ଔର ଉସକା ଫଲ କହା ଜାତା ହୈଃ–]
ଅବ, ଜୋ କେଵଲନିଶ୍ଚଯାଵଲମ୍ବୀ ହୈଂ, ସକଲ କ୍ରିଯାକର୍ମକାଣ୍ଡକେ ଆଡମ୍ବରମେଂ ଵିରକ୍ତ ବୁଦ୍ଧିଵାଲେ ଵର୍ତତେ
-------------------------------------------------------------------------
୧. ମଂଥର = ମଂଦ; ଜଡ଼; ସୁସ୍ତ.
୨. ଇସ ଗାଥାକୀ ସଂସ୍କୃତ ଛାଯା ଇସ ପ୍ରକାର ହୈଃ ଚରଣକରଣପ୍ରଧାନାଃ ସ୍ଵସମଯପରମାର୍ଥମୁକ୍ତଵ୍ଯାପାରାଃ. ଚରଣକରଣସ୍ଯ ସାରଂ
ନିଶ୍ଚଯଶୁଦ୍ଧଂ ନ ଜାନନ୍ତି..
୩. ଶ୍ରୀ ଜଯସେନାଚାର୍ଯଦେଵକୃତ ତାତ୍ପର୍ଯଵୃତ୍ତି–ଟୀକାମେଂ ଵ୍ଯଵହାର–ଏକାନ୍ତକା ନିମ୍ନାନୁସାର ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ କିଯା ଗଯା ହୈଃ–
ଜୋ କୋଈ ଜୀଵ ଵିଶୁଦ୍ଧଜ୍ଞାନଦର୍ଶନସ୍ଵଭାଵଵାଲେ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମତତ୍ତ୍ଵକେ ସମ୍ଯକ୍ଶ୍ରଦ୍ଧାନ–ଜ୍ଞାନ–ଅନୁଷ୍ଠାନରୂପ ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗସେ
ନିରପେକ୍ଷ କେଵଲଶୁଭାନୁଷ୍ଠାନରୂପ ଵ୍ଯଵହାରନଯକୋ ହୀ ମୋକ୍ଷମାର୍ଗ ମାନତେ ହୈଂ, ଵେ ଉସକେ ଦ୍ଵାରା ଦେଵଲୋକାଦିକେ କ୍ଲେଶକୀ
ପରମ୍ପରା ପ୍ରାପ୍ତ କରତେ ହୁଏ ସଂସାରମେଂ ପରିଭ୍ରମଣ କରତେ ହୈଂଃ କିନ୍ତୁ ଯଦି ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନୁଭୂତିଲକ୍ଷଣ ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକୋ ମାନେ
ଔର ନିଶ୍ଚଯମୋକ୍ଷମାର୍ଗକା ଅନୁଷ୍ଠାନ କରନେକୀ ଶକ୍ତିକେ ଅଭାଵକେ କାରଣ ନିଶ୍ଚଯସାଧକ ଶୁଭାନୁଷ୍ଠାନ କରେଂ, ତୋ ଵେ ସରାଗ
ସମ୍ଯଗ୍ଦ୍ରଷ୍ଟି ହୈଂ ଔର ପରମ୍ପରାସେ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରତେ ହୈଂ. –ଇସ ପ୍ରକାର ଵ୍ଯଵହାର–ଏକାନ୍ତକେ ନିରାକରଣକୀ ମୁଖ୍ଯତାସେ ଦୋ
ଵାକ୍ଯ କହେ ଗଯେ.
[ଯହାଁ ଜୋ ‘ସରାଗ ସମ୍ଯଗ୍ଦ୍ରଷ୍ଟି’ ଜୀଵ କହେ ଉନ ଜୀଵୋଂକୋ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ତୋ ଯଥାର୍ଥ ହୀ ପ୍ରଗଟ ହୁଆ ହୈ
ପରନ୍ତୁ ଚାରିତ୍ର–ଅପେକ୍ଷାସେ ଉନ୍ହେଂ ମୁଖ୍ଯତଃ ରାଗ ଵିଦ୍ଯମାନ ହୋନେସେ ‘ସରାଗ ସମ୍ଯଗ୍ଦ୍ରଷ୍ଟି’ କହା ହୈ ଐସା ସମଝନା.
ଔର ଉନ୍ହେଂ ଜୋ ଶୁଭ ଅନୁଷ୍ଠାନ ହୈ ଵହ ମାତ୍ର ଉପଚାରସେ ହୀ ‘ନିଶ୍ଚଯସାଧକ [ନିଶ୍ଚଯକେ ସାଧନଭୂତ]’ କହା ଗଯା
ହୈ ଐସା ସମଝନା.