Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 205 ; Kalash: 143.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 106 of 210

 

PDF/HTML Page 2101 of 4199
single page version

chhe tenI othe jA, teno Ashray kar; bhAI! bhav TaLIne tAro mokSha thashe, tane pUrNa Anand thashe. aho! Avun gnAnanA avalambananun achintya mAhAtmya chhe!

padmanandI panchavinshatimAn kahyun chhe ke A chaitanyasvarUpanI vArtA paN jeNe prasanna chitte sAmbhaLI chhe te bhAvi mokShanun bhAjan chhe. mokShanun bhAjan chhe eTale ke teno mokSha thashe ja, alpakALamAn thashe. prasanna chitte eTale antaramAn mahimA lAvI atyant AlhAdathI bhagavAn chaitanyasvarUp, abandhasvarUp AtmAnI vArtA paN jeNe sAmbhaLI chhe te mokShanun pAtra thashe. jemaNe vyavahArane bandhanun kAraN kahyun chhe te digambar sant padmanandI munirAj Am kahe chhe ke abandhasvarUpanI vAt paN prasanna chitte sAmbhaLanAr abandh dashAne-mokSha dashAne pAmashe.

to shun abaddhaspRuShTanI vArtA sAmbhaLI chhe tene samakit chhe ke te mokShanun bhAjan chhe? are bhAI! jene svarUpano mahimA jAgyo ane prasanna chitte tenA svarUpane sAmbhaL‌yun tene ‘hun abaddha chhun’ evo nirNay thayo chhe. bhale te vikalparUp ho, paN ‘A hun chhun’ em svarUpano pakSha karanArane rAgano-vyavahArano pakSha chhUTI jAy chhe ane tethI te svarUpano Ashray karI alpakALamAn muktine pAtra thaI jAy chhe. ahAhA...! jeNe chitchamatkArasvarUp bhagavAn AtmAnA aparimit sAmarthyanI vAt ullasit vIryathI sAmbhaLI chhe tene ‘hun abandh chhun, muktasvarUp chhun, Anandanun dhAm chhun’-em antaramAn pakSha- prem thayo chhe ane tethI te rAgathI bhinna paDIne bhAvimAn svarUpano Ashray laI avashya muktine pAtra thaI jashe. juo! A svarUpanI vArtA sAmbhaLavAno mahimA! svarUpanA Ashrayanun to kahevun ja shun?

ahI dash bolathI kahe chhe- 1. gnAnanun ja ekanun Alamban karavun, kemake 2. tenA AlambanathI ja nijapadanI prApti thAy chhe, 3. te vaDe bhrAntino nAsh thAy chhe, 4. bhrAntino nAsh thatAn AtmAno lAbh thAy chhe, pa. te vaDe anAtmAno parihAr siddha thAy chhe, ane 6. tenAthI karma jorAvar thaI shakatun nathI, tathA 7. rAg-dveSh-moh utpanna thatA nathI, 8. tenAthI karma Asravatun nathI, navun karma bandhAtun nathI, 9. pUrvanAn bandhAyelAn karma nirjarI jAy chhe tathA 10. samasta karmano abhAv thatAn sAkShAt mokSha thAy chhe.


PDF/HTML Page 2102 of 4199
single page version

ahA! A das bol lIdhA chhe.

* gAthA 204 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘karmanA kShayopasham anusAr gnAnamAn je bhedo thayA chhe te kAI gnAnasAmAnyane agnAnarUp nathI karatA, ulaTA gnAnane pragaT kare chhe.’

juo, shun kahe chhe? ke karmanA kShayopasham anusAr eTale ke karmanA vighaTanane anusarIne je gnAnamAn matignAn, shrutagnAn, avadhignAn Adi visheSho-bhedo paDe chhe te gnAnasAmAnyane agnAnarUp nathI karatA, ulaTun gnAnane ja pragaT kare chhe, sAmAnyagnAnanI ja teo puShTi kare chhe. ahIn nirmaL gnAnanA bhedo je pragaT thayA te karmanA kShayopasham anusAr thayA chhe em kahyun e to nimittathI kathan chhe, bAkI te bhedo potAnI evI kShayopasham-yogyatAthI ja pragaT thayA chhe. kahe chhe-gnAnanA A bhedo gnAnasAmAnyane ja pragaT kare chhe.

‘mATe bhedone gauN karI ek gnAnasAmAnyanun Alamban laI AtmAnun dhyAn dharavun; tenAthI sarva siddhi thAy chhe.’

juo, bhedone gauN karI... em kahyun ne? matalab ke bhedo chhe, te bhedo chhe ja nahi em nathI. parantu temane gauN karI arthAt temanun lakSha chhoDI daI nishchay vastu sAmAnya chhe tene lakShamAn laI arthAt gnAnasAmAnyanun Alamban laI AtmAnun dhyAn dharavun em kahe chhe. lyo, A karavAnun chhe, kemake tenAthI sarva siddhi thAy chhe. ahIn vratAdi karavAnI vAt ja nathI. ahIn to bhagavAn AtmAne dhyAnano viShay banAvI-dhyAnamAn AtmAne dhyey banAvI-tenun dhyAn karatAn sarva siddhi thAy chhe em kahe chhe; arthAt tenA dhyAnathI krame samvar, nirjarA ne mokShanI prApti ane Asrav-bandhanA abhAvanI siddhi thAy chhe. Avo mArga chhe!

have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-

* kaLash 141 shlokArtha uparanun pravachan *

‘निष्पीत–अखिल–भाव–मण्डल–रस–प्राग्भार–मत्ताः इव’ pI javAmAn Avelo je samasta padArthonA samUharUpI ras tenI atishayatAthI jANe ke matta thaI gaI hoy evI...

shun kahyun A? ke nirmaL gnAnanI paryAy samasta padArthonA samUharUpI rasane pI beThI chhe ane tene atishayatAthI jANe ke matta thaI gaI chhe. arthAt shrutagnAnanI paryAy paN traNakAL-traNalokane jANe chhe ane tethI jANe matta thaI chhe. Avun enun gnAnasAmarthya chhe chhatAn are! agnAnIe ene dayA, dAn Adi rAgamAn vechI dIdho chhe!


PDF/HTML Page 2103 of 4199
single page version

prashna– paN dayA to pALavI joIe ne? samAdhAna– kaI dayA bApu? paranI dayA upar lakSha jAy tyAn to rAg thAy chhe ane rAg tArun svarUp nathI; dharmanuny rAg svarUp nathI bhAI! paranI dayA hun pALI shakun chhun evI mAnyatAno bhAv to mithyAtva chhe kemake paranI dayA jIv karI shakato ja nathI. bhagavAn! sAmbhaLane bhAI! tArI dayA-svadayA te ahinsA dharma chhe, jyAre A paranI dayAno bhAv to rAgamay chhe ane ene to bhagavAn vAstavamAn hinsA kahe chhe. (juo puruShArthasiddhayupAy chhanD 44). lokone A Akarun lAge chhe, paN shun thAy? (jyAn svarUp ja Avun chhe tyAn?)

prashna– paN siddhAntamAn dayAne dharma kahyo chhe? samAdhAna– hA, paN bhAI! te kaI dayA? bApu! e svadayAnI-vItarAgI pariNAmanI vAt chhe. jem bIjA jIvane mArI nAkhavAno bhAv eTale ke TakatA tattvano InkAr karavo te hinsA chhe, tem bhAI! jevaDun tArun svarUp chhe-je tArun Takatun pUrNa tattva chhe- teno InkAr karavo te paN hinsA chhe. hun AvaDo (pUrNa) nahi, paN hun rAgavALo, paryAyavALo ne rAgathI-vyavahArathI prApta thAu tevo chhun-em jeNe potAnun jevaDun svarUp chhe tevaDun mAnyun nathI teNe potAnI hinsA karI chhe. bhAI! svasvarUpano svIkAr karI temAn ja antarnimagna thavun te svadayA chhe ane te dharma chhe. siddhAntamAn svadayAne dharma kahyo chhe. (par dayAne dharma kahevo e to upachAr chhe).

