Pravachan Ratnakar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 271-272 ; Kalash: 173.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 135 of 210

 

PDF/HTML Page 2681 of 4199
single page version

gAthA–271

किमेतदध्यवसानं नामेति चेत्–

बुद्धी ववसाओ वि य अज्झवसाणं मदी य विण्णाणं।
एक्कट्ठमेव सव्वं चित्तं भावो य परिणामो।।
२७१।।
बुद्धिर्व्यवसायोऽपि च अध्यवसानं मतिश्च विज्ञानम्।
एकार्थमेव सर्व चित्तं भावश्च परिणामः।।
२७१।।

“adhyavasAn shabda vAramvAr kahetA AvyA chho, te adhyavasAn shun chhe? tenun svarUp barAbar samajavAmAn nathI Avyun.” Am pUchhavAmAn AvatAn, have adhyavasAnanun svarUp gAthAmAn kahe chhe-

buddhi, mati, vyavasAy, adhyavasAn, vaLI vignAn ne
pariNAm, chitta ne bhAv–shabdo sarva A ekArtha chhe. 271.

gAthArtha– [बुद्धिः] buddhi, [व्यवसायः अपि च] vyavasAy, [अध्यवसानं] adhyavasAn, [मतिः च] mati, [विज्ञानम्] vignAn, [चित्तं] chitta, [भावः] bhAv [च] ane [परिणामः] pariNAm- [सर्व] e badhA [एकार्थम् एव] ekArtha ja chhe (-nAm, judAn chhe, artha judA nathI).

TIkA– sva-parano avivek hoy (arthAt sva-paranun bhedagnAn na hoy) tyAre jIvanI 1adhyavasitimAtra te adhyavasAn chhe; ane te ja (arthAt jene adhyavasAn kahyun te ja) bodhanamAtrapaNAthI buddhi chhe, 2vyavasAnamAtrapaNAthI vyavasAy chhe, 3mananamAtrapaNAthI mati chhe, vignaptimAtrapaNAthI vignAn chhe, chetanAmAtrapaNAthI chitta chhe, chetananA bhavanamAtrapaNAthI bhAv chhe, chetananA pariNamanamAtrapaNAthI pariNAm chhe. (A rIte A badhAy shabdo ekArtha chhe.)

bhAvArtha– A je buddhi Adi ATh nAmothI kahyA te badhAy chetan AtmAnA pariNAm chhe. jyAn sudhI svaparanun bhedagnAn na hoy tyAn sudhI jIvane je potAnA _________________________________________________________________ 1. adhyavasiti = (ekamAn bIjAnI mAnyatApUrvak) pariNati; (mithyA) nishchiti; (khoTo) nishchay

hovo te.

ra. vyavasAn = kAmamAn lAgyA rahevun te; udyamI hovun te; nishchay hovo te. 3. manan = mAnavun te; jANavun te.


PDF/HTML Page 2682 of 4199
single page version

(शार्दूलविक्रीडित)
सर्वत्राध्यवसानमेवमखिलं त्याज्यं यदुक्तं जिनै–
स्तन्मन्ये व्यवहार एव निखिलोऽप्यन्याश्रयस्त्याजितः।
सम्यङ्निश्चयमेकमेव तदमी निष्कम्पमाक्रम्य किं
शुद्धज्ञानघने महिम्नि न निजे बध्नन्ति सन्तो धृतिम्।। १७३।।

ne paranA ekapaNAnA nishchayarUp pariNati varte chhe tene buddhi Adi ATh nAmothI kahevAmAn Ave chhe.

‘adhyavasAn tyAgavAyogya kahyAn chhe tethI em samajAy chhe ke vyavahArano tyAg karAvyo chhe ane nishchayanun grahaN karAvyun chhe’ -evA arthanun, AgaLanA kathananI sUchanArUp kAvya have kahe chhe-

shlokArtha– AchAryadev kahe chhe ke- [सर्वत्र यद् अध्यवसानम्] sarva vastuomAn je adhyavasAn thAy chhe [अखिलं] te badhAy (adhyavasAn) [जिनैः] jin bhagavAnoe [एवम्] pUrvokta rIte [त्याज्यं उक्तं] tyAgavAyogya kahyAn chhe [तत्] tethI [मन्ये] ame em mAnIe chhIe ke [अन्य–आश्रयः व्यवहारः एव निखिलः अपि त्याजितः] ‘par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe.’ [तत्] to pachhI, [अमी सन्तः] A satpuruSho [एकम् सम्यक् निश्चयम् एव निष्कम्पम् आक्रम्य] ek samyak nishchayane ja niShkampapaNe angIkAr karIne [शुद्धज्ञानघने निजे महिम्नि] shuddhagnAnaghanasvarUp nij mahimAmAn (-AtmasvarUpamAn) [धृतिम् किं न बध्नन्ति] sthiratA kem dharatA nathI?

bhAvArtha– jineshvaradeve anya padArthomAn AtmabuddhirUp adhyavasAn chhoDAvyAn chhe tethI A parAshrit vyavahAr ja badhoy chhoDAvyo chhe em jANavun. mATe ‘shuddhagnAnasvarUp potAnA AtmAmAn sthiratA rAkho’ evo shuddhanishchayanA grahaNano upadesh AchAryadeve karyo chhe. vaLI, “jo bhagavAne adhyavasAn chhoDAvyAn chhe to have satpuruSho nishchayane niShkampapaNe angIkAr karI svarUpamAn kem nathI TharatA-e amane acharaj chhe” em kahIne AchAryadeve Ashcharya batAvyun chhe. 173.

*
samayasAr gAthA ra71 mathALun

“adhyavasAn shabda vAramvAr kahetA AvyA chho. te adhyavasAn shun chhe? tenun svarUp barAbar samajamAn nathI Avyun.” Am pUchhavAmAn AvatAn have adhyavasAnanun svarUp gAthAmAn kahe chhe.


PDF/HTML Page 2683 of 4199
single page version

jene adhyavasAn kahevAmAn Avyun chhe tene barAbar oLakhavA tenAn bIjAn keTalAnk prachalit nAmo chhe te ahIn gAthAmAn kahe chhe.

* gAthA ra71 TIkA uparanun pravachan *

‘sva-parano avivek hoy (arthAt sva-paranun bhedagnAn na hoy) tyAre jIvanI adhyavasitimAtra te adhyavasAn chhe;...’

‘juo, shun kahyun? ke anantaguNano pinD chaitanyachintAmaNi ek gnAyakabhAvamAtra vastu te hun sva em anubhavavAne badale hun parane mArun-jivADun dukhI-sukhI karun ItyAdi mAne, hun nArakI, hun manuShya ItyAdi mAne ane dharmAdi paradravyo jaNAy tyAn hun dharmAdi paradravyone jANun chhun, jANanAro te hun sva em nahi, paN paradravyone hun jANun chhun em parathI ekatvabuddhi kare te sva-parano avivek chhe. Avo sva-parano avivek hoy tyAre arthAt sva-paranun bhedagnAn na hoy tyAre jIvanI adhyavasitimAtra arthAt jIvanI paramAn potApaNAnI mAnyatA-abhiprAy te adhyavasAn chhe. Avun adhyavasAn mithyAtvarUp chhe ane tene ahIn ATh nAmothI oLakhAve chhe-

‘ane te ja (arthAt jene adhyavasAn kahyun te ja) bodhanamAtrapaNAthI buddhi chhe, vyavasAnamAtrapaNAthI vyavasAy chhe, mananamAtrapaNAthI mati chhe, vignaptimAtrapaNAthI vignAn chhe,...’

