અધિકાર-૨ઃ દોહા-૩૪ ]પરમાત્મપ્રકાશઃ [ ૨૭૧
विवादो न कर्तव्यः इति ।।३३।।
अथ सामान्यग्राहकं निर्विकल्पं सत्तावलोकदर्शनं कथयति —
१६०) सयल – पयत्थहँ जं गहणु जीवहँ अग्गिमु होइ ।
वत्थु – विसेस – विवज्जयउ तं णिय – दंसणु जोइ ।।३४।।
सकलपदार्थानां यद् ग्रहणं जीवानां अग्रिमं भवति ।
वस्तुविशेषविवर्जितं तत् निजदर्शनं पश्य ।।३४।।
सयल इत्यादि । सयल-पयत्थहं सकलपदार्थानां जं गहणु यद् ग्रहणमवलोकनम् ।
कस्य । जीवहं जीवस्य अथवा बहुवचनपक्षे ‘जीवहं’ जीवानाम् । कथंभूतमवलोकनम् । अग्गिमु
अग्रिमं सविकल्पज्ञानात्पूर्वं होइ भवति । पुनरपि कथंभूतम् । वत्थु-विसेस-विवज्जियउ
એકાંત નથી, એ પ્રમાણે સાધ્યસાધકભાવ જાણીને ધ્યેયના વિષયમાં વિવાદ કરવો નહિ. ૩૩.
હવે સામાન્યનું ગ્રાહક, નિર્વિકલ્પ સત્તાવલોકનરૂપ દર્શનનું કથન કરે છેઃ —
ભાવાર્થઃ — શંકા : — અહી પ્રભાકરભટ્ટ પૂછે છે કે નિજ આત્મા તેનું દર્શન-અવલોકન
તે દર્શન છે એમ આપે કહ્યું, આ સત્તાવલોકનરૂપદર્શન તો મિથ્યાદ્રષ્ટિઓને પણ હોય છે, તેમનો
પણ મોક્ષ થાય.
તેનો પરિહાર : — ચક્ષુદર્શન, અચક્ષુદર્શન, અવધિદર્શન, કેવળદર્શનના ભેદથી દર્શન ચાર
साध्य है, यह निःसंदेह जानना ।।३३।।
आगे सामान्य ग्राहक निर्विकल्प सत्तावलोकनरूप दर्शनको कहते हैं —
गाथा – ३४
अन्वयार्थ : — [यत् ] जो [जीवानां ] जीवोंके [अग्रिमं ] ज्ञानके पहले
[सकलपदार्थानां ] सब पदार्थोंका [वस्तुविवर्जितं ] यह सफे द है, इत्यादि भेद रहित [ग्रहणं ]
सामान्यरूप देखना, [तत् ] वह [निजदर्शनं ] दर्शन है, [पश्य ] उसको तू जान ।
भावार्थ : — यहाँ प्रभाकरभट्ट पूछता है, कि आपने जो कहा कि निजात्माका देखना
वह दर्शन है, ऐसा बहुत बार तुमने कहा है, अब सामान्य अवलोकनरूप दर्शन कहते हैं । ऐसा
दर्शन तो मिथ्यादृष्टियोंके भी होता है, उनको भी मोक्ष कहनी चाहिये ? इसका समाधान —
चक्षुदर्शन, अचक्षुदर्शन, अवधिदर्शन, केवलदर्शन ये दर्शनके चार भेद हैं । इन चारोंमें मनकर