juo, nirmaLAnandano nAth prabhu AtmA ati nirmaL chhe. ahIn kahe chhe-tenA Ashraye pragaT thayelI nirmaL paryAy jANe matta thaI gaI chhe. kem? to kahe chhe ke te samasta padArthonA samUharUpI rasane pI beThI chhe. eTale shun? ke anantA padArthone jANavAno potAnI paryAyamAn je ras chhe te rasanI atishayatA vaDe jANe te matta thaI gaI chhe. ahAhA...! gnAnanI vartamAn paryAy vaDe trikALI gnAyakane jANavAmAn AvatAn te paryAy bIjA anant dravya-guN-paryAyane paN jANe chhe ane tethI jANe have badhun ja jANI lIdhun, have kAI ja jANavun bAkI nathI-em matta thaI gaI chhe. samajANun kAI...? ahA! jeNe ekane (shuddha gnAyakane) jANyo teNe paryAyamAn badhun jANyun. AvI vyAkhyA ane Avo dharma!

prashna– shun jAtrA karavI, paranI dayA pALavI, vrat karavAn, upavAs karavA ityAdi dharma nathI?

samAdhAna– nA, te dharma nathI. kem? kemake bApu! e to badhA rAganA-shubharAganA anek prakAr chhe. dharma to ek vItarAgabhAvamAtra chhe. shuddha chaitanyasvabhAvI prabhu AtmAmAn ekAgra thavAthI je nirmaL nirvikAr vItarAgI pariNati-paryAy pragaT


PDF/HTML Page 2104 of 4199
single page version

thAy te ahinsA dharma chhe ane te ja satya, brahmacharya ane aparigraharUp dharmano pariNAm chhe. AvI vAt chhe.

ahA! kahe chhe-gnAnanI nirmaL paryAy jANe matta thaI gaI chhe. bhAI! jyAn AtmAnI gnAnaparyAyamAn potAnun shuddha trikALI paripUrNa svarUp jaNAyun to te paryAyamAn vishvanA jeTalA padArtho chhe te badhAyanun gnAn paN samAI jAy chhe. ahAhA...! nirmaL gnAnanI paryAy gnAnarasanI atishayatA vaDe svane ane parane pIne-jANIne jANe matta thaI gaI chhe. em ke have shun jANavAnun bAkI chhe? jhINI vAt chhe prabhu! AtmA sarvagnasvabhAvI prabhu chhe; tenI jyAn antardraShTi thaI tyAn gnAnanI paryAyamAn Akho trikALI bhagavAn gnAnano sUrya prabhu AtmA jaNAyo ane te paryAyamAn jagatanA samasta padArthonun gnAn paN samAI gayun; jANe ke te paryAy sva ane parane-samasta padArthone gnAnamAn pI beThI na hoy! ahAhAhA...! shrutagnAnanI paryAy paN potAnA svaparaprakAshakapaNAnA sAmarthya vaDe sva-parane-samasta padArthone pIne-jANIne jANe matta thaI gaI chhe. AvI vAt agnAnIne besatI nathI. na ja bese ne? kemake shuddha chaitanyasvarUpI bhagavAn AtmAnAn draShTi ane anubhav vinA pote je kAI AcharaN kare chhe te chAritra chhe em ene manAvavun chhe. parantu bhAI! e kAI tane lAbhanun kAraN nathI.

prashna– chAritra chhe te dharma chhe; Ap ekAnta kem karo chho? samAdhAna– chAritra chhe te dharma chhe-e to yathArtha chhe. parantu tenun mUL to samyagdarshan chhe. mATe vinA samyagdarshan chAritra-AcharaN Avyun kayAnthI? bhAI! samyagdarshan vinAnAn jeTalAn vrat, tap vagere AcharaN chhe tene to bhagavAne bALavrat ne bALatap kahyAn chhe. ane gnAnIne paN je rAganun AcharaN chhe te chAritra kayAn chhe? ene svarUpamAn je ramaNatA thAy e chAritra chhe. Avun lokone Akarun paDe eTale khaLabhaLI UThe chhe. paN shun thAy?

ahIn to kahe chhe ke-samyaggnAnanI-shrutagnAnanI paryAy ho topaN temAn svasvarUp je trikALI pUrNa chhe tenun gnAn thAy chhe ane temAn jagatanA jeTalA dravya-guN-paryAy chhe te badhAnun paN gnAn thAy chhe; arthAt te gnAn badhAne pI gayun chhe. pI gayun chhe eTale? eTale ke e gnAnanun evun sAmarthya chhe ke chhe enAthI anekagaNun vishva hoy topaN tene te jANI le. aho! samyaggnAnanun koI achintya sAmarthya chhe! ahA! jene potAnI sarvagnashaktinun-paramAtmashaktinun antaramAn bhAn thayun tenI gnAn-paryAyanun adbhut chamatkArI sAmarthya chhe ke te jagatanA samasta sva-par padArthone-dravya-guN-paryAyane pI le chhe, jANI le chhe. AvI vAt chhe.


PDF/HTML Page 2105 of 4199
single page version

prashna– paN loko AvI vAtathI rAD pADe chhe ne? uttara– shun karIe bhAI! teo to potAnI (vartamAn) yogyatA pramANe em kare chhe ane temane je bhAsyun hoy te kahe chhe. paN ethI kAI temano tiraskAr na hoy. te paN bhagavAn chhe ne andar? 17-18 gAthAmAn Ave chhe ne ke gnAnanI vartamAn je vyakta avasthA chhe te avasthAnun svarUp ja evun chhe ke temAn Akhun dravya gney tarIke jaNAy ja chhe. agnAnInI paryAyamAn paN Akho gnAyak jaNAy chhe paN tenI andar gnAyak upar draShTi nathI, draShTi bahAr chhe tethI te bIjo adhyavasAy kare chhe ke-hun rAg chhun, alpagna chhun, paryAyamay chhun. have tyAn shun karIe? (draShTi badalAtAn badhun sulaTI jashe)

ahIn kahe chhe-anant dravya-guN-paryAyonA samUhane je pI gaI chhe evI ‘यस्य इमाः अच्छ–अच्छाः संवेदनव्यक्तयः’ jenI A nirmaLathI paN nirmaL samvedan-vyaktio ‘यद् स्वयं उच्छलन्ति’ ApoAp uchhaLe chhe,...

shun kahyun? ke nirmaLathI paN nirmaL samvedanavyaktio ApoAp uchhaLe chhe eTale ke shuddha chaitanyasvabhAvanA Ashraye svayam pragaT thAy chhe. juo, paranA Ashraye to malinatAnI paryAyo pragaT thAy chhe. chAhe to dev-guru-shAstranA Ashraye (lakShe) paryAy thAy topaN te malin ja chhe kemake teo paradravya chhe ane paradravyanA Ashraye rAg ja thAy chhe. parantu svadravyano Ashray letAn nirmaLathI paN nirmaL eTale ati ati nirmaL arthAt vadhatI- vadhatI nirmaL paryAyo pragaT thAy chhe. AvI vAt bichAro sAmbhaLavA navaro kayAre thAy? dhandho-vepAr ne strI-putra-parivArane sAchavavAnI pApanI majurI ADe ene navarAsh kayAn maLe? hun kartA-hartA chhun, ne Avo chhun ne tevo chhun-em mAn levA ADe navaro thAy to A sAmbhaLe ne?

are! agnAnI anantakALamAn Am ne Am marI gayo chhe. ahA! eNe jIvane mArI nAkhyo chhe! pote chaitanyaratnono samudra hovA chhatAn parathI potAnI moTap batAvavAmAn eNe jIvatA jIvane mArI nAkhyo chhe, eTale ke paryAyamAn teno (potAno) InkAr karyo chhe. bAkI vastu je chhepaNe chhe te kayAn jAy? shrImad rAjachandre kahyun chhe ne ke-

“sukh prApta karatAn sukh TaLe chhe lesh e lakShe laho,
kShaN kShaN bhayankar bhAvamaraNe, kAn aho! rAchI raho?”
-amUlya tattvavichAr.

ahA! rAg vaDe ane par chIj vaDe hun moTo-adhik chhun em mAnanAr kShaNekShaNe jIvanun bhAvamaraN kare chhe.


PDF/HTML Page 2106 of 4199
single page version

ahIn kahe chhe-pUrNAnandano nAth shuddha chaitanyasvarUp bhagavAn AtmAno Ashray thatAn nirmaLathI nirmaL gnAnaparyAyo Apo Ap UchhaLe chhe arthAt pragaT thAy chhe. nirmaLathI nirmaL eTale gnAn nirmaL-atinirmaL-em nirmaL nirmaL vadhatun ja jAy chhe. shAstragnAn ke ughADagnAn vadhatun jAy chhe em nahi paN AtmagnAn (vItarAgavignAn) vadhatun jAy chhe, draDh thatun jAy chhe em kahe chhe.