‘lyo, par mArAn ne paranun hun karI shakun em jANavAmAtrapaNAthI adhyavasAnane buddhi paN kahe chhe. vyavasAy eTale Akho di’ kAmamAn-pravRuttimAn lAgyo rahe-A bAyaDI-chhokarAnun karun, ne dhandho karun, ne kArakhAnun chalAvun, ne deshanun karun-em paramAn udyamI thaI lAgyo rahe te vyavasAy badho mithyA adhyavasAy chhe. A badhun paranun koN kare bApu! tane khabar nathI bhAI! tun to ek gnAnAnandasvarUp chho ne prabhu! parane mATe tun pAngaLo chhe ne! ene badale paramAn udyamI thaIne A karun ne te karun em karyA kare chhe e Undho vyavasAy chhe.

vyavasAy eTale vyApAr-pravRutti, keTalAk loko nathI kahetA? ke hamaNAn amane ghaNo vyavasAy vadhI gayo chhe, vyavasAy ADe navarAsh nathI. koI to vaLI kahe chhe- maravAy navarAsh nathI. are bhAI! maraN to jotajotAmAn AvI paDashe ane tyAre jemAn tane vyavasAy ADe navarAsh nathI e badhun paDayun raheshe. (tAre hAth emAnnun kAI nahi hoy). A jotA nathI pachIs-pachIs varasanA phuTaDA juvAn-jodh chAlyA jAy chhe? bApu! A tAro vyavasAy badho viparIt chhe.

ene mananamAtrapaNAthI mati kahe chhe. padArthone viparIt jANe-mAne chhe ne! tethI


PDF/HTML Page 2684 of 4199
single page version

adhyavasAnane mati shabdathI paN kahevAmAn Ave chhe. matignAn te A nahi. A to jemAn viparIt jANavun-mAnavun chhe tevA adhyavasAnane ahIn mati kahyun chhe.

vaLI vignaptimAtrapaNAthI te vignAn chhe. juo, vItarAgavignAn te A nahi. A to vignAn eTale viruddha gnAn em vAt chhe. hun parane mArun-jivADun, hun nArakI-manuShya chhun, par chIjo jaNAy te mArI chhe-evun svarUpathI virudhdha gnAn chhe ne? tene ahIn vignAn shabdathI kahyun chhe.

vaLI, (te ja adhyavasAn) ‘chetanAmAtrapaNAthI chitta chhe, chetananA bhavan- mAtrapaNAthI bhAv chhe, chetananA pariNamanamAtrapaNAthI pariNAm chhe.’

chetananA pariNAm chhe ne? tethI tene chitta paN kahe chhe, bhAv paN kahe chhe ne pariNAm paN kahe chhe. ahIn nirmaL bhAv-pariNAmanI vAt nathI. A to par mArAn ne paranI kriyA hun karun-evo mithyA abhiprAy jemAn chhe e pariNAmanI vAt chhe.

koI loko em kahe chhe ke-adhyavasAnane ja bandhanun kAraN kahyun chhe, paN jivADavAno bhAv e bandhanun kAraN nathI.

are bhAI! jyAn sudhI svamAn ekatA thaI nathI tyAn sudhI paramAn ekatvabuddhi paDelI ja chhe. tethI paramAn ekatvabuddhisahit je pariNAm-bhAv chhe te bandhanun ja kAraN chhe. ahA! tene adhyavasAn kaho, bhAv kaho, pariNAm kaho, buddhi kaho-badhun ekArthavAchak ja chhe, samajANun kAI...?

bhAvArtha– ‘A je buddhi Adi ATh nAmothI kahyA te badhAy chetan AtmAnA pariNAm chhe. jyAn sudhI svaparanun bhedagnAn na hoy tyAn sudhI jIvane je potAnA ne paranA ekapaNAnA nishchayarUp pariNati varte chhe tene buddhi Adi ATh nAmothI kahevAmAn Ave chhe.’ A bhAvArtha kahyo.

*

‘adhyavasAn tyAgavAyogya kahyAn chhe tethI em samajAy chhe ke vyavahArano tyAg karAvyo chhe ane nishchayanun grahaN karAvyun chhe’ -evA arthanun, AgaLanA kathananI sUchanArUp kAvya have kahe chhe-

* kaLash 173 shlokArtha uparanun pravachan *

AchAryadev kahe chhe ke- ‘सर्वत्र यद् अध्यवसानम्’ sarva vastuomAn je adhyavasAn thAy chhe ‘अखिलं’ te badhay ‘जिनैः’ jin bhagavAnoe ‘एवम्’ pUrvokta rIte ‘त्याज्यं उक्तं’ tyAgavAyogya kahyAn chhe.


PDF/HTML Page 2685 of 4199
single page version

juo, A AgaLanI gAthAno upodghAt kare chhe. kahe chhe-sarva vastuomAn eTale potAnA AtmA sivAy vishvanI anantI paravastuomAn je ekatvabuddhi-adhyavasAn thAy chhe te saghaLAny jin bhagavAnoe-vItarAg sarvagnadevoe tyAgavAyogya kahyAn chhe. ahAhA...! paravastu chAhe sharIrAdi paramANurUp ho, strI-putra-parivAr Adi ho, dev- guru-shAstra ho, sAkShAt arihant paramAtmA ho; te mArAn chhe ane hun eno chhun evo ekatvabuddhino adhyavasAy saghaLoy bhagavAn jineshvaradeve chhoDAvyo chhe. khUb gambhIr kaLash chhe bhAI! AmAn to jainadarshanano marma bharyo chhe.

ek kor pote shuddha ek gnAyakabhAvamAtra vastu sva ane bIjI kor vishvanI samasta vastuo par lIdhI. ahAhA...! jagatanI A sarva vastu pratyek bhinna-bhinna chhe. temAn (agnAnIne) ekatvabuddhino je adhyavasAy chhe te badhoy chhoDavAyogya chhe em jin bhagavantoe kahyun chhe.

A deh, man, vANI ItyAdi jaD mATI-dhUL chhe, ane strI-putra-parivAr, dev- guru Adi bhinna par jIv chhe, tathA dharmAstikAy Adi achetan paradravyo chhe. temAn potApaNAno adhyavasAy chhe te mithyAtva chhe; kemake potApaNun to potAnAmAn hoy ke paramAn hoy? paramAn potApaNun kadIy hoI shake nahi.

ahA! sarvagna paramAtmA indro, munivaro ne gaNadharonI upasthitimAn dharmasabhAmAn em pharamAvatA hatA ke-potAnA AtmA sivAy jeTalA koI padArtho chhe-temAn hun (- arihant) paN AvI gayo-temAn adhyavasAn kare ke A mArA chhe ane enAthI mane lAbh chhe, hun enun kAI karI shakun ne e mArun kAI karI shake-e adhyavasAn chAragatimAn rakhaDavAnA bIjarUp mithyAtva chhe ane te sarva chhoDavAyogya chhe.

have kahe chhe- ‘तत्’ tethI ‘मन्ये’ ame em mAnIe chhIe ke ‘अन्य–आश्रयः व्यवहारः एव निखिलः अपि त्याजितः’ par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe.

ahAhA...! sant dharmAtmA prachur atIndriy Anandasahit svarUpamAn keli karanArA munivar bhagavAn AchArya em kahe chhe ke- jyAre bhagavAne par vastuomAn ekatvabuddhinA sarva adhyavasAyo chhoDAvyA chhe to ame santo em mAnIe chhIe ke par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe. joyun? ‘Ashray’ shabda ahIn mUkyo chhe chokhkho. parano-vyavahArano Ashray kaho, sambandh kaho ke paranun-vyavahAranun Alamban kaho- badhun ek ja chhe. A dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, dev-guru-shAstranI bhedarUp shraddhAno vikalpa-e sarva parAshrit vyavahAr chhe. e pariNAmamAn parano Ashray- sambandh chhe ne? emAn svano sambandh nathI. to ahIn kahe chhe-e saghaLoy parAshrit


PDF/HTML Page 2686 of 4199
single page version

vyavahAr bhagavAne chhoDAvyo chhe em ame samajIe chhIe. juo. A dharmAtmAnI pratIti!

