Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
ਸ਼੍ਰੀ ਦਿਗਂਬਰ ਜੈਨ ਸ੍ਵਾਧ੍ਯਾਯਮਂਦਿਰ ਟ੍ਰਸ੍ਟ, ਸੋਨਗਢ - ੩੬੪੨੫੦
यस्य पदे केवलज्ञाने बिम्बितं प्रतिफ लितं दर्पणे बिम्बमिव । स एवंभूतः परमात्मा भवतीति ।
अत्र यस्यैव केवलज्ञाने नक्षत्रमेकमिव लोकः प्रतिभाति स एव रागादिसमस्त-
विकल्परहितानामुपादेयो भवतीति भावार्थः ।।३८।।
अथ योगीन्द्रवृन्दैर्यो निरवधिज्ञानमयो निर्विकल्पसमाधिकाले ध्येयरूपश्चिन्त्यते तं
परमात्मानमाह —
३९) जोइय – विंदहिँ णाणमउ जो झाइज्जइ झेउ ।
मोक्खहँ कारणि अणवरउ सो परमप्पउ देउ ।।३९।।
योगिवृन्दैः ज्ञानमयः यो ध्यायते ध्येयः ।
मोक्षस्य कारणे अनवरतं स परमात्मा देवः ।।३९।।
योगीन्द्रवृन्दैः शुद्धात्मवीतरागनिर्विकल्पसमाधिरतैः ज्ञानमयः केवलज्ञानेन निर्वृत्तः यः
कर्मतापन्नो ध्यायते ध्येयो ध्येयरूपोऽपि । किमर्थं ध्यायते । मोक्षकारणे मोक्षनिमित्ते अनवरतं
निरन्तरं स एव परमात्मा देवः परमाराध्य इति । अत्र य एव परमात्मा मुनिवृन्दानां ध्येयरूपो
वही परमात्मा रागादि समस्त विकल्पोंसे रहित योगीश्वरोंको उपादेय है ।।३८।।
आगे अनंत ज्ञानमयी परमात्मा योगीश्वरोंकर निर्विकल्पसमाधि-कालमें ध्यान करने
योग्य है, उसी परमात्माको कहते हैं —
गाथा – ३९
अन्वयार्थ : — [यः ] जो [योगीन्द्रवृन्दैः ] योगीश्वरोंकर [मोक्षस्य कारणे ] मोक्षके
निमित्त [अनवरतं ] निरन्तर [ज्ञानमयः ] ज्ञानमयी [ध्यायते ] चिंतवन किया जाता है, [सः
परमात्मा देवः ] वह परमात्मदेव [ध्येयः ] आराधने योग्य है, दूसरा कोई नहीं ।
भावार्थ : — जो परमात्मा मुनियोंको ध्यावने योग्य कहा है, वही शुद्धात्माके वैरी
आर्त-रौद्र ध्यानकर रहित धर्म ध्यानी पुरुषोंको उपादेय है, अर्थात् जब आर्तध्यान रौद्रध्यान
ਜ ਪਰਮਾਤ੍ਮਾ ਰਾਗਾਦਿ ਸਮਸ੍ਤ ਵਿਕਲ੍ਪ ਰਹਿਤ ਯੋਗੀਓਨੇ ਉਪਾਦੇਯ ਛੇ. ਏ ਭਾਵਾਰ੍ਥ ਛੇ. ੩੮.
ਹਵੇ ਯੋਗੀਸ਼੍ਵਰੋ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਸਮਾਧਿਕਾਲ਼ੇ ਨਿਰਵਧਿ ਜ੍ਞਾਨਮਯ ਜੇਨੇ ਧ੍ਯੇਯਰੂਪ ਚਿਂਤਵੇ ਛੇ ਤੇ
ਪਰਮਾਤ੍ਮਾਨੇ ਕਹੇ ਛੇ : —
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਅਹੀਂ ਜੇ ਪਰਮਾਤ੍ਮਾ ਮੁਨਿਓਨੇ ਧ੍ਯੇਯਰੂਪ ਕਹ੍ਯੋ ਛੇ ਤੇ ਜ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾਨਾ ਸਂਵੇਦਨਥੀ
੭੦ ]ਯੋਗੀਨ੍ਦੁਦੇਵਵਿਰਚਿਤ: [ ਅਧਿਕਾਰ-੧ : ਦੋਹਾ-੩੯