AtmagnAnano artha shun chhe? AtmagnAn eTale paryAyanun gnAn em nahi, parantu trikALI dravyanun jemAn gnAn thAy te AtmagnAn chhe. joke gnAn pote chhe to paryAy, paN gnAn konun? ke trikALI dravyasvarUp AtmAnun.

ahAhAhA...! AtmA pUrNAnandano nAth prabhu chhe, ke jemAn anant Anand, anant gnAn, anant baL, anant shAnti, anant svachchhatA, anant prabhutA, anant prakAsh ne evI evI anant shaktio chhe. tathA te ek ek shakti anant svabhAve virAje chhe. tyAn koI ek guNane bIjA guNanI sahAy nathI. chhatAn ek ek guNamAn bIjA anantA guNanun rUp chhe.

e shun kahyun? ke gnAnaguN chhe temAn astitvaguNanun rUp chhe. je astitvaguN chhe te gnAnaguNamAn nathI, parantu gnAn ‘chhe’-evun je astitva gnAnaguNamAn chhe te astitva guNanun rUp chhe. tevI rIte gnAnaguNamAn prabhutA ke ishvar nAmano guN nathI kemake te to bIjo guN chhe parantu te gnAnaguNamAn ishvar guNanun ne prabhutA guNanun rUp chhe, kemake gnAn ishvarasvarUp chhe, prabhusvarUp chhe. ahAhA...! jeno je svabhAv chhe tenI temAn maryAdA shI hoy?

are bhAI! tane khabar nathI. bhagavAn AtmA pote paripUrNa prabhu chhe. te ek ek guNe paripUrNa chhe. chhatAn ek ek guN bhinna bhinna chhe. ek guNane bIjA guNanI sahAy nathI. ek guN bIjA guNane nimitta ho, paN nimitta shun kare? te upAdAnamAn jatun nathI. arthAt ek guN bIjA guNanun kAI karato nathI chhatAn darek guNanun rUp bIjA badhA guNamAn chhe. gnAn ‘chhe’-em gnAnanun astitva potAthI chhe, gnAnanun vastutva potAthI chhe, gnAn potAthI kartA chhe. Am astitva, vastutva, kartA guN to bhinna bhinna chhe paN gnAnamAn temanun rUp chhe. Am anant guNamAn pratyekamAn anant guNanun rUp chhe. aho! Avo anant guNasamudra prabhu AtmA chhe. tenun jeNe antarmukh thaIne gnAn karyun chhe te badhAne pI gayo chhe em kahe chhe.


PDF/HTML Page 2107 of 4199
single page version

antarmukh thatAn AtmAnun gnAn thAy chhe kemake vastu-AtmA antarmukh chhe, bahAramAn nathI. bahAramAn to paryAy ne rAg chhe. tethI gnAnanI paryAyane antaramAn vALIne anantaguNanA pinDasvarUp sarvagnasvabhAvI AtmAmAn je ekAgra thAy chhe tene AtmagnAn thAy chhe.

gnAnaguNamAn sarvagnasvabhAvanun rUp chhe. sarvagnashakti bhinna chhe, paN gnAnaguNamAn sarvagnashaktinun rUp chhe. tevI rIte gnAnaguNamAn AnandasvabhAvanun rUp chhe. Anand guN judo chhe, gnAnaguNamAn Anand guN nathI, paN anant AnandasvabhAvanun rUp gnAnaguNamAn chhe. aho! Avo adbhut nidhi bhagavAn. chaitanyaratnAkar AtmA chhe! ahAhA...! jemAn anant-anant chaitanyaguNaratno bharyAn chhe evA AtmAnun bhAn thatAn-gnAnanI paryAyamAn bhagavAn AtmAnun gnAn thatAn gnAnanI paryAy svane ne parane jANe pI jatI-jANI letI thakI ApoAp pragaT thAy chhe arthAt te nirmaLathI nirmaL paryAyanI sva-parane jANavAnI shakti sahajapaNe khIlI gaI hoy chhe em kahe chhe.

ahA! bhagavAn! tun koN chho te (AchArya) parameshvar tane oLakhAve chhe. ahA! jeNe haju potAnA parameshvar-bhagavAn AtmAnA Ashraye samyagdarshan ane AtmagnAn pragaT karyun ja nathI tene rAganI mandatAnAn AcharaN-vrat, tap Adi bhale ho, paN e badhAn bALavrat ne bALatap eTale ke mUrkhAI bharyAn vrat ne mUrkhAI bharyAn tap chhe. bhAI! tane khoTun lAge evun chhe paN shun thAy? vastusthiti ja evI chhe ne! bhagavAne paN em ja kahyun chhe ne! bhAI! bhagavAn AtmAnun-paryAyavAn vastunun-potAnI gnAnanI paryAyamAn jyAn sudhI gnAn-shraddhAn na thAy tyAn sudhI game tevun shAstragnAn ho ke jagatane samajAvatAn AvaDe tevI buddhi ho topaN te gnAnane gnAn (AtmagnAn) kahetA ja nathI.

AtmAmAn sarvane jANavAnA sAmarthyavALo sarvagna guN chhe. A sarvagna guNanun rUp tenA anantA guNamAn vyApelun chhe. ahA! Avo anantaguNanA sattvarUp je bhagavAn AtmA chhe te gnAyak chhe. ahIn kahe chhe-jene andar gnAnanI paryAyamAn ‘hun Avo chhun’ evun gnAn thayun chhe tenI gnAnanI paryAyamAn svane ne parane-sarvane, jANe te pI gayo hoy tem, jANavAnun sAmarthya khIlI UThayun chhe. Anun nAm AtmagnAn ane A dharma.

bhAI! ten tane kadI joyo nathI; andar chaitanyanun nidhAn paDayun chhe tyAn tArI najarun gaI nathI. bas ekalA bAhya AcharaNamAn ja tun rokAI rahyo chho. paN emAn tane kAI lAbh nahi thAy hon. bApu! anantakALathI ten khoT ja karI chhe. tane e kriyAkAnDanA premathI (paryAyamAn) nukashAn ja gayun chhe. paN bhAI! tAre khajAne (dravyamAn) khoT nathI hon; khajAno to anantaguNanA sattvathI bharelo trikAL bharachak chhe; tyAn kAI khoT nathI. temAn najar kar, tun nyAl thaI jaIsh.


PDF/HTML Page 2108 of 4199
single page version

prashna– ame AcharaN karIe chhIe tene Ap uDADI do chho. uttara– bhAI! A to vastunA svarUpanI vAt chhe. A koI vyakti mATe kayAn chhe? vastudraShTithI jotAn bhAI! tArAn e AcharaN khoTAn chhe. (mATe tene uDADIe chhIe em tane lAge chhe).

ahAhAhA...! kahe chhe-‘nirmaLathI paN nirmaL samvedanavyaktio (gnAnaparyAyo, anubhavamAn AvatA gnAnanA bhedo) ApoAp uchhaLe chhe.’ eTale ke samudramAn jem bharatI vakhate pANInAn mojAn uchhaLI Ave chhe tem chaitanyasamudramAn, temAn antardraShTi thAy chhe tyAre, paryAyamAn nirmaLathI nirmaL paryAyanI bharatI Ave chhe arthAt nirmaL nirmaL paryAyo ApoAp uchhaLe chhe. ‘स्वयम् उच्छलन्ति’–em kahyun chhe ne? ‘स्वयं’ kem kahyun? kemake te par chIjo (gneyo) chhe mATe gnAnanI paryAyo uchhaLe (thAy) chhe em nathI. sUkShma vAt chhe bhAI! parane ane svane jANavAnun kArya te chIjo chhe mATe thayun chhe em nathI; gnAnaparyAyo to potAnA sAmarthyathI sahaj ja uchhaLe chhe. Avo bhagavAn AtmA najarey na paDe ane koI kahe mane dharma thAy chhe paN em kem bane? satya vAtanI prarUpaNA hatI nahi eTale lokone A kaThaN paDe chhe paN bhAI! A tArA hitanI vAt chhe. anAdino mArag ja Avo chhe. ahA! paramAtmA atyAre ahIn nathI paN temanI vANI to atyAre paN mojUd chhe. panDitapravar shrI ToDaramalajIe rahasyapUrNa chiTThImAn lakhyun chhe ke-‘vartamAn kALamAn adhyAtma tattva to AtmA chhe.’ ahA! bhagavAn kevaLI atyAre ahIn chhe nahi, paN A AtmA ja atyAre adhyAtma chhe.