ahAhA...! munivaro-shuddha ek gnAyakatattvanA ArAdhako, kevaLInA keDAyatIo kevaLInA vArasadAr putro chhe. kevaL leshe ne! tethI teo kevaLInA vArasadAr chhe. ahA! e munipaNun kone kahe bApA! lokone antarang munidashAnI khabar nathI. munipaNun e to parameshvar (parameShThI) pad chhe. andaramAn jene traN kaShAyanA abhAvavALI vItarAgI shAnti pragaTI chhe ane jemane atIndriy prachur-ati ugra Anandanun vedan varte chhe evA dharmanA sthambh samAn munivaro hoy chhe. teo kahe chhe-ame em mAnIe chhIe ke jyAre bhagavAne paranI ekatvabuddhi chhoDAvI chhe to parAshrit evo saghaLoy vyavahAr chhoDAvyo chhe.

juo, pahelAn ‘अखिलं’ Avyun; eTale ke badhay adhyavasAn tyAgavAyogya kahyAn. ne have pAchhun ‘निखिलः’ (अन्याश्रयः... निखिलः अपि त्याजितः) Avyun; eTale ke par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe. ahAhA...! A dayA, dAn, vrat, bhakti ItyAdinA pariNAm badhAy parAshrit chhe tethI chhoDAvyA chhe. mArga khUb sUkShma ne gambhIr chhe bhAI!

are! mAraganA bhAn vinA e 84 lAkh jIv-yonimAn dukhI thaI ne rakhaDayo chhe. jarI sharIrathI k kThIk svastha hoy, pAnch-pachAs lAkhanI sampatti hoy ne bAyaDI jarA ThIk rUpALI hoy eTale em mAne ke ApaNe sukhI chhIe. are mUDh! mUrakh chhe ke shun? pAgal thayo chhe ke shun? shun A badhA paisAvALA sukhI chhe?

paN loko em kahe chhe ne?

loko badhA kahe to kaho; paN teo sukhI nathI, dukhI ja chhe. bApu! A sharIr namaNun ne rUpALun dekhAy e kyAn tArun chhe? e to jaD dhUL-mATI chhe. tun mArun Avun rUpALun sharIr ne mArI AvI bAyaDI ne mArI ATalI sampatti em mAne e to tArI mUrkhAInI-pAgalapaNAnI jAherAt chhe. trilokanAth paramAtmA to em pharamAve chhe ke paramAn mArApaNAnI ekatvabuddhino adhyavasAy mithyAtva chhe ane te saghaLoy chhoDavA yogya chhe. bApu! A dev mArA ne guru mArA evo adhyavasAy paN bhagavAne chhoDavAyogya kahyo chhe. bahu AkarI vAt!

ahAhA...! A to kaLash chhe kaLash! bAr angano sAr ek kaLashamAn bharI dIdho chhe. AchAryadevanI gajab shailI chhe. AmAn to mArgane khullan-khullA jAher karI dIdho chhe. kahe chhe-par padArthanI ekatvabuddhi jem bhagavAne chhoDAvI chhe tem paranA Ashraye thatA vyavahAranA bhAv saghaLAy bhagavAne chhoDAvyA chhe. ahAhA...! jem paramAn ekatva-


PDF/HTML Page 2687 of 4199
single page version

buddhi chhoDavAyogya ja chhe tem vrat, tap, shIl, sanyamanA bAhya pariNAm, ra8 mUlaguNanA vikalpa, ane panchamahAvratAdinA pariNAm ke je munine hoy chhe te badhAy parAshrit hovAthI chhoDavAyogya ja chhe. gajab vAt chhe bhAI!

atyAre have AmAn lokone moTI takarAr ne vAndhA chhe, em ke A badhun-dayA, dAn, vrat, tap, bhakti, pUjA ItyAdi shrAvakanAn AcharaN ne muninAn bAhya AcharaN ame karIe chhIe te shun badhAn khoTAn chhe. A shrAvakanAn ne muninAn AcharaNarUp vyavahArane nahi sthApo to jainadharma ja nahi rahe.

samAdhAna– bApu! jainadharma to ek vItarAgabhAvasvarUp chhe, shuddha chaitanyanA pariNamanasvarUp chhe. vratAdino rAg kAI jainadharma nathI. jo ke dharmIne tevo vratAdino rAg hoy chhe paN e kAI dharma nathI. vaLI dharmanun mUL samyagdarshan chhe. vinA samyagdarshan je kAI bAhya AcharaN chhe te badhay khoTAn chhe, ene vyavahAr paN kahetA nathI. mithyAdraShTine vyavahAr kyAn chhe? ahIn to samyagdraShTine je bAhya vratAdi vyavahAr chhe te saghaLoy tyAgavAyogya chhe em AchAryadev pharamAve chhe. ahAhA...! samyagdraShTine mithyAtvano tyAg karAvyo chhe te kAraNathI ame em mAnIe chhIe ke par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy samakitIne chhoDAvyo chhe em AchAryadev kahe chhe. mArag bahu jhINo chhe bhAI! A to kaLash ja evo Avyo chhe.

bhagavAn! tun anantakALathI dukhanA panthe dorAI gayo chhe. svarUp prati AndhaLo thaIne ten dukhamAn ja bhusakA mAryA chhe. ahIn tane AchArya bhagavAn sukhano panth batAve chhe. kahe chhe-nirmaLAnandano nAth atIndriy Anandano sAgar evA svasvarUpane bhUlIne, A sharIrAdi mArAn chhe ne enAthI mane sukh chhe tathA paranAn sukh-dukhane hun karun chhun ItyAdi anek prakAre je tane paramAn ekatvabuddhinAn adhyavasAn chhe te sarvane chhoDI de; bhagavAne te sarva adhyavasAnone chhoDavAyogya kahyAn chhe.

hA, paN dayA, dAn, vrat, bhakti ItyAdi vyavahAr to karavo ne? shAstramAn paN vratAdi bAhya AcharaNanun vidhAn chhe.

samAdhAna– bApu! dayA, dAn, vratAdino je vyavahAr chhe te rAg chhe, ne rAgane karavAno abhiprAy mithyA adhyavasAn chhe, mithyAtva chhe. e to AgaL AvI gayun ke upayogabhUmi rAgAdik sAthe ekatva pAme te mithyAtva chhe, bandhanun kAraN chhe. A kaLashamAn paN kahe chhe ke- bhagavAne par sAthe ekatAbuddhinA sarva adhyavasAn chhoDAvyA chhe te parathI ame (-munivaro) em mAnIe chhIe ke vratAdino saghaLoy vyavahAr bhagavAne chhoDAvyo chhe. ahA! samakitIne asthiratAnA jeTalA vikalpa Ave te saghaLAy bhagavAne chhoDavAyogya kahyA chhe. samajANun kAI...?


PDF/HTML Page 2688 of 4199
single page version

shAstramAn vratAdi bAhya AcharaNanun vidhAn chhe e to vyavahAranay darshAvyo chhe. dharmIne nirmaL ratnatrayarUp dharmanI vItarAgI pariNati sAthe bahAramAn kevo vyavahAr- shubhAcharaN hoy chhe tenun gnAn karAvavAnun tyAn prayojan chhe. e to bAramI gAthAmAn Avyun ke dharmIne paryAyamAn je kinchit rAg chhe te te kALe jANelo prayojanavAn chhe, Adarelo nahi. ahA! dharmI puruSh sarvarAgane-rAgamAtrane hey ja mAne chhe; karavA yogya nahi, AvI vAt chhe.

juo, स्वाश्रितो निश्चयः, पराश्रितो व्यवहार; jeTalo svano Ashray chhe te nishchay ane jeTalo parano Ashray chhe te vyavahAr. A dayA pALavI, vrat pALavAn, dAn karavun, bhakti-pUjA karavAn ItyAdi sarva bhAvamAn parano Ashray chhe tethI te vyavahAr chhe. AchArya kahe chhe-par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy bhagavAne chhoDAvyo chhe. (matalab ke ek svAshray ja prashansAyogya chhe). bhAI! A to jainadarshananI sAr-sAr vAt chhe. bahu saras kaLash Avyo chhe. AmAn nishchay-vyavahAranA be phaDachA karI nAkhyA chhe; em ke parAshrit vyavahArane hey jANI tyAnthI haThI ek svanA Ashraye ja pariNaman karavun yogya chhe, IShTa chhe.

