Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ശ്രീ ദിഗംബര ജൈന സ്വാധ്യായമംദിര ട്രസ്ട, സോനഗഢ - ൩൬൪൨൫൦
विद्यन्ते । कानि । अनाकुलत्वलक्षणपारमार्थिकसौख्यविपरीतान्याकुलत्वोत्पादकानीन्द्रियसुख-
दुःखानि यत्र च निर्विकल्पपरमात्मनो विलक्षणः संकल्पविकल्परूपो मनोव्यापारो नास्ति ।
सो अप्पा मुणि जीव तुहुं अण्णु परिं अवहारु तं पूर्वोक्तलक्षणं स्वशुद्धात्मानं मन्यस्व
नित्यानन्दैकरूपं वीतरागनिर्विकल्पसमाधौ स्थित्वा जानीहि हे जीव, त्वम् अन्य-
त्परमात्मस्वभावाद्विपरीतं पञ्चेन्द्रियविषयस्वरूपादिविभावसमूहं परस्मिन् दूरे सर्वप्रकारेणापहर
त्यजेति तात्पर्यार्थः । निर्विकल्पसमाधौ सर्वत्र वीतरागविशेषणं किमर्थं कृततं इति पूर्वपक्षः ।
परिहारमाह । यत एव हेतोः वीतरागस्तत एव निर्विकल्प इति हेतुहेतुमद्भावज्ञापनार्थम्, अथवा
ये सरागिणोऽपि सन्तो वयं निर्विकल्पसमाधिस्था इति वदन्ति तन्निषेधार्थम्, अथवा
വിപരീത, ആകുളതാനേ ഉത്പന്ന കരനാര, ഇന്ദ്രിയജനിത സുഖദുഃഖ നഥീ അനേ ജേ ശുദ്ധാത്മസ്വരൂപമാം
നിര്വികല്പ പരമാത്മാഥീ വിലക്ഷണ, സംകല്പവികല്പരൂപ മനോവ്യാപാര നഥീ തേ നിജ ശുദ്ധാത്മാനേ ഹേ
ജീവ! തും ജാണ – നിത്യാനംദ ജേനും ഏക രൂപ ഛേ ഏവീ വീതരാഗ നിര്വികല്പ സമാധിമാം സ്ഥിത ഥഈനേ
ജാണ, പരമാത്മസ്വഭാവഥീ വിപരീത, പാംച ഇന്ദ്രിയോനാ വിഷയസ്വരൂപ ആദി അന്യ വിഭാവസമൂഹനേ
ദൂരഥീ ജ സര്വ പ്രകാരേ ഛോഡ. ഏ താത്പയാര്ഥ ഛേ.
പൂര്വപക്ഷ : — നിര്വികല്പ സമാധിമാം സര്വത്ര ‘വീതരാഗ’ വിശേഷണ ശാ മാടേ ലഗാഡവാമാം
ആവ്യും ഛേ?
തേനും സമാധാന : — വീതരാഗ ഹോവാനാ കാരണേ ജ തേ നിര്വികല്പ ഛേ ഏമ കാരണ നേ
കാര്യപണും ജണാവവാ മാടേ (കാരണ കേ തേ വീതരാഗ ഛേ തേഥീ ജ തേ നിര്വികല്പ ഛേ ഏമ ൧ഹേതു –
ഹേതുമാനനോ ഭാവ ജണാവവാ മാടേ.); അഥവാ പോതേ സരാഗീ ഹോവാ ഛതാം പണ അമേ നിര്വികല്പ
സമാധിമാം രഹീഏ ഛീഏ ഏമ ജേഓ കഹേ ഛേ തേമനാ നിഷേധ അര്ഥേ; അഥവാ ശ്വേതശംഖനീ ജേമ
ആ സ്വരൂപവിശേഷണ ഛേ ഏമ സമജവാ മാടേ, (ജേമ ശംഖ ഛേ തേ ശ്വേത ജ ഹോയ ഛേ തേമ ജേ
നിര്വികല്പ സമാധി ഹോയ ഛേ തേ വീതരാഗ രൂപ ജ ഹോയ ഛേ, ഏ രീതേ സ്വരൂപ പ്രഗട കരവാ മാടേ)
൫൬ ]യോഗീന്ദുദേവവിരചിത: [ അധികാര-൧ : ദോഹാ-൨൮
अन्य परमात्मस्वभावसे विपरीत पाँच इन्द्रियोंके विषय आदि सब विकार परिणामोंको दूरसे ही
त्याग, उनका सर्वथा ही त्याग कर । यहाँ पर किसी शिष्यने प्रश्न किया कि निर्विकल्पसमाधिमें
सब जगह वीतराग विशेषण क्यों कहा है ? उसका उत्तर कहते हैं — जहाँ पर वीतरागता है,
वहीं निर्विकल्पसमाधिपना है, इस रहस्यको समझानेके लिये अथवा जो रागी हुए कहते हैं कि
हम निर्विकल्पसमाधिमें स्थित हैं, उनके निषेधके लिये वीतरागता सहित निर्विकल्पसमाधिका
कथन किया गया है, अथवा सफे द शंखकी तरह स्वरूप प्रगट करनेके लिये कहा गया है,
൧. വീതരാഗപണും ഹേതു ഛേ, നിര്വികല്പപണും ഹേതുമാന (കാര്യ) ഛേ.