kahe chhe-nirmaLathI nirmaL gnAnaparyAyo ‘स्वयं उच्छलन्ति’ ApoAp uchhaLe chhe. ahAhA...! gnAnanI paryAyo svane jANe ane badhA dravya-guN-paryAyone paN jANe chhe ane te svayam pragaT thAy chhe. eTale ke badhun jagat chhe mATe tenun gnAn pragaT thAy chhe em nathI. gnAnanI paryAy to svayam potAnA sAmarthyathI sahaj ja uchhaLe chhe.

tyAre koI agnAnI kahe chhe-mahAvidehakShetramAn sImandhar bhagavAn chhe nahi; e to kalpanAo vaDe Ubhun karyun chhe. ararar! prabhu! tun A shun kahe chhe? bhAI! tane shun thayun chhe? bhAI! mahAvidehakShetra chhe ane tyAn sAkShAt bhagavAn birAje chhe. tyAn to vIs tIrthankaro vidyamAn chhe ane lAkho kevaLIo paN chhe. shrI kundakundAchArye sadehe sAkShAt bhagavAnanI jAtrA karI hatI ane ATh di’ tyAn rahyA hatA. A vAt shAstromAn paN chhe. paN bhAI! tAre shun karavun chhe? tAro bhagavAn je pUrNa gnAyakapaNe chhe tene uDADavo chhe? shun karavun chhe prabhu?

ahIn to A kahyun ke-jenI nirmaLathI nirmaL gnAnaparyAyo ApoAp uchhaLe chhe te ‘सः एषः भगवान् अद्भुतनिधिः चैतन्यरत्नाकरः’ A bhagavAn adbhut nidhivALo


PDF/HTML Page 2109 of 4199
single page version

chaitanyaratnAkar chhe. ahAhAhA...! jem mAtA bALakane ghoDiyAmAn unghADavA mATe tenAn vakhAN kare chhe ke-‘bhAI to mAro DAhyo...’ ityAdi tem AchArya bhagavAn ahIn AtmAne jagADavA mATe tene ‘bhagavAn adbhutanidhi chaitanyaratnAkar’ kahIne prashanse chhe. prabhu! e to tArAn svarUpanAn gIt santo tane samajAve chhe.

shrI paramAtma prakAshamAn tathA samayasAranA bandhAdhikAramAn (gAthA 283 thI 28p jayasenAchAryanI TIkAmAn) Ave chhe ke-

‘सहजशुद्धज्ञानानंदैकस्वभावोऽहं, –svAbhAvik shuddha gnAn ane Anand jeno svabhAv chhe te hun chhun, निर्विकल्पोऽहं, उदासीनोऽहं, निरंजननिजशुद्धात्मसम्यक्श्रद्धान– ज्ञानानुष्ठानरूपनिश्चयरत्नत्रयात्मकनिर्विकल्पसमाधिसंजातवीतरागसहजानंदरूपसुखानुभूति मात्रलक्षणेन स्वसंवेदनज्ञानेन संवेद्यो गम्यः प्राप्यो भरितावस्थोऽहं।’ lyo, ‘भरितावस्थोऽहं’ eTale ke mAro nAth je pUrNa shaktithI bharelo bhagavAn chhe te hun chhun. tathA vItarAg sahaj Anand jenun lakShaN chhe evA svasamvedanagnAnanI paryAyathI jaNAun- vedAun-prApta thAun tevo hun chhun. vyavahAranA vikalpathI jaNAun evo hun nathI. ahAhAhA...! juo A chaitanyaratnAkar prabhu AtmAnun svarUp! vaLI kahe chhe-hun sarva vibhAvathI rahit evo shUnya chhun-राग–द्वेष–मोह–क्रोध–मान–माया–लोभ–पंचेंद्रियविषयव्यापार– मनोवचनकायव्यापार–भावकर्म–द्रव्यकर्म–नोकर्म–ख्याति–पूजा–लाभ–द्रष्टश्रुतानुभूत– भोगाकांक्षारूपनिदानमायामिथ्याशल्यत्रयादिसर्वविभावपरिणामरहितशून्योऽहं। जगत्त्रयेऽपि कालत्रयेऽपि मनोवचनकायैः कृतकारितानुमतैश्च शुद्धनिश्चयेन तथा सर्वे जीवाः इति निरंतरं भावना कर्तव्या। ahAhA...! traNe lokamAn ane traNe kALe, man-vachan-kAye badhA jIvo AvA chhe evI nirantar bhAvanA karavI em kahyun chhun.

bhAI! tun koN chho? to kahe chhe bhagavAn chho; bhag nAm gnAn ane AnandanA svabhAvanI lakShmIsvarUp chho. bhAI! gnAn ane Anand ja tArun svarUp chhe. vaLI tun adbhutanidhi chho. shun kahyun? bhagavAn AtmA adbhutanidhi chhe. ahAhA...! jemAn anant gnAn, anant Anand, anant shAnti, anant svachchhatA, anant prabhutA ityAdi anant anant svabhAvo bharyAn chhe evo mahA AshcharyakArI khajAno bhagavAn AtmA chhe.

bhAI! tane abajonI nidhi hoy topaN te sankhyAt chhe, tenI had chhe; jyAre A adbhut chaitanyaratnAkaranI nidhi behad-apAr chhe. AkAshanA pradeshonI sankhyA anant chhe. tenA karatAn paN anantaguNA guNaratno chaitanyaratnAkaramAn bharyAn chhe. svayambhUramaNasamudramAn retInI jagyAe nIche ratno bharyAn chhe. tem A svayambhU bhagavAn AtmAmAn-je svayamthI rahelo-thayelo chhe ane svayamthI pragaT thAy tevo chhe evA svayambhU bhagavAn AtmAmAn- anant chaitanyanAn ratno bharyAn chhe. aho! param AshcharyakArI svarUp bhagavAn


PDF/HTML Page 2110 of 4199
single page version

AtmAnun chhe! mATe kahe chhe-bhAI! A badhA bahAranA jaDanA-dhULanA bhapakAnAn AkarShaN chhoDI de ane Ashcharyonun nidhAn evo traNalokano nAth bhagavAn AtmA andar virAjI rahyo chhe tyAn jA, temAn AkarShaN karI tallIn thA; tethI adbhut AshcharyakArI Anand pragaTashe.

mANasane karoD-be karoD ke abaj-be abajanI sampatti thaI jAy to ohohoho...! em ene (Ashcharya) thaI jAy chhe. paN bhAI! e to badhI dhULanI dhUL chhe. ahIn kahe chhe-andar traNalokano nAth chaitanyaratnAkar prabhu adbhut-AshcharyakArI nidhi chhe. ahAhA... jemAn Akhun vishva jaNAy evI nirmaL nirmaL gnAnaparyAyo jene ApoAp uchhaLe chhe evo A bhagavAn AtmA adbhutanidhi chaitanyaratnAkar chhe. chhe andar? gajab vAt chhe bhAI! bhagavAn AtmA gnAnano, Anandano, shAntino, vItarAgatAno ityAdi anant anant guNaratnono dariyo chhe dariyo. jagatamAn to paisAnI gaNatarI hoy ke-karoD be karoD Adi. paN A to amAp-amAp-amAp guNaratnono prabhu AtmA dariyo chhe; mahA AshcharyakArI chhe. jagatamAn evun koI tattva nathI ke anantakALamAn paN tenI hAni karI shake. Avo A bhagavAn chaitanyaratnAkar chhe.