tyAre koI vaLI kahe chhe-ahIn paramAn ekatvabuddhinA adhyavasAnane bandhanun kAraN kahyun chhe, tethI kAI dayAnA ne vratAdinA pariNAm bandhanun kAraN nathI.

bhAI! e to mithyAtva sahitanA paranI ekatvabuddhinA pariNAm je mithyAdraShTine hoy chhe tene mukhya gaNIne tene bandhanun kAraN kahyun chhe. bAkI dayA, dAn, vrat AdinA ekatvabuddhirahit je pariNAm samyagdraShTine hoy chhe te paN bandhanun ja kAraN chhe. te alpa bandhanun kAraN hovAthI (dIrdha sansAranun kAraN nahi hovAthI) tene gauN gaNIne bandhamAn gaNyA nathI e bIjI vAt chhe, paN tethI jo tun em mAnato hoy ke ekatvabuddhi vagaranA rAganA pariNAm (vyavahAranA pariNAm) karavA jevA chhe, kemake te bandhanun kAraN nathI, paN mokShanun kAraN chhe to tArI te mAnyatA mithyA-khoTI chhe; arthAt tane paranI ekatvabuddhi maTI ja nathI.

bApu! vItarAgano mArag-mokShano mArag- to ekalA vItarAgabhAvasvarUp chhe; te sva-Ashrit chhe; temAn parAshrit rAgano ek ansh paN samAI shake nahi. shun kIdhun? jem AnkhamAn raj-kaN samAy nahi tem bhagavAnanA mAragamAn rAgano kaN paN samAy nahi. ahA! mArag to shuddha chaitanyasvabhAvamay ek vItarAgatAmay ja chhe. jem bhagavAn AtmA ek chaitanyasvabhAvano-vItarAgasvabhAvano atIndriy Anand te shAntino pinD chhe, tem tenA Ashraye pragaTelo mArga paN tevo atIndriy Anandamay ne vItarAgI shAntimay chhe. bhAI! sarAgatA e kAI vItarAgano mArag nathI.


PDF/HTML Page 2689 of 4199
single page version

lyo, AvI vAt! chAlatA pravAhathI judI chhe ne? eTale lokone bahu AkarI lAge ne ruche nahi. ene em lAge chhe ke vyavahArathI vimukh thashe to bhraShTa thaI jashe.

are bhAI! em bhaDake chhe shun? jarA dhIro thaIne sAmbhaL. andar prabhu! tun AtmA chho ke nahi? ahAhA...! anant anant svabhAvothI bharelo gnAnAnandano dariyo prabhu tun AtmA chho. enI sanmukh javun enun ja nAm vyavahArathI vimukhatA chhe. tethI vyavahArano Ashray chhoDashe to te nishchayamAn jashe; ahA! e dukhane chhoDI sukhamAn jashe. bhAI! vyavahArano Ashray to dukh chhe. tethI teno Ashray chhoDatAn andar AnandamAn jashe. samajANun kAI...?

ahIn kahe chhe- ‘अन्याश्रयः व्यवहारः एव निखिलः अपि त्याजितः’ par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo chhe. chAhe dev-guru-shAstra ho, jinamandir, sammedashikhar, shatrunjay ke giranAr ho; bhAI! e badhun par chhe. A Agamamandir AvaDun moTun chhe te par chhe. are, bhagavAn RuShabhanAthanA vakhatamAn kailAs parvat par bharat chakravartIe traNakALanI-bhUt, vartamAn ne bhaviShyanI chovIsInA sonAnAn mandiro banAvyAn hatAn. sonAnAn mandiro hon. paN emAn shun chhe? e badhun par chhe ane enA Ashraye thayelo bhAv parAshrit shubhabhAv chhe (dharma nahi). jyAn sudhI pUrNa vItarAg na thAy tyAn sudhI dharmIpuruSh sva-AshrayanA AnandamAn paN hoy ane kinchit parAshrayanA AvA bhakti AdinA shubharAgamAn paN hoy. paN dharmIne e shubharAg heyabuddhie hoy chhe, tene enAn ruchi, Adar ke mahimA hotAn nathI.

ahAhA...! andaramAn potAnun param chaitanyanidhAn paDayun chhe. jemAn jIvatva, chiti, drashi, gnAn, sukh, vIrya, prabhutva, vibhutva, svachchhatA, prakAsh ItyAdi anant anant shaktio pratyek param pAriNAmikabhAve sthit chhe evA param padArtha prabhu AtmA chhe. param pAriNAmik bhAve eTale shun? ke te sahaj chhe ane koI karmanA sadbhAv ke abhAvanI apekShAthI rahit chhe. shun kIdhun? ke vastunI shaktio sahajabhAve chhe, ene koInI apekShA nathI. juo, paryAyamAn vikAr thAy to karmanA udayanun nimitta chhe, ne nirvikAr thAy to karmanA abhAvanun nimitta chhe. paN vastu AtmA ne enI shaktio koInI apekShAthI rahit param pAriNAmik bhAve sthir chhe. AvI mahAn vastu pote chhe, paN enI khabar vinA bichAro kriyAkAnD karI karIne marI gayo chhe. ene kahe chhe-bhAI! vyavahAranI ruchi chhoDIne have tArA chaitanyanidhAnano-param svabhAvabhAvano-nishchayano Ashray kar. tArA sukh mATe A ja kartavya chhe.

ahAhA...! kahe chhe-par jeno Ashray chhe evo vyavahAr ja saghaLoy chhoDAvyo


PDF/HTML Page 2690 of 4199
single page version

chhe ‘तत्’ to pachhI, ‘अमी सन्तः’ A satpuruSho ‘एकम् सम्यक् निश्चयम् एव निष्कम्पम् आक्रम्य’ ek samyak nishchayane ja niShkampapaNe angIkAr karIne ‘शुद्धज्ञानघने निजे महिम्नि’ vignAnaghanasvarUp nij mahimAmAn ‘धृतिम् किं न बध्नन्ति’ sthiratA kem- dharatA nathI?

ahAhA...! kahe chhe- तत eTale to pachhI satpuruSho ek nishchayamAn sthiratA kem karatA nathI? ahA! satpuruSh kone kahIe? ke jeNe parAshrayano bhAv draShTimAnthI chhoDIne trikALI sat prabhu AtmAno antaramAn svIkAr karyo chhe evA sant puruSh satpuruSh chhe. sachchidAnandasvarUp prabhu AtmA chhe; tenA Ashraye je sukhamAn pravarte chhe te sant mahAtmA satpuruSh chhe. bhajanamAn Ave chhe ne? ke-

‘sukhiyA jagatamAn sant, durIjan dukhiyA re’

jagatamAn ek sant sukhiyA chhe. eTale shun? ke nirmaLAnandano nAth anant anant svabhAvo-shaktiono bhanDAr bhagavAn AtmAno jeNe Ashray lIdho chhe te santo-satpuruSho jagatamAn sukhI chhe, ane parathI ekatva mAnIne paranA Ashraye thatA vikArI bhAvamAn je rokAI paDayA chhe, parAshrit bhAvathI je lAbh mAne chhe te durIjan eTale durjan jagatamAn dukhiyA chhe. ahA! vyavahArathI lAbh thavAnun mAne te durjan dukhiyA chhe AkarI vAt bApA!

bhAI! A to ‘जिनैःउक्तम्’ traN lokanA nAth jinendra bhagavantoe kahyun chhe. have bhagavAnanI bhakti kare ane bhagavAne je kahyun chhe tene antaramAn na svIkAre to tene bhagavAnanI-arhantadevanI sAchI shraddhA nathI. tevI rIte gurunI bhakti kare paN je parAshrit chhe evo saghaLoy vyavahAr ame chhoDAvavA mAgIe chhIe em gurue kahyun te na svIkAre tene gurunI shraddhA nathI. ane tevI rIte tene shAstranI paN shraddhA nathI. A pramANe agnAnI anek prakAranA kriyAkAnDamAn pravartavA chhatAn te dev-guru-shAstranI shraddhAthI rahit durjan dukhI ja chhe.

