Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ਸ਼੍ਰੀ ਦਿਗਂਬਰ ਜੈਨ ਸ੍ਵਾਧ੍ਯਾਯਮਂਦਿਰ ਟ੍ਰਸ੍ਟ, ਸੋਨਗਢ - ੩੬੪੨੫੦
ਘਾਤਕ ਮਨਨਾ ਸਂਕਲ੍ਪਵਿਕਲ੍ਪਨੀ ਜਾਲ਼ਨੇ ਜੀਤੀਨੇ ਹੇ ਪ੍ਰਭਾਕਰਭਟ੍ਟ! ਤੁਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਆਤ੍ਮਾਨੋ ਅਨੁਭਵ ਕਰ
ਏਵੋ ਭਾਵਾਰ੍ਥ ਛੇ. ਕਹ੍ਯੁਂ ਪਣ ਛੇ ਕੇ : —
੧
अक खाण रसणी कम्माण मोहणी तह वयाण बंभं च । गुत्तीसु य मणगुत्ती चउरो दुक्खेहिं
सिज्झंति ।।
ਅਰ੍ਥ : — ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਮਾਂ ਜੀਭ ਪ੍ਰਬਲ਼ ਛੇ, ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣਾਦਿ ਆਠ ਕਰ੍ਮੋਮਾਂ ਮੋਹਨੀਯ ਬਲ਼ਵਾਨ ਛੇ,
ਤਥਾ ਪਾਂਚਮਹਾਵ੍ਰਤੋਮਾਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰ੍ਯਵ੍ਰਤ ਪ੍ਰਬਲ਼ ਛੇ ਅਨੇ ਤ੍ਰਣ ਗੁਪ੍ਤਿਓਮਾਂ ਮਨੋਗੁਪ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਵੀ ਕਠਣ ਛੇ;
ਏ ਚਾਰੇ ਭਾਵੋ ਮੁਸ਼੍ਕੇਲੀਥੀ ਸਿਦ੍ਧ ਥਾਯ ਛੇ. ੨੨.
ਹਵੇ ਵੇਦ, ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਨਾ ਅਵਲਂਬਨਨੇ ਅਗੋਚਰ ਅਨੇ ਵੀਤਰਾਗ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ
ਸਮਾਧਿਨੇ ਗੋਚਰ ਪਰਮਾਤ੍ਮਾਨੁਂ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹੇ ਛੇ : —
ज्ञानादिगुणस्वभावं च मन्यस्व जानीहि । अतीन्द्रियसुखास्वादविपरीतस्य जिह्वेन्द्रियविषयस्य
निर्मोहशुद्धात्मस्वभावप्रतिकूलस्य मोहस्य वीतरागसहजानन्दपरमसमरसीभावसुखरसानुभवप्रतिपक्षस्य
नवप्रकाराब्रह्मव्रतस्य वीतरागनिर्विकल्पसमाधिघातकस्य मनोगतसंकल्पविकल्पजालस्य च विजयं
कृत्वा हे प्रभाकरभट्ट शुद्धात्मानमनुभवेत्यर्थः । तथा चोक्त म् — ‘‘अक्खाण रसणी कम्माण मोहणी
तह वयाण बंभं च । गुत्तिसु य मणगुत्ती चउरो दुक्खेहिं सिज्झंति ।।’’ ।।२२।।
अथ वेदशास्त्रेन्द्रियादिपरद्रव्यालम्बनाविषयं च वीतरागनिर्विकल्पसमाधिविषयं च
परमात्मानं प्रतिपादयन्ति —
२३) वेयहिँ सत्थहिँ इंदियहिँ जो जिय मुणहु ण जाइ ।
णिम्मल – झाणहँ जो विसउ सो परमप्पु अणाइ ।।२३।।
੪੮ ]ਯੋਗੀਨ੍ਦੁਦੇਵਵਿਰਚਿਤ: [ ਅਧਿਕਾਰ-੧ : ਦੋਹਾ-੨੨
੧. ਅਨਗਾਰ ਧਰ੍ਮਾਮ੍ਰੁਤ ਪ੍ਰੁ. ੨੬੨, ਹਿਨ੍ਦੀ ਪ੍ਰੁ. ੪੦੩
तथा निर्विकल्पसमाधिके घातक मनके संकल्प विकल्पोंको त्यागकर हे प्रभाकर भट्ट, तू
शुद्धात्माका अनुभव कर । ऐसा ही दूसरी जगह भी कहा है — ‘‘अक्खाणेति’’ इसका आशय
इस तरह है, कि इन्द्रियोंमें जीभ प्रबल होती है, ज्ञानावरणादि आठ कर्मोंमें मोह कर्म बलवान
होता है, पाँच महाव्रतोंमें ब्रह्मचर्य व्रत प्रबल है, और तीन गुप्तियोंमेंसे मनोगुप्ति पालना कठिन
है । ये चार बातें मुश्किलसे सिद्ध होती हैं ।।२२।।
आगे वेद, शास्त्र, इन्द्रियादि परद्रव्योंके अगोचर और वीतराग निर्विकल्प समाधिके
गोचर (प्रत्यक्ष) ऐसे परमात्माका स्वरूप कहते हैं —