‘सः एषः भगवान्’ em kahyun ne? matalab ke te ‘A’ kahetAn A pratyakSha vedanamAn Ave tevo bhagavAn AtmA adbhutanidhi chhe. ahAhA...! jenun pratyakSha vedan thAy evo bhagavAn AtmA adbhut chaitanyaratnAkar chhe em kahe chhe. are! AvA potAnA bhagavAnano mahimA chhoDIne A chAmaDe maDhelA rUpALA dekhAtA sharIrano mahimA! paisAno- dhULano jaDano mahimA! putrAdi parano mahimA! prabhu! prabhu! shun thayun tane A ke andar gnAnAnandano AshcharyakAri dariyo DolI rahyo chhe tene chhoDI tane bahAramAn mahimA Ave chhe? bhAI! vishvAs kar ke-hun pratyakSha vedanamAn Ave evo bhagavAn adbhutanidhi chaitanyaratnAkar chhun. ahAhA...! bhAShA to juo! ke ‘adbhutanidhi’ eTale ke mahA vismayakArI nidhi prabhu AtmA chhe.

prabhu! Avo chaitanyano dariyo tane najare paN paDe nahi? jovAmAny na Ave? tenI sAmun tun jue paN nahi? Am bIjAnI sAme joyA kare chhe to shun chhe prabhu! tane A? strI rUpALI hoy to tenI sAmun joyA kare chhe ane be-pAnch lAkhanA paisA-dhUL hoy to joIne rAjI rAjI thaI jAy chhe to shun thayun chhe prabhu! tane? Avun rAnkapaNun tane kayAnthI pragaTayun prabhu? ane AvI ghelachhA!! prabhu! tun jo to kharo tun adbhut nidhi chho, bhagavAn chho, chaitanyaratnAkar chho. ahAhAhA...! andar jotAn vent ja tane anupam Anandanun pratyakSha vedan thashe. ahA! Avo bhagavAn chaitanyaratnAkar AtmA chhe.

have kahe chhe-Avo bhagavAn chaitanyaratnAkar ‘अभिन्नरसः’ gnAnaparyAyorUpI


PDF/HTML Page 2111 of 4199
single page version

tarango sAthe jeno ras abhinna chhe evo, ‘एकः अपि अनेकीभवन्’ ek hovA chhatAn anek thato ‘उत्कलिकाभिः’ gnAnaparyAyorUpI tarango vaDe ‘वल्गति’ dolAyamAn thAy chhe- uchhaLe chhe.

‘अभिन्नरसः’ eTale ke AtmA gnAnaparyAyorUpI tarango sAthe jeno ras abhinna chhe evo chhe. arthAt AtmAnA gnAnanI paryAyo anekarUpe pariName chhe chhatAn te (AtmA) abhinna chhe; svabhAvamAn ekatva chhe temAn khanD paDato nathI.

have koIne thAy ke Avun vyAkhyAn? bhAI! jo tAre kalyAN karavun hoy to A samajavun paDashe ane A karavun paDashe. ahAhA...! kahe chhe-kalyANano sAgar prabhu tun chho ne? temAnthI kaN kADh to tArun kalyAN thaI jashe. anshImAnthI ansh kADh to te anshamAn prabhu! tun nyAl thaI jaIsh, tane Anand thashe, santoSh thashe ane tun tRupta-tRupta-tRupta thaI jaIsh. jANe siddhapad prApta na thayun hoy evI tRupti thashe. tArI andar svarUpamAn draShTi paDatAn chaitanyaratnAkar bhagavAn AtmA nirmaLathI paN nirmaL paryAye uchhaLashe ane chhatAn te abhinna raheshe; temAn khanD khanD nahi paDe em kahe chhe.

vaLI AtmA svarUpe-shaktie-guNe ekarUp hovA chhatAn ‘अनेकीभवन्’ paryAyamAn nirmaLatAnI anekatAe pariName chhe ane te enun svarUp ja chhe. gnAnaparyAyorUpI tarango sAthe jeno ras abhinna ekamek chhe evo chaitanyaratnAkar prabhu AtmA ek hovA chhatAn anek nirmaLathI nirmaL paryAyorUpe thAy chhe, ane udbhavatA gnAnaparyAyorUpI tarango vaDe ‘वल्गति’ DolAyamAn thAy chhe. shun kahyun? ke jem samudra tarangothI DolAyamAn thAy chhe tem svanA Ashraye udbhavatI nirmaLathI nirmaL paryAyo vaDe AtmA paN DolAyamAn thAy chhe. (AnandanI bharatIthI DolI UThe chhe).

have AvI vAto? bhAI! tane tArA bhagavAnanI ahIn oLakhAN karAve chhe ke bhagavAn! tun Avo chho. ahAhAhA...! nAth! tun traNalokanA nAth-bhagavAnanI hoDamAn besI shake evI tArI nAt chhe hon. AnandaghanajI kahe chhe ne ke-

‘bIjo man mandir ANun nahi, e am kulavaT rIt jineshvar...’ ‘prabhu! tArI kuLanI rItanA ame chhIe hon. ahAhA...! sarvagna parameshvaranI nAtanA ane jAtanA ame chhIe.’

are! paN Avun ene kem bese? paN bhAI! svarUpanA anubhav vinA tArAn sarva AcharaN ekaDA vinAnAn mInDAn chhe.


PDF/HTML Page 2112 of 4199
single page version

Ap to gnAn-shraddhAnanI vAt karo chho paN amArAn je AcharaN chhe tenI to kAI kimmat karatA ja nathI?

jyAn mArag ja Avo chhe tyAn bIjun shun thAy bhAI? A to jeno sansArano ant najIk Avyo chhe tene ja vAt besashe. tane na bese to shun thAy? vastuno to kAI vAnk nathI; agnAnano ja vAnk chhe. vastu to jem chhe tem chhe.

ahIn kahe chhe-‘उत्कलिकाभिः’ eTale ke gnAnaparyAyorUpI tarango vaDe AtmA DolAyamAn thAy chhe. jem samudra bharatInI chhoLo mArato uchhaLe chhe tem bhagavAn AtmA chaitanyaratnAkar prabhu gnAnaparyAyorUpI tarangonI chhoLo mArato uchhaLe chhe. ahA! anantaguNathI bharelo bhagavAn AtmA andaramAn antaraekAgratAnun dabAN thatAn, jem phuvAro phATIne uDe chhe tem, anant paryAyothI uchhaLe chhe. chhe andar? ke ‘DolAyamAn thAy chhe-uchhaLe chhe.’ ahAhA...! ek ek kaLash to juo! bhagavAn! A tArAn gANAn gAy chhe hon. tun jevo chho tevAn tArAn gANAn gAy chhe bhAI! tane tArI moTap batAvavA-moTap taraph najar karAvavA-tArI moTap gAI batAve chhe. AvI vAt chhe.

* kaLash 141 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘jem ghaNAn ratnovALo samudra ek jaLathI ja bharelo chhe ane temAn nAnA moTA anek tarango uchhaLe chhe te ek jaLarUp ja chhe.’

shun kahyun? ke je tarango UThe chhe te badhA ek jaLarUp-pANIrUp ja chhe. ‘tem ghaNA guNono bhanDAr A gnAnasamudra AtmA ek gnAnajaLathI ja bharelo chhe.’

juo, AkAshanA pradeshono ant nathI. AkAshano ant kayAn Ave? (kayAny na Ave.) bas em ne em chAlyun ja jAy chhe. AkAsh... AkAsh... AkAsh. te kayAn thaI rahe? jo thaI rahe to tenA pachhI shun? ohohoho...! dashe dishAmAn AkAsh anant-anant- anant chAlyun jAy chhe.

A lokanA asankhya jojanamAn to AkAsh chhe ane te pachhI paN (alokamAn) AkAsh chhe. te kayAn AgaL thaI rahe? kayAn purun thAy? jo thaI rahe to te kevI rIte rahe? bhAI! te anant chhe ne anantapaNe rahe chhe, ant na Ave evun thaIne rahe chhe. have Avun amAp-anant kShetra besavun kaThaN paDe ene kShetrano ‘kShetragna’ kem bese? (na bese).

ahAhA...! tArA Atmadravyano mahimA shun kahevo? jem AkAshanA anant pradesh chhe tenAthI anantagaNA guNaratnothI bharelo AtmA gnAnasamudra chhe. te ek gnAnajaLathI ja bharelo chhe. ahAhA...! tenI nirmaLathI nirmaL udbhavatI paryAyano paN shun mahimA kahevo?


PDF/HTML Page 2113 of 4199
single page version

gambhIr vAt chhe prabhu! jem AkAsh ant vinAnun gambhIr chhe tem AtmAnI gnAnaparyAy paN gambhIr chhe ane anantane jANanArI bhAvamAn anant chhe; shrutagnAnanI paryAy paN hon.

ahIn kahe chhe-‘ghaNA guNono bhanDAr A gnAnasamudra AtmA ek gnAnajaLathI ja bharelo chhe ane karmanA nimittathI gnAnanA anek bhedo-vyaktio ApoAp pragaT thAy chhe te vyaktio ek gnAnarUp ja jANavI, khanDakhanDarUpe na anubhavavI.’ nimittano abhAv thatAn ane svabhAvanI pragaTatA thatAn je anek dashAo utpanna thAy chhe te ek gnAnarUp ja jANavI, khanDakhanDarUpe-bhedarUp na anubhavavI. ahA! nishchay samyagdarshan ane gnAnanI paryAyo je ek pachhI ek thAy chhe tene khanDakhanDarUpe na anubhavavI, paN abhed gnAnarUp ja anubhavavI. AvI vAt chhe.

*

have vaLI visheSh kahe chhe-

* kaLash 142 shlokArtha uparanun pravachan *

ahAhAhA...! kahe chhe-koI jIvo to ‘दुष्करतरैः’ ati duShkar (mahA dukhe karI shakAy evAn) ane ‘मोक्ष–उन्मुखैः’ mokShathI parAnmukh evAn ‘कर्मभिः’ karmo vaDe ‘स्वयमेव’ svayamev (arthAt jin-AgnA vinA) ‘क्लिश्यन्तां’ kalesh pAme to pAmo,...’

juo, A anyamatI mithyAdraShTinI vAt chhe. kahe chhe-je vyavahAr bhagavAn jineshvaradevanI AgnAthI bahAr chhe evAn tap, upavAs Adi karmo vaDe koI agnAnI kalesh pAme to pAmo. matalab ke te je kAI paN kare chhe te mithyAdraShTipaNe kare chhe ane te vaDe mAtra kaleshane-dukhane ja pAme chhe.

vaLI kahe chhe-‘च’ ane ‘परे’ bIjA koI jIvo ‘महाव्रत–तपः– भारेण’ (mokShanI sammukh arthAt kathanchit jin-AgnAmAn kahelAn) mahAvrat ane tapanA bhArathI ‘चिरम्’ ghaNA vakhat sudhI ‘भग्नाः’ bhagna thayA thakA (-tUTI maratA thakA) ‘क्लिश्यन्तां’ kalesh pAme to pAmo;...

juo, A mithyAdraShTi jainanI (jainAbhAsInI) vAt karI chhe. pahelAn mithyAdraShTi ajainanI-anyamatInI vAt karI ane A bhagavAn vItarAg sarvagnadevanI AgnA pramANe mahAvrat Adi pALe chhe evA jainAbhAsInI vAt kare chhe. kahe chhe-teo mahAvrat, samiti, gupti, tap ityAdi chirakAL sudhI pALIne kalesh pAme to pAmo. shun kahyun A? mahAvrat, tap, samiti, gupti ityAdi pALavAno je rAg chhe te kalesh chhe. chhe andar?

juo, A shun kahe chhe ahIn? ke jinAgnAmAn kahelAn mahAvrat ane tap-enA


PDF/HTML Page 2114 of 4199
single page version

bhArathI chirakAL sudhI kalesh pAme to pAmo. eTale shun? eTale ke-paranI (chhakAyanI) dayA pALavI, satya bolavun, sharIrathI brahmacharya rAkhavun, bAhya (vastrAdino) tyAg karavo. upavAsAdi tap karavun-ityAdi je pALe chhe te kaleshane pAme chhe em kahe chhe. bhAre vAt chhe bhAI! paN juone! A shAstra pokAr karIne kahe chhe ne! bhAI! e rAganun AcharaN sadAcharaN nathI paN asadAcharaN chhe. sadAcharaN to sat svarUp evA sachchidAnandamay bhagavAn AtmAnAn gnAn-shraddhAn ane emAn lInatA ramaNatA karavI te chhe. bas, Am chhe chhatAn agnAnI pote je shubhAcharaN kare chhe tene dharma mAne chhe! chhe viparItatA! bhAI! ahIn to em kahevun chhe ke-jene svarUpAcharaN pragaTayun chhe evo samyagdraShTi mokShamArgamAn chhe jyAre jinAgnA pramANe panch mahAvrat Adi pALanAro mithyAdraShTi bandhamArgamAn-sansAramArgamAn chhe, dukhanA-kaleshanA panthe chhe.

ahAhAhA...! bhAShA to juo! kahe chhe-‘mahAvrat ane tapanA bhArathI...’ matalab ke mahAvrat ne tap bhAr chhe, bojo chhe; kemake e badho rAg chhe ne! rAg chhe mATe kalesh chhe ane kalesh chhe te bojo chhe. temAn sahajAnandasvarUp prabhu AtmAnA AnandanI pariNati kayAn chhe? mATe te bojo chhe, bhAr chhe. ahAhAhA...! ahinsAdi vratanA pariNAm, samiti, gupti, ekavAr bhojan karavun, nagna rahevun ityAdi badho vyavahAr chhe te rAg chhe, bhAr chhe, bojo chhe.

kahe chhe-koI jIvo mahAvrat ane tapanA bhArathI ghaNA vakhat sukhI bhagna thayA thakA-tUTI maratA thakA kalesh pAme to pAmo. lyo, ‘ghaNA vakhat sudhI’-eTale ke karoDo varSho sudhI, abajo varSho sudhI. juo, koI ATh varShe dIkShA le ane karoDo pUrvanun AyuShya hoy ne tyAn sudhI mahAvrat ne tap karI karIne tUTI mare toy tene kalesh chhe, dharma nathI- em kahe chhe. kem? kemake te jinAgnA pramANe vyavahAr to pALe chhe paN tene antardraShTi nathI, AtmadraShTi nathI.

to ame A (vratAdi shubhAcharaN) karIe chhIe te shun dharma nathI? bhAI! tame game te karo; tamArA pariNAmanI javAbadArI tamAre shir chhe. ahIn to prabhu! vastu jem chhe tem kahevAmAn Ave chhe. (vastu sAthe tamArA pariNAm meLavavAnun kAm tamArun potAnun chhe). bhAI! A koI vyaktinI vAt nathI; A to siddhAntanI vAt chhe.

ahIn to A siddha kare chhe ke-vItarAganI AgnA bahAranA agnAnIo bhale panchAgni tap tape, aNIvALA loDhAnA saLiyA par sUve ane bAr bAr varSha sudhI UbhA rahe ityAdi anek AgnA bahAranI kriyA kare topaN teo kaleshane ja pAme chhe.


PDF/HTML Page 2115 of 4199
single page version

teo kalesh karo to karo, AtmAnA gnAn vinA temane dharma nathI. dharma to antardraShTipUrvak antar-ramaNatA thAy te chhe, ane te AnandarUp chhe.

vaLI koI bIjA jinAgnAmAn kahelA mahAvrat, tap Adi bAhya kriyAkAnD chirakAL sudhI karI karIne tUTI mare topaN teo kaleshane ja pAme chhe. teo kalesh kare to karo, antardraShTi ane svasamvedanagnAn thayA vinA temane paN dharmanI prApti thatI nathI. bhAI! samyagdarshan vinA agnAnI je kAI kare chhe te kalesh ja chhe ane tenun phaL chaturgatirUp sansAr chhe. have AvI vAt ene AkarI lAge chhe. paN bhAI! shun thAy? A tArA hitanI vAt chhe bApA!

anyamatI ho ke jainamatI (jainAbhAsI) ho; AtmAnA samyagdarshan vinA- ahAhAhA...! andar nirmaLAnandano nAth prabhu AtmA virAje chhe tenI pratIti ne bhAn vinA-teo je kAI AcharaN (vratAdi) kare te kalesh chhe, dharma nathI. A vAt shrI amRutachandrAchArye moTethI pokArIne khullI-pragaT karI chhe. A kAI bAndhIne (gupta) rAkhI nathI. kahe chhe-jeNe AnandanA nAthane jANyo nathI, tene mohanidrAmAnthI jagADayo nathI te game tevA ane game teTalA vratAdi-kriyAkAnDanA ADambar kare topaN teno mokSha thato nathI.

