૨૬૬ ]
યોગીન્દુદેવવિરચિતઃ
[ અધિકાર-૨ઃ દોહા-૩૨
१५८) जे रयण – त्तउ णिम्मलउ णाणिय अप्पु भणंति ।
ते आराहय सिव – पयहँ णिय – अप्पा झायंति ।।३२।।
ते रत्नत्रयं निर्मलं ज्ञानिनः आत्मानं भणन्ति ।
ते आराधकाः शिवपदस्य निजात्मानं ध्यायन्ति ।।३२।।
जे इत्यादि । ये केचन रयण-त्तउ रत्नत्रयम् । कथंभूतम् । णिम्मलउ निर्मलं
रागादिदोषरहितम् । कथंभूता ये । णाणिय ज्ञानिनः । किं कुर्वन्ति । अप्पु भणंति
पूर्वोक्त रत्नत्रयस्वरूपमेवात्मानं, आत्मस्वरूपं कर्मतापन्नं भणंति मन्यते ते आराहय ते पूर्वोक्ताः
पुरुषाः आराधका भवन्ति । कस्य । सिव-पयहं शिवपदस्य शिवशब्दवाच्यमोक्षपदस्य ।
मोक्षपदाराधकाः सन्तः किं कुर्वन्ति । णिय-अप्पा झायंति निजात्मानं कर्मतापन्नं ध्यायन्ति
इति । तथा च ये केचन वीतरागस्वसंवेदनज्ञानिनः परमात्मानं सम्यक्श्रद्धानज्ञानानुष्ठानलक्षणं
निश्चयरत्नत्रयमेवाभेदनयेन निजशुद्धात्मानं मन्यन्ते ते शिवशब्दवाच्यमोक्षपदाराधका भवन्ति ।
आराधकाः सन्तः किं ध्यायन्ति । विशुद्धज्ञानदर्शनं स्वशुद्धात्मस्वरूपं निश्चयनयेन ध्यायन्ति
ભાવાર્થઃ — જે કોઈ જ્ઞાનીઓ નિર્મળ-રાગાદિ દોષ રહિત-રત્નત્રયને રત્નત્રયસ્વરૂપ
આત્માને જ-આત્માનું સ્વરૂપ માને છે તે પુરુષો ‘શિવ’ પદથી વાચ્ય એવા મોક્ષપદના આરાધકો
છે, મોક્ષપદના આરાધકો નિજ આત્માને ધ્યાવે છે.
વિસ્તાર : — જે કોઈ વીતરાગ સ્વસંવેદનવાળા જ્ઞાનીઓ પરમાત્માને સમ્યક્શ્રદ્ધાન
સમ્યગ્જ્ઞાન, સમ્યગ્અનુષ્ઠાનરૂપ નિશ્ચયરત્નત્રયને જ અભેદનયથી નિજ શુદ્ધ આત્માને માને છે,
તેઓ ‘શિવ’ શબ્દથી વાચ્ય એવા મોક્ષપદના આરાધકો છે.
તે આરાધકો કોને ધ્યાવે છે? તે આરાધકો વિશુદ્ધજ્ઞાનદર્શનવાળા સ્વશુદ્ધાત્મસ્વરૂપને
गाथा – ३२
अन्वयार्थ : — [ये ज्ञानिनः ] जो ज्ञानी [निर्मलं रत्नत्रयं ] निर्मल रागादि दोष रहित
रत्नत्रयको [आत्मानं ] आत्मा [भणंति ] कहते हैं [ते ] वे [शिवपदस्य आराधकाः ] शिवपदके
आराधक हैं, और वे ही [निजात्मानं ] मोक्षपदके आराधक हुए अपने आत्माको [ध्यायंति ]
ध्यावते हैं ।।
भावार्थ : — जो कोई वीतराग, स्वसंवेदनज्ञानी, सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान सम्यक्-
चारित्ररूप आत्माको मानते हैं, वे ही मोक्षपदके आराधक हुए निश्चयनयकर केवल