Shri Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust, Songadh - 364250
శ్రీ దిగంబర జైన స్వాధ్యాయమందిర ట్రస్ట, సోనగఢ - ౩౬౪౨౫౦
जातौ साधारणा अपि विजातौ पुनरसाधारणाः । अमूर्तित्वं पुद्गलद्रव्यं प्रत्यसाधारणमाकाशादिकं
प्रति साधारणं । प्रदेशत्वं पुनः कालद्रव्यं प्रति पुद्गलपरमाणुद्रव्यं च प्रत्यसाधारणं शेषद्रव्यं प्रति
साधारणमिति संक्षेपव्याख्यानम् । एवं शेषद्रव्याणामपि यथासंभवं ज्ञातव्यमिति भावार्थः ।।५८।।
अथानन्तसुखस्योपादेयभूतस्याभिन्नत्वात् शुद्धगुणपर्यायप्रतिपादनमुख्यत्वेन सूत्राष्टकं
గుణో సాధారణ ఛే. జ్ఞాన సుఖాది గుణో స్వజాతిమాం (అర్థాత్ జీవద్రవ్యోనీ అపేక్షాఏ) సాధారణ ఛే
పణ విజాతిమాం (విజాతియ ద్రవ్యోనీ అపేక్షాఏ) అసాధారణ ఛే. అమూర్తత్వ, పుద్గలద్రవ్య, ప్రతి
(పుద్గలద్రవ్యనీ అపేక్షాఏ) అసాధారణ ఛే, ఆకాశాది ప్రతి సాధారణ ఛే. వళీ ప్రదేశపణుం కాళద్రవ్య
ప్రతి అనే పుద్గలపరమాణుద్రవ్య ప్రతి అసాధారణ ఛే, బాకీనా ద్రవ్యో ప్రతి సాధారణ ఛే.
ఏ ప్రమాణే సంక్షేపమాం కథన కర్యుం.
ఏ ప్రమాణే బాకీనా ద్రవ్యోనుం కథన పణ యథాసంభవ సమజీ లేవుం ఏవో భావార్థ ఛే. ౫౮.
హవే జేమాం త్రణ ప్రకారనా ఆత్మానుం కథన ఛే ఏవా పహేలా మహాధికారమాం ద్రవ్య-గుణపర్యాయనా
వ్యాఖ్యాననీ ముఖ్యతాథీ సాతమా స్థళమాం త్రణ దోహాసూత్ర సమాప్త థయాం.
హవే ఉపాదేయభూత అనంతసుఖథీ అభిన్న హోవాథీ శుద్ధగుణపర్యాయనా కథననీ ముఖ్యతాథీ
ఆఠ సూత్రో కహేవామాం ఆవే ఛే, తే ఆఠ గాథాసూత్రోమాంథీ ప్రథమ చార సూత్రో కర్మశక్తినా స్వరూపనీ
कालकी अपेक्षा असाधारण है । पुद्गल – द्रव्यमें मूर्तीकगुण असाधारण है, इसीमें पाया जाता
है, अन्यमें नहीं और अस्तित्वादि गुण इसमें पाये जाते हैं, तथा अन्यमें भी, इसलिये साधारणगुण
हैं । चेतनपना पुद्गलमें सर्वथा नहीं पाया जाता । पुद्गल-परमाणुको द्रव्य कहते हैं । स्पर्श,
रस, गंध, वर्णस्वरूप जो मूर्ति वह पुद्गलका विशेषगुण है । अन्य सब द्रव्योंमें जो उनका
स्वरूप है, वह द्रव्य है, और अस्तित्वादि गुण, तथा स्वभाव परिणति पर्याय है । जीव और
पुद्गलके बिना अन्य चार द्रव्योंमें विभाव-गुण और विभाव-पर्याय नहीं है, तथा जीव पुद्गलमें
स्वभाव-विभाव दोनों हैं । उनमेंसे सिद्धोंमें तो स्वभाव ही है, और संसारीमें विभावकी मुख्यता
है । पुद्गल परमाणुमें स्वभाव ही है, और स्कंध विभाव ही है । इस तरह छहों द्रव्योंका संक्षेपसे
व्याख्यान जानना ।।५८।।
ऐसे तीन प्रकारकी आत्माका है कथन जिसमें ऐसे पहले महाधिकारमें द्रव्य-गुण
पर्यायके व्याख्यानकी मुख्यतासे सातवें स्थलमें तीन दोहा-सूत्र कहे । आगे आदर करने योग्य
अतीन्द्रिय सुखसे तन्मयी जो निर्विकल्पभाव उसकी प्राप्तिके लिए शुद्ध गुण-पर्यायके
व्याख्यानकी मुख्यतासे आठ दोहा कहते हैं । इनमें पहले चार दोहोमें अनादि कर्मसम्बन्धका
అధికార-౧ : దోహా-౫౮ ]పరమాత్మప్రకాశ: [ ౧౦౩