have kahe chhe-‘साक्षात् मोक्षः’ je sAkShAt mokShasvarUp chhe, ‘निरामयपदं’ nirAmay (rogAdi samasta kalesh vinAnun) pad chhe ane ‘स्वयं संवेद्यमानं’ svayam samvedyamAn chhe evun ‘इदं ज्ञानं’ A gnAn to ‘ज्ञानगुणं विना’ gnAnaguN vinA ‘कथम् अपि’ koI paN rIte ‘प्राप्तुं न हि क्षमन्ते’ teo prApta karI shakatA ja nathI.

ahAhA...! A je sAkShAt mokShasvarUp chhe, samasta rAganA rogathI rahit evun nirAmay chhe ane je potAne potAthI vedanamAn Ave tevun chhe evun A gnAn, gnAnaguN vinA, pratyakSha svasamvedanagnAn vinA bIjI koIpaN rIte prApta thaI shakatun nathI. ahAhA...! param vItarAgI je mokShadashA chhe tene gnAnaguN vinA, mahAvratAdi kaleshanA karanArA agnAnIo bIjI koI rIte prApta karI shakatA nathI. juo, A lakhAN AchAryadevanA chhe ke koI bIjAnA (sonagaDhanA) chhe? bhAI! tane mAThun lAge to mAph karaje; kShamA karaje; paN A satya chhe.

e to tyAn ‘padmanandI panchavinshati’ mAn brahmacharyanI vyAkhyA karI chhe emAn kahyun chhe- shun? ke brahma nAm nirmaLAnandano nAth prabhu AtmA temAn charavun, ramavun ne Tharavun te brahmacharya chhe. AvI ghaNI badhI vyAkhyA karIne pachhI digambar sant atIndriy AnandanA anubhavanArA shrI padmanandI svAmI kahe chhe-he yuvAno! tamane viShayanA rasamAn majA hoy ane amArI vANI tamane ThIk na lAgatI hoy to mAph karajo; ame to


PDF/HTML Page 2116 of 4199
single page version

muni chhIe. (matalab ke amArI pAse A sivAy bIjI shI vAt karavAnI hoy?) prabhu! ame to tamane brahmacharyanI eTale AtmaramaNatAnI vAt karIe chhIe. paN yuvAnInA madamAn-sharIr phATuphATu thatun hoy enA madamAn-, ane viShayanA rasanA ghenamAn - A shun vAt kare chhe? -em tane amArI vAt na ruchatI hoy to kShamA karaje bhAI kShamA karaje bApA! ame to vanavAsI muni chhIe. ahA! vanavAsI digambar sant Am kahe chhe! tem mArag to A ja chhe bApA! tane na goThe to kShamA karaje bhAI! paN ‘ek hoy traNakALamAn paramArathano panth.’ ahIn kahe chhe-gnAn eTale gnAnAnandasvarUpI bhagavAn AtmA gnAnaguN vinA bIjI koI paN rIte agnAnIo prApta karI shakatA nathI. AvI vAt chhe.

* kaLash 142 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘gnAn chhe te sAkShAt mokSha chhe;’... shun kahyun? AtmA je sarvagnasvabhAvI chhe tenun je gnAn chhe te (gnAn) sAkShAt mokSha chhe. ahIn em kahevun chhe ke ashubh TALavA mATe je A dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ityAdino vyavahAr chhe te hoy chhe kharo, paN te mokShanun kAraN nathI. gnAnanI ekAgratAnI dashA thavA chhatAn, pUrNadashA na hoy tyAre vachamAn vyavahArano rAg Ave chhe kharo paN te kAI mokShanun kAraN nathI. mokShanun kAraN to ek gnAnanI ekAgratA ja chhe. gnAnAnandasvarUp bhagavAn AtmAnun je gnAn chhe arthAt gnAnanun je gnAn chhe te gnAnanI ekAgratA chhe ane te ekAgratA mokShanun kAraN chhe. AvI vAt chhe. A nirjarA adhikAr chhe ne!

gnAnasvabhAvI AtmAnI sanmukh thatAn je gnAn thAy chhe-gnAnanI paryAy thAy chhe te vItarAgI paryAy chhe. ahA! te vItarAgI paryAy vaDe AtmAne kevaLagnAn thAy chhe. tethI kahyun ke-‘gnAn chhe te sAkShAt mokSha chhe.’ ek rIte kahIe to gnAnasvarUpI bhagavAn AtmA mokShasvarUp ja chhe ane temAn gnAnanI je paryAy ekAgra thAy chhe te paN mokShasvarUp chhe.

e ja kahe chhe ke-‘te (mokSha) gnAnathI ja maLe chhe.’ ahAhA...! AtmA gnAn ane AnandanI lakShmIthI bharelo bhagavAn chhe. arthAt gnAn ne Anand AtmAnI svarUpasampadA chhe. te svarUpasampadAnA sanmukhanI ekAgratAthI - gnAnanA pariNamanathI-svabhAvanA pariNamanathI mokSha maLe chhe. juo, chhe? ke ‘te (mokSha) gnAnathI ja maLe chhe?’ bhAShA juo to kharA! ‘ja’ nAkhyo chhe.

prashna– A to ekAnta thaI gayun; vyavahAr karatAn karatAn ane vrat-tap karatAn karatAn paN mokSha thAy em na Avyun?


PDF/HTML Page 2117 of 4199
single page version

samAdhAna– bhAI! A samyak ekAnta chhe. eno artha ja e chhe ke gnAnasanmukhanI ekAgratAthI-gnAnanA pariNamanathI mokSha thAy chhe paN bIjI koI rIte thato nathI. vyavahAr karatAn karatAn-rAg karatAn karatAn vItarAgatAsvarUp mokSha kem thAy? (kadIy na thAy). gnAnanA pariNamanamAn gnAnanI pratIti, gnAnanun gnAn ane gnAnamAn ramaNatA-em traNe AvI gayA. rAganI kriyA to enAthI bhinna rahI gaI. samajANun kAI...?

vyavahAr-rAg mokShanun kAraN nathI em niShedh karyo tyAn em nathI ke vyavahAr chhe ja nahi, hoto ja nathI. vyavahAr kartA nathI arthAt vyavahArathI nishchay pragaTe chhe em nathI. chhatAn samyagdraShTine jyAn sudhI pUrNa vItarAgatA na thAy tyAn sudhI vyavahAr hoy chhe, Ave chhe; paN te mokShanun kAraN nathI. (upachAr karIne kahevAmAn Ave e judI vAt chhe). A vAt vyavahAranA pakShavALAne AkarI paDe chhe, khaTake chhe. tene em thAy chhe ke vrat- tapanun AcharaN badhun kayAn gayun? eno ja ahIn khulAso kare chhe-

ke ‘anya koI kriyAkAnDathI tenI (mokShanI) prApti thatI nathI.’ juo, A asti-nAsti karyun; A anekAnta karyun ke-‘te gnAnathI ja maLe chhe, anya koI kriyAkAnDathI tenI prApti thatI nathI.’ agnAnI anekAnta em karavA mAge chhe ke-nishchayathI paN mukti thAy chhe ane vyavahArathI paN mukti thAy chhe. paN bhAI! Avun anekAnta nathI; A to phudaDIvAd chhe.

anekAnta to A chhe ke-vastu je chidAnandaghanasvabhAv chhe tenI ekAgratA te ja mokShanun kAraN chhe paN anya kriyAkAnD mokShanun kAraN nathI. vrat, tap, bhagavAnanI bhakti, jAtrA ityAdi kriyAkAnDathI koI di’ nirjarA thatI nathI arthAt mokSha thato nathI. AvI chokhkhI vAt chhe.

[pravachan nan. 278 thI 280*dinAnk 31-12-76 thI 2-1-77]


PDF/HTML Page 2118 of 4199
single page version

gAthA–20p
णाणगुणेण विहीणा एदं तु पदं बहू वि ण लहंते।
तं गिण्ह णियदमेदं जदि इच्छसि कम्मपरिमोक्खं।। २०५।।
ज्ञानगुणेन विहीना एतत्तु पदं बहवोऽपि न लभन्ते।
तद् गृहाण नियतमेतद् यदीच्छसि कर्मपरिमोक्षम्।। २०५।।
(द्रुतविलम्बित)
पदमिदं ननु कर्मदुरासदं
सहजबोधकलासुलभं किल।
तत इदं निजबोधकलाबलात्
कलयितुं यततां सततं जगत्।। १४३।।

have A ja upadesh gAthAmAn kare chhe-

bahu lok gnAnaguNe rahit A pad nahIn pAmI shake;
re! grahaN kar tun niyat A, jo karmamokShechchhA tane. 20p.

gAthArtha– [ज्ञानगुणेन विहीनाः] gnAnaguNathI rahit [बहवः अपि] ghaNAy loko (ghaNA prakAranAn karma karavA chhatAn) [एतत् पदं तु] A gnAnasvarUp padane [न लभन्ते] pAmatA nathI; [तद्] mATe he bhavya! [यदि] jo tun [कर्मपरिमोक्षम्] karmathI sarvathA mukta thavA [इच्छसि] ichchhato ho to [नियतम् एतत्] niyat evA Ane (gnAnane) [गृहाण] grahaN kar.

TIkA– karmamAn (karmakAnDamAn) gnAnanun prakAshavun nahi hovAthI saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI; gnAnamAn ja gnAnanun prakAshavun hovAthI kevaL (ek) gnAnathI ja gnAnanI prApti thAy chhe. mATe gnAnashUnya ghaNAy jIvo, puShkaL (ghaNA prakAranAn) karma karavAthI paN A gnAnapadane pAmatA nathI ane A padane nahi pAmatA thakA teo karmothI mukta thatA nathI; mATe karmathI mukta thavA ichchhanAre kevaL (ek) gnAnanA AlambanathI, niyat ja evun A ek pad prApta karavAyogya chhe.

bhAvArtha– gnAnathI ja mokSha thAy chhe, karmathI nahi; mATe mokShArthIe gnAnanun ja dhyAn karavun em upadesh chhe.

have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– [इदं पदम्] A (gnAnasvarUp) pad [ननु कर्मदुरासदं] karmathI


PDF/HTML Page 2119 of 4199
single page version

kharekhar 1durAsad chhe ane [सहज–बोध–कला–सुलभं किल] sahaj gnAnanI kaLA vaDe kharekhar sulabh chhe; [ततः] mATe [निज–बोध–कला–बलात्] nijagnAnanI kaLAnA baLathI [इदं कलयितुं] A padane 2abhyAsavAne [जगत् सततं यततां] jagat satat prayatna karo.

bhAvArtha– sarva karmane chhoDAvIne gnAnakaLAnA baL vaDe ja gnAnano abhyAs karavAno AchAryadeve upadesh karyo chhe. gnAnanI ‘kaLA’ kahevAthI em sUchan thAy chhe ke- jyAn sudhI pUrNa kaLA (kevaLagnAn) pragaT na thAy tyAn sudhI gnAn hInakaLAsvarUp - matignAnAdirUp chhe; gnAnanI te kaLAnA Alamban vaDe gnAnano abhyAs karavAthI kevaLagnAn arthAt pUrNa kaLA pragaTe chhe. 143.

*
samayasAr gAthA 20pa mathALun

have A ja upadesh gAthAmAn kare chhe-

* gAthA 20pa TIkA uparanun pravachan *

‘karmamAn (karmakAnDamAn) gnAnanun prakAshavun nahi hovAthI saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI;’...

juo, karma shabda paDayo chhe ne? karma eTale jaD pudgalakarmanI ahIn vAt nathI paN dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjA ityAdi je kriyAkAnD chhe te karma chhe em ahIn levun chhe. kahe chhe-karmamAn gnAnanun prakAshavun nathI. saghaLAy shubhabhAvarUp karmamAn AtmA prakAshato nathI. AvI chokhkhI vAt chhe chhatAn koI agnAnIo kahe chhe ke vratAdi shubhAcharaNathI paN mokSha thAy chhe ane Am mAne to anekAnta kahevAy chhe. ahIn to A spaShTa vAt chhe ke- shubhakarmamAn-shubhAcharaNamAn gnAn-AtmA prakAshato nathI mATe saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI. bhAI! vyavahArathI-rAgathI kadIy mokSha thato nathI em kahe chhe. ahAhA...! nishchayathI ja mokSha thAy ane vyavahArathI (bIjI rIte) na thAy enun nAm anekAnta chhe.

prashna– pravachanasAramAn to (chhelle) karmakAnDathI gnAnakAnD thavAnun kahyun chhe? samAdhAna– e to pUrve karmakAnD hatun eTalun tyAn gnAn karAvyun chhe. bAkI to tenun- karmakAnDanun lakSha chhoDIne gnAnakAnD thayun chhe. pravachanasAramAn pATh evo chhe ke-“prachanD karmakAnD vaDe akhanD gnAnakAnDane prachanD karavAthI...” bhAI! A to nimittanI mukhyatAthI vyavahAranun kathan chhe. _________________________________________________________________ 1. durAsad = duShprApya; aprApya; na jItI shakAy evun. 2. ahIn ‘abhyAsavAne’ evA arthane badale ‘anubhavavAne’, ‘prApta karavAne’ em artha paN thAy chhe.


PDF/HTML Page 2120 of 4199
single page version

ahIn to A spaShTa kahyun chhe ke-karmamAn-rAganI kriyAmAn gnAnasvabhAvanun prakAshavun thatun nathI. ahinsAdi mahAvratanA pariNAm chhe te badho karmakAnD chhe. tathA shAstranun je gnAn chhe te paN karmakAnD chhe, te kAI gnAn nathI. bhAI! karma eTale karmakAnD-shubharAgano samUh. ahA! game teTalo shubharAg ho topaN te shubharAgathI AtmAnun prakAshavun thatun nathI. bhagavAn AtmAno gnAnaprakAsh rAgamAn chhe nahi to rAgathI gnAn kem pragaTe? na pragaTe. tethI to kahyun ke-‘saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI.’ ‘saghaLAny karmathI’-em kahyun ne! eTale ke sUkShmamAn sUkShma rAgathI paN-hun gnAnasvabhAvI AtmA chhun-evA sUkShma vikalpathI paN gnAnanI-AtmAnI prApti thatI nathI. rAg game te ho, -bhaktino ho ke tIrthankaragotra bAndhavAno ho-tenAthI mukti thatI nathI.

prashna– tIrthankar prakRiti bAndhI tene mokSha to thashe ja ne? uttara– bhAI! teno mokSha to thashe ja. parantu konAthI thashe? shun prakRiti bAndhI enAthI thashe? prakRitinun kAraN je shubharAg enAthI thashe? prakRiti to pote ja bandhan chhe tyAn enAthI mukti kevI? tathA shubhakarmathI paN gnAnanI prApti thatI nathI em ahIn kahe chhe.

prashna– paN shubharAgathI paramparA mokSha to kahyo chhe? samAdhAna– bhAI! eno artha ja e chhe ke rAgano vyay thaIne mokSha thashe; rAgathI nahi, samakitIne nirmaL ratnatrayanA pariNAm vadhatA-vadhatA muktinun paramparA kAraN bane chhe. teno Arop karIne tenA shubhAcharaNane upachArathI paramparAkAraN kahyun chhe. parantu eno artha agnAnI Avo kare chhe ke shubhAcharaNathI-vyavahArathI mokSha thashe. bhAI! e to viparIt mAnyatA chhe. gnAnI svayam shuddhopayogarUp thaIne rAgabhAvanI kriyAne potAmAn nahi bheLavato rAgane chhoDI de chhe ane e rIte muktine prApta thaI jAy chhe. Avo mArag chhe.

anekAnta enun nAm ke svathI asti ne parathI nAsti. chhelle (parishiShTamAn) anekAntanA chaud bol chhe. tyAn kahyun chhe ke-(vastu) svadravya-kShetra-kAL-bhAvathI asti chhe ne paradravya-kShetra-kAL-bhAvathI nAsti chhe. tem mokShadashA svabhAvathI astipaNe chhe ane vyavahArathI-rAgathI nAstipaNe chhe. bhAI! samakitIne vyavahAr Ave chhe, hoy chhe; jyAn sudhI pUrNa vItarAgatA thaI nathI, svarUpano pUrNa Ashray nathI tyAn sudhI paranA Ashraye dayA, dAn, bhakti Adi bhAv Ave chhe, parantu te mokShanun jarAy kAraN nathI, bandhanun ja kAraN chhe. ahAhA...! chhe andar? ke-‘saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI.’

juo! ahIn paN anekAnta karyun chhe ke kriyAkAnDamAn gnAnanun prakAshavun eTale ke dharmanI dashA nahi hovAthI saghaLAny karmathI gnAnanI prApti thatI nathI-A nAstithI