ahAhA...! ahIn kahe chhe- ‘ek samyak nishchayane ja niShkampapaNe angIkAr karIne...’ joyun? ek kahetAn jemAn bIjI chIj (rAgAdi) nathI evA satya nishchayasvarUp trikALI dhruv paramAtmadravyane ja niShkampapaNe angIkAr karIne temAn ja Thar-em kahe chhe. pahelAn chhoDavAyogya kahyun tyAn ‘व्यवहारः एव’ vyavahAr ja saghaLoy chhoD em kahyun. ne have TharavAmAn paN ‘एव’ shabda vaDe ek nishchayamAn ja Thar em kahyun; matalab ke vyavahAranA- asthiratAnA rAganA-kampamAn na jA, paN niShkamp ek nishchayamAn ja Thar em kahe chhe. gajabano kaLash chhe bhAI!

are bhAI! tun vyavahAr-vyavahAr kare chhe paN bhagavAne kahelo vyavahAr-vrat,


PDF/HTML Page 2691 of 4199
single page version

samiti, gupti Adi parAshrit bhAv-to abhavi paN kare chhe paN tene kadIy AtmalAbh thato nathI. A vAt AgaL gAthA ra73 mAn Ave chhe. keTalAk lokone A khaTake chhe. vyavahArano pakSha chhe ne? paN bhAI! vyavahAr kone kahevAy tenI tane khabar ja nathI. vAstavamAn to jene ek samyak nishchay shuddha Atmadravyano antaramAn anubhav thayo chhe te samakitIne vratAdinA vikalpa je heyabuddhie hoy chhe tene vyavahAr kahe chhe, ane te bhagavAne chhoDAvyo chhe-em vAt chhe. jene antarangamAn nishchayano anubhav ja nathI thayo tene vyavahAr chhe ja kyAn? tene hey-upAdeyabuddhi chhe ja kyAn? (tene to rAganI ekatvabuddhi ja chhe.)

ahA! vItarAg sarvagnadevanI dharmasabhAmAn ati vinayavAn thaI indro ne gaNadharadevo bhagavAnanA shrImukhethI nIkaLelI je param amRut tattvanI vAt sAmbhaLatA hatA te A vAt chhe. kahe chhe-satpuruSho ek eTale jemAn pelo vyavahAr nahi evA bhinna shuddha nishchayane ja angIkAr karI emAn Tharo. Avun have olA vyavahAranA pakShavALAne Akarun lAge paN bhAI! A to tArA hitanI, tArA uddhAranI vAt chhe.

ahAhA...! vastu AtmA pUrNAnandano nAth prabhu shuddha ek nishchay nirupAdhi niShkampasvarUp chhe ane A vyavahArano vikalpa-rAg to kamp chhe, upAdhi chhe. ahA! te rAganA kampathI ane upAdhithI chhUTIne niShkamp nirupAdhi shuddha chaitanyatattvamAn sthiti karo em kahe chhe. lyo, ahIn rAgane chhoDavAyogya tathA upAdhi kahe chhe, bandhanun kAraN kahe chhe, tyAre koI loko ene lAbhadAyak mAne chhe! bahu pher bhAI! shun thAy! bhagavAnanA virah paDayA! kevaLI-shrutakevaLI rahyA nahi ne kevaLInA keDAyato paN jovA maLe nahi ane A badhA vivAd UbhA karyA! bhAI! A sarva vivAd maTI jAy evI tArA hitanI vAt chhe ke sarva parAshrayanA bhAvanI ruchi chhoDIne ek shuddha chaitanyatattvanI ruchi karI temAn ja TharI jA.

shrI samayasAr nATakamAn shrI banArasIdAse A kaLashano bhAv A pramANe pragaT karyo chhe-

“asankhyAt lok paravAnn je mithyAtabhAv,
teI vivahAr bhAv kevalI-ukta hai;
jinhakau mithyAt gayau samyak daras bhayau,
te niyat-lIn vivahArasau mukta hai.
niravikalap nirupAdhi Atam samAdhi,
sAdhi je sugun mokh panthakaun Dhukta hai;
teI jIv param dasAmain thirarUp hyaikai
dharamamain dhuke na karamasaun rukat hai.”

PDF/HTML Page 2692 of 4199
single page version

asankhyAt lokapramAN jeTalA vyavahArabhAv chhe teTalA mithyAtvabhAv chhe, kemake vyavahAr chhe te mAro chhe, ethI mane lAbh chhe, e bhalo chhe em rAgathI emAn ekatva chhe ne? ahAhA...! A vyavahAr bhalo chhe evI mAnyatAmAn dayA, dAn Adi jeTalA vikalpa UThe teTalA mithyAtvabhAv chhe. gajab vAt chhe bhAI! A to kevaLI-sarvagna parameshvare kahelI vAt chhe.

jene mithyAtva gayun ane samyagdarshan thayun te jIv nishchayasvarUpamAn lIn hovAthI vyavahArathI mukta chhe arthAt tene vyavahAranI ruchi nathI.

te jIv vyavahArane chhoDIne nirvikalpa arthAt ek nishchayane ja nirupAdhi arthAt niShkampapaNe angIkAr karIne AtmasvarUpamAn samAdhi sAdhI arthAt sthiratA karIne samyagdarshan-gnAn-chAritrarUp mokShamArgamAn lAgI jAy chhe. Avo jIv param evI shuddhopayogadashAmAn param dhyAnanI dashAmAn sthir thaIne nirvANapadane pAme chhe, rAgamAn- vyavahAramAn rokAto nathI. AvI vAtu bApA!

juo, AmAn mithyAtvabhAv ne vyavahArabhAv ek chhe em kahyun chhe, kemake ene vyavahAranI ruchi chhe ne? vyavahAr bhalo chhe evI mAnyatAmAn vyavahAranA jeTalA bhAv chhe te mithyAtvarUp chhe. samajANun kAI...?

ahAhA...! AtmA shuddhagnAnaghanasvarUp prabhu andar ekalA Anandanun daL chhe. jem sakkarakand, uparanI lAl chhAlane chhoDIne, andar ekalI mIThAshano-sAkarano pinD chhe tem bhagavAn AtmA, bahAranI vyavahAranA vikalparUp chhAlane chhoDIne, andar ekalo chidAnandano kand chhe. ahIn kahe chhe-AvA chidAnandaghanasvarUp nij mahimAmAn satpuruShodharmI puruSho sthiratA kem dharatA nathI? Am Ashcharya pragaT karIne AchAryadev preraNA kare chhe ke dharmI jIvoe niShkampapaNe nishchayasvarUpane angIkAr karIne tatkAl temAn ja TharIThAm sthir thaI javun joIe. ahAhA...! AchArya kahe chhe- andar niShkamp nirupAdhi Anandano nAth paDayo chhe ne prabhu! temAn ja lIn thaI jA ne; A vyavahAramAn kamp-vAmAn shun chhe? Am satpuruShone niShpramAdI rahevAnI preraNA karI chhe.

*
* kaLash 173 bhAvArtha uparanun pravachan *

‘jineshvaradeve anya padArthomAn AtmabuddhirUp adhyavasAn chhoDAvyAn chhe tethI A parAshrit vyavahAr ja badhoy chhoDAvyo chhe em jANavun.’

shun kahe chhe? ke devAdhidev sarvagna parameshvare pudgal paramANu ne anya jIvathI mAnDIne vishvamAn jeTalA koI anantA par padArtha chhe te hun chhun, te mArA chhe ane tenAthI mane lAbh chhe evAn paramAn AtmabuddhirUp adhyavasAn chhoDAvyAn chhe. kem?


PDF/HTML Page 2693 of 4199
single page version

kemake te paravastu kAI pote AtmA nathI. A sharIr kAI AtmA nathI ane strI-putrAdi kAI A AtmA (-pote) nathI. bhAI! paramAn Atmabuddhi karavI e mithyAtva-bhAv sansAranI-dukhanI paramparAnun kAraN chhe.

ahIn visheSh em kahe chhe ke bhagavAne paramAn AtmabuddhirUp adhyavasAn chhoDAvyAn chhe tethI parAshrit vyavahAr ja saghaLo chhoDAvyo chhe em jANavun. lyo, A dayA, dAn, vrat, tap, bhakti ItyAdi vyavahAranA sarva vikalpa bhagavAne chhoDAvyA chhe em kahe chhe; kemake emAn AtmA nathI. lokone A khaTake chhe paN bhAI! vyavahAraratnatrayanA e saghaLA pariNAm parAshrit bhAv chhe, dukharUp chhe. ahIn to A chokakhI vAt chhe ke parAshrit bhAv saghaLAy chhoDIne sva-Ashray kar; shuddhagnAnaghanasvarUp pote AtmA chhe teno Ashray karI temAn sthir thA; A ek ja sukhano upAy chhe. ahA! rAg-parAshritabhAv chAhe ekatvabuddhino ho ke asthiratAno ho-e saghaLoy parabhAv chhoDavAyogya ja chhe, temAn Atmabuddhi karavI te mithyAtvabhAv chhe. have kahe chhe-

‘mATe shuddhagnAnasvarUp potAnA AtmAmAn sthiratA rAkho-evo shuddhanishchayanA grahaNano upadesh AchAryadeve karyo chhe. !

ahA! pote shuddha gnAnaghanasvarUp prabhu AtmA chhe. te ekanA ja Ashraye temAn ja sthiratA karIne shuddha samyagdarshan-gnAn-chAritrane grahaN kar-em shuddhanishchayanA grahaNano upadesh AchAryadeve karyo chhe.

lyo, A rIte upadesh chhe, chhatAn koI loko vrat, tap, bhakti, pUjA ItyAdi vyavahAr karatAn karatAn nishchay thAy em prarUpaNA kare chhe. paN bApu! e vyavahAr to saghaLoy ahIn chhoDavAyogya kahyo chhe kemake enAthI nishchay thAy ja nahi; ulaTun enI ruchi bandhanun-sansAranun ja kAraN bane chhe. bhAI! paranA lakShe thatA bhAvamAnthI kadIy svanun lakSha- Ashray na thAy. eTale to parAshrit vyavahAr saghaLo chhoDAvyo chhe. have A moTI atyAre lokone takarAr chhe, paN bhAI! mAnD manuShyapaNun maL‌yun, ane dharma pAmavAno avasar Avyo tyAre vivAdamAn rahIsh to dharma kyAre pAmIsh? svano Ashray karavo bas e ek ja sukhI thavAno dharmano panth chhe. samajANun kAI...?

e to AgaL gAthAomAn Ave chhe ke- jo vyavahAr karatAn karatAn nishchay thAy to abhavya paN jinavare kahelo parAshrit vyavahAr-vrat, samiti, gupti, tap, shIl ItyAdi-paripUrNa akhanDapaNe pALe chhe ane tethI teno mokSha thavo joIe; paN eno mokSha kadIy thato nathI. bahu AkarI vAt bhAI!

tyAre e loko em kahe chhe ke-e to abhavyanI vAt chhe. are bhAI! e to draShTAnt abhavyanun chhe; bAkI AmAn kyAn abhavinI vAt chhe?


PDF/HTML Page 2694 of 4199
single page version

ahIn to siddhAnt A chhe ke jem abhavi jIv vratAdine pALavA chhatAn gnAnaghan prabhu AtmAno Ashray kadI karato nathI to te sadA chAragatirUp sansAramAn ja rakhaDe chhe tem bhavi jIv paN jo paranA Ashraye kalyAN mAnI bAhya vratAdimAn pravarte ane gnAnaghanasvarUp potAnA AtmAno Ashray na kare to te paN sansAramAn rakhaDe ja chhe. have Avun yathArtha samaje nahi ne ekAnt tANe e vItarAganA shAsanamAn kem hAle? (na ja hAle).

bhAI! ahIn AchAryadevanun em kahevun chhe ke-jo bhagavAne paranA Ashraye thatun adhyavasAn ane parano Ashray (-asthiratA) -em bey chhoDAvyA chhe to have ek svano ja Ashray levAno rahyo. to pachhI satpuruSho ek nishchayane ja -gnAnAnandasvarUp bhagavAn AtmAne ja -asthir thayA vinA, pramAd chhoDIne niShkampapaNe angIkAr karIne temAn ja kem TharatA nathI? Am AchAryadeve Ashcharya pragaT karyun chhe.

e to AchAryadev pahelAn agnAnadashAmAn hatA tyAre nahotA TharatA, paN have shun chhe? (em ke have shAnun Ashcharya chhe?)

uttara– e pahelAn kem andar nahotA TharatA enun atyAre Ashcharya thAy chhe; ane have antasthiratA pote karI chhe tethI satpuruSho andar kem sthiratA karatA nathI? -em Ashcharya karIne antasthiratA karavAnI temane preraNA karI chhe.

ahAhA...! AtmA atIndriy Anandano nAth prabhu shraddhA, gnAn ne vItarAgatAnA svabhAvathI bharelo gnAnAnandano dariyo chhe. ahAhA...! te ek ek guNanI IshvaratAnA- paripUrNa prabhutAnA svabhAvathI pUraN bharelo chhe. paN emAn sharIrAdi paravastu nathI, vyavahAraratnatrayano rAg emAn nathI; ane paravastumAn ne vyavahAranA rAgamAn te (- AtmA) nathI. bhAI! A nyAyathI to samajavun paDashe ne! A kAI vANiyAnA vepAr jevun nathI ke A lIdhun ne A dIdhun; A to antarano vepAr! AkhI dishA ne dashA badalI nAkhe. AchAryadev ahIn kahe chhe ke bhAI! tArI par taraphanA AshrayanI dishAvALI je dashA chhe te dukhamay chhe ane te bhagavAne chhoDAvI chhe to pachhI have svanA AshrayanI dishAvALI, shuddha ek nishchayasvarUp bhagavAn gnAnAnandanA AshrayanI dishAvALI dashA ke je atyant sukhamay chhe tene niShkampapaNe kem pragaT karatA nathI? lyo, AvI vAt chhe!

prashna– paN A pramANe to ek nishchayano pakSha khaDo thAy chhe! uttara– bhAI! nishchayanA vikalpano pakSha judI chIj chhe ne ek nishchayanun-bhagavAn gnAnAnandasvarUpanun-lakSha judI chIj chhe. Ave chhe ne ke- (gAthA-ra7r)

‘nishchayanayAshrit munivaro prApti kare nirvANanI.’

PDF/HTML Page 2695 of 4199
single page version

tyAn nishchayanA vikalpanI vAt nathI, paN nishchayasvarUpanA-svanA lakSha- AshrayanI vAt chhe. jyAn svano Ashray kIdho tyAn vikalpa kyAn rahyo prabhu? tyAn to ekalo svAnubhav manDit nirAkuL Anandano anubhav chhe. olA’ hun baddha chhun ne hun abaddha chhun’ - evA je vikalpa chhe e nayapakSha chhe. e nayapakShane to bhagavAne chhoDAvyo chhe. hun shuddha chhun, abaddha chhun evo vikalpa chhe te (nishchayano) nayapakSha chhe, te paranA Ashraye utpanna thAy chhe; tene bhagavAne chhoDAvyo chhe. bahu sUkShma vAt prabhu! bhagavAnano mArag bahu sUkShma chhe. ahIn to ek shuddha nishchay je pote sva teno Ashray karI temAn ja satpuruSho kem TharatA nathI? -em AchAryadev acharaj kare chhe. samajANun kAI...?

ahAhA...! A upadesh to juo! ekakor chidAnandaghan prabhu AtmA ne ekakor anantA vikAranA pariNAm. A dev-guru-shAstranI bhedarUp shraddhA Adi pariNAm e badhA vikAranA pariNAm chhe. AgaL gAthA ra76-ra77 mAn Avashe ke AchArAng Adi shAstranun gnAn chhe te shabdashrut chhe, kemake te gnAnano Ashray shabdashrut chhe, paN AtmA nathI; tethI shabdashrutanun gnAn chhe te AtmAnun gnAn nathI. lyo, A pramANe tyAn vyavahArano niShedh karyo chhe. vaLI navatattvanI je shraddhA chhe eno viShay (-Ashray) jIvAdi nav padArtho chhe, paN AtmA nathI; tethI te AtmAnun shraddhAn nathI. A pramANe tyAn vyavahArano niShedh karyo chhe. tevI rIte chhakAyanA jIvonI dayA-rakShAnA pariNAm chhe teno Ashray chhakAyanA jIv chhe, paN AtmA nathI. tethI te vyavahArachAritra kAI AtmAnun chAritra nathI. A pramANe vyavahArachAritrano niShedh karyA chhe. ahIn (A kaLashamAn) e traNey prakAre je vyavahAraratnatrayanA pariNAm chhe tene chhoDAvyA chhe. bahu gambhIr vAt chhe bhAI!

ahAhA...! bhagavAn! tun koN chho? ne tArI hayAtImAn shun bharyun chhe? ahAhA...! tun sachchidAnandasvarUp Anandano nAth AtmA chho ne prabhu? ne tArI hayAtimAn ekalAn gnAn ne Anand (vagere anantaguN) bharyA chhe ne. to temAn ekatva karIne, A paravastu mArI chhe evI paramAn ekatvabuddhi chhoDI de; ane sAthe je A paranA Ashraye dayA, dAn, vrat AdinA bhAv thAy chhe te paN chhoDI de, kemake e saghaLA parAshraye thayelA vikAranA bhAv dukharUp chhe. ahA! Anandakand prabhu AtmAne chhoDIne A par taraphanI honshunA jeTalA pariNAm thAy chhe e badhA dukharUp chhe. tAre sukhI thavun hoy to badhAy vyavahAranA bhAvone chhoDI de, ane shuddha ek nishchayane ja angIkAr karI temAn ja lIn thaI jA.

are! AvI vAt enA kAney na paDe to e kyAn jAy? bichAre shun kare? bhAI! jIvan (avasar) chAlyun jAy chhe hon. A tattvanI samajaN na karI to deh


PDF/HTML Page 2696 of 4199
single page version

chhUTIne kyAy sansArasamudramAn DUbI jaIsh. bApu! A deh kAI tAro nathI ke te tArI pAse rahe, ane (vyavahArano) rAgey tAro nathI ke te tArI pAse rahe. tArI pAse rahelI chIj to anant gnAn, Anand ne vItarAgI shAntithI bharelo bhagavAn AtmA chhe. mATe temAn tallIn thaIne rahene prabhu!

ahAhA...! AchArya kahe chhe-tun svagharamAn rahene prabhu! tun paragharamAn kem bhaTake chhe? nirmaLAnandano nAth chidAnandaghan prabhu tArun svaghar chhe. e svagharane chhoDIne paraghar- paravastumAn kem bhame chhe? ahA! paragharamAn bhame e to ekalun dukh chhe, parAshritabhAvamAn rahe e dukh chhe; mATe jyAn ekalun sukh chhe te svagharamAn AvIne vas; tyAn tane nirAkul Anand thashe. ahA! parabhAv (vyavahAranA bhAv) dukharUp chhe chhatAn tene chhoDIne satpuruSho andar sukhathI bharelA svagharamAn AvIne kem vasatA nathI? e mahAn achambo chhe.

ahA! traNalokanA nAth devAdhidev sarvagna parameshvaranI vANImAn em Avyun ke-

paravastunI ekatvabuddhi mithyA chhe, asatya chhe ane tethI dukharUp chhe. svanA AshrayarUp ekatA te sadbuddhi chhe, ane sva-paranI ekatvabuddhi asadbuddhi chhe, mithyAbuddhi chhe.

chidAnandaghan prabhu pote sat chhe, e apekShAe paravastu badhI asat chhe. e asat

sAthe potAnA satne bheLavanArI-ekamek karanArI buddhi asadbuddhi chhe, mithyAbuddhi chhe. te mithyA hovAthI dukhadAyak ane dukharUp chhe, ane tethI te chhoDAvavAmAn AvI chhe. AchArya kahe chhe-bhagavAne par sAthenI ekatvabuddhi chhoDAvI chhe tethI ame tane parane Ashraye thatA badhAy bhAvone, teo dukharUp chhe em jANIne chhoDAvIe chhIe to tun tyAnthI (parAshrayathI) haThIne svanA AshrayamAn andar kem Avato nathI? ahA! paravastu mArI chhe em mAnavun e juThun chhe, paramAn sukhabuddhi karavI e jUThI chhe. tethI ame tane sarva parAshrayano dukharUp bhAv chhoDAvIe chhIe to pachhI ahIn svamAn-sukharUp svarUpamAn AvI kem Tharato nathI? lyo, Avun Ashcharya AchAryadev pragaT kare chhe.

ahA! A santonI-vItarAgI munivaronI karuNA to juo! kahe chhe-bhagavAn! tun

tArI dayA to pAL, tArI karuNA karane prabhu! A paranA Ashraye thayelA (dayA, AdinA) bhAvathI to tArA svabhAvano ghAt thAy chhe, tArA svarUpanI temAn hinsA thAy chhe, kemake temAn svarUpano anAdar thAy chhe.

rAjakoTamAn samvat 199pamAn ek moTA DokaTar traN-chAr di’ vyAkhyAnamAn AvyA

ne pachhI kahevA lAgyA- A mahArAjanun Avun sAmbhaLIe to koIne kAmanA na rahIe arthAt koInun kAm na karI shakIe.


PDF/HTML Page 2697 of 4199
single page version

tyAre kahyun-are bhAI! kyA kAmamAn tAre rahevun chhe? bApu! tane paranAn kAm karavAnI honshu chhe paN shun tun paranAn kAm karI shake chhe? kadApi nahi; kemake par padArtho- paramANu vagere sau potAnA kAryane svatantra karIne UbhA (-avasthit) chhe. te potapotAnun kArya pratisamay pote ja karI rahyA chhe tyAn tun shun kare? tun kahe ke hun Anun kArya karI daUn e to kevaL mithyAbuddhi chhe. pachhI DokaTarane thayun ke A sAmbhaLavAthI to kadAch (paranAn kAm) karavAnI honshu nAsh pAmI jashe. tenI sAmbhaLavA Avavun bandh karyun.

bhAI! vAt to Am ja chhe, sAchI chhe. laukik kAryomAn honshu hoy e to shun,

lokottar vyavahAr je jinavaradeve panchamahAvratAdino kahelo chhe te paN dukharUp chhe evun bhagavAn jinavaradevanun vachan chhe. ene chhoDIne ahIn to svarUpamAn ja samAI javAnI vAt chhe. samajANun kAI...?

[pravachan nan. 3ra4 (sheSh) ane 3rap * dinAnk ra0-ra-77 thI rar-ra-77]
×

PDF/HTML Page 2698 of 4199
single page version

gAthA–272
एवं ववहारणओ पडिसिद्धो जाण णिच्छयणएण।
णिच्छयणयासिदा पुण मुणिणो पावंति णिव्वाणं।। २७२।।
एवं व्यवहारनयः प्रतिषिद्धो जानीहि निश्चयनयेन।
निश्चयनयाश्रिताः पुनर्मुनयः प्राप्नुवन्ति निर्वाणम्।। २७२।।

have A arthane gAthAmAn kahe chhe-

vyavahAranay e rIt jAN niShiddha nishchayanay thakI;
nishchayanayAshrit munivaro prApti kare nirvANanI. 272.

gAthArtha– [एवं] e rIte (pUrvokta rIte) [व्यवहारनयः] (parAshrit evo) vyavahAranay [निश्चयनयेन] nishchayanay vaDe [प्रतिषिद्धः जानीहि] niShiddha jAN; [पुनः निश्चयनयाश्रिताः] nishchayanayane Ashrit [मुनयः] munio [निर्वाणम्] nirvANane [प्राप्नुवन्ति] pAme chhe.

TIkA– AtmAshrit (arthAt sva-Ashrit) nishchayanay chhe, parAshrit (arthAt parane Ashrit) vyavahAranay chhe. tyAn, pUrvokta rIte parAshrit samasta adhyavasAn (arthAt potAnA ne paranA ekapaNAnI mAnyatApUrvak pariNaman) bandhanun kAraN hovAne lIdhe mumukShune teno (-adhyavasAnano) niShedh karatA evA nishchayanay vaDe kharekhar vyavahAranayano ja niShedh karAyo chhe, kAraN ke vyavahAranayane paN parAshritapaNun samAn ja chhe (-jem adhyavasAn parAshrit chhe tem vyavahAranay paN parAshrit chhe, temAn taphAvat nathI). ane A vyavahAranay e rIte niShedhavAyogya ja chhe; kAraN ke AtmAshrit nishchayanayano Ashray karanArAo ja (karmathI) mukta thAy chhe ane parAshrit vyavahAranayano Ashray to ekAnte nahi mukta thato evo abhavya paN kare chhe.

bhAvArtha– AtmAne paranA nimittathI je anek bhAvo thAy chhe te badhA vyavahAranayanA viShay hovAthI vyavahAranay to parAshrit chhe, ane je ek potAno svAbhAvik bhAv chhe te ja nishchayanayano viShay hovAthI nishchayanay AtmAshrit chhe. adhyavasAn paN vyavahAranayano ja viShay chhe tethI adhyavasAnano tyAg te vyavahAranayano ja tyAg chhe, ane pahelAnI gAthAomAn adhyavasAnanA tyAgano upadesh chhe te


PDF/HTML Page 2699 of 4199
single page version

vyavahAranayanA ja tyAgano upadesh chhe. A pramANe nishchayanayane pradhAn karIne vyavahAranayanA tyAgano upadesh karyo chhe tenun kAraN e chhe ke-jeo nishchayanA Ashraye pravarte chhe teo ja karmathI chhUTe chhe ane jeo ekAnte vyavahAranayanA ja Ashraye pravarte chhe teo karmathI kadI chhUTatA nathI.

*
samayasAr gAthA 272 mathALun

have A arthane gAthAmAn kahe chhe-

* gAthA 272 TIkA uparanun pravachan *

ahIn mUL muddAnI rakamanI vAt chhe. shun kahe chhe? ke- ‘AtmAshrit (arthAt sva-Ashrit) nishchayanay chhe, parAshrit (arthAt parane Ashrit) vyavahAranay chhe.’

ahIn ‘sva-Ashrit’ mAn svano artha trikALI dravyasvabhAv levA, paN dravya-guN- paryAy em traN na levAn. ‘sva-Ashrit’ eTale trikALI dhruv ek gnAyakabhAvane Ashrit. ahAhA...! ek gnAyakabhAv e ja nishchay em ahIn levun chhe. samajANun kAI...?

em to dravya ek gnAyakabhAvamAtra vastu, enI anant shaktio (-guNo) ane paryAy-e traNenun astitva te svanun-potAnun astitva chhe. paN ahIn ‘sva’ mAn e vAt levI nathI. ahIn to mukhya (mukhya te nishchay, gauN te vyavahAr) siddha karavA trikALI abhed ekarUp vastune mukhya karIne ek samayanI avasthAne gauN karI nAkhavI chhe. ahIn abhed ek shuddhanishchay vastunun lakSha karAvavA trikALI ek gnAyakasvabhAvabhAv chhe te sva chhe, nishchay chhe em levun chhe. ahAhA...! jemAn karma nathI, puNya-pApanA bhAv nathI, ek samayanI paryAy ne paryAyabhed nathI ke guNabhed nathI evo akhanD ekarUp svabhAv trikALI ek gnAyakabhAv te nishchayanayano viShay chhe. ‘स्वाश्रितो निश्चयः’ svanA Ashraye ja nishchay chhe. svano Ashray karanArane samakit thAy chhe.

samyagdarshan-dharmanun pahelun pagathiyun-ane dharma kem thAy enI A vAt chAle chhe. jainadarshananA prAN samI gAthA 11 mAn na Avyun ke-

‘भूदत्थमस्सिदो खलु सम्माइट्ठी हवइ जीवो’

ahAhA...! nirmaLAnandano nAth trikALI dhruv ek gnAyakabhAvamay vastu prabhu AtmA ja bhUtArtha chhe, satyArtha chhe ane enA Ashraye jIv samyagdraShTi thAy chhe. ahA! andar traN lokano nAth ek gnAyakasvabhAvI satyArtha prabhu chhe tene mukhya karIne, nishchay


PDF/HTML Page 2700 of 4199
single page version

kahIne tenI AgaL paryAyane gauN karIne, tene vyavahAr kahIne nathI em kahI dIdhI chhe. jhINI vAt prabhu!

prashna– have AmAn keTakeTalun yAd rAkhavun? uttara– bhAI! A ek ja yAd rAkhavun chhe ke trikALI abhed ek gnAyakabhAvamAtra vastu AtmA te ja kharekhar hun chhun ane je bhed ne paryAy chhe te badhoy vyavahAr chhe. bhAI! e sarva vyavahArane abhUtArtha kahIne bhUtArtha ek sva-svarUpano Ashray karAvyo chhe. ahAhA...! ek sva-svarUp ja satya chhe, bAkI Akhun jagat (paryAyabhed ne guNabhed suddhAn) asatya chhe. jagatanI saghaLI chIjo enI potapotAnI apekShAe satya chhe, paN potAnun sva je ek gnAyakabhAv tenI apekShAe e badhI asatya chhe. ahAhA...! trikALI satnI apekShA enA guNabhed ne paryAy paN asat chhe.

ahIn ‘AtmAshrit’ -pahelA shabdano artha chAle chhe. AtmAshrit eTale sva- Ashrit eTale ke trikALI ek gnAyakabhAvane Ashrit nishchayanay chhe. e dhruv nityAnand prabhuno Ashray karanArI to paryAy chhe, paN e paryAyane paryAyano Ashray nathI paN nityAnand prabhu dhruvano Ashray chhe. jhINI vAt chhe prabhu! A to janma-maraNanA bIjanI sattAno nAsh karavAnI vAt chhe. ahAhA...! potAnI shuddha sattAne pragaT karIne puNya-pAp Adi bhAvano nAsh karavAnI A vAt chhe. prabhu! tArI sattAne draShTimAn utpAd karavAnI pragaT karavAnI A vAt chhe. (em ke sAvadhAn thaIne dhIrajathI sAmbhaL).

11 mI gAthAmAn Avyun ne ke-gnAyakasvabhAv vastu tirobhUt arthAt draShTimAnthI dUr chhe te jANavAmAn AvatAn, draShTimAn AvatAn AvirbhUt thAy chhe. pragaT thAy chhe. gnAyakabhAv to chhe te chhe, paN ene jyAre draShTimAn lIdho tyAre gnAyakabhAv pragaTayo, AvirbhUt thayo em kahevAy chhe. jenA pUrNa astitvanI khabar nahotI, jenI pratIti nahotI enA pUrNa astitvanI jyAn pratIti AvI to pUrNa astitva pragaTayun em kahevAmAn Ave chhe.

ahIn TIkAmAn AtmA eTale svane Ashrit kem lIdhun? kemake vyavahAr chhe te parAshrit chhe, tethI AtmA eTale sva-em lIdhun. sva eTale koN? to kahe chhe-ek potAno sahaj svAbhAvik bhAv, ek gnAyakabhAv, nityAnandasvabhAv, dhruvabhAv, ekarUp sAmAnyabhAv te sva chhe ane te nishchayanayano viShay chhe, arthAt samyagdarshanano viShay chhe, tethI jene samyagdarshan pragaT karavun hoy teNe trikALI ek gnAyakabhAvano Ashray levo joIe.

AtmAshrit eTale AtmAnA dravya-guN-paryAy em traN thaIne AtmA ane eno Ashray levo em koI kahe to e ahIn vAt nathI. ahIn to AtmAshrit eTale sva-Ashrit ne sva eTale trikALI shuddha ek gnAyakabhAv. bhAI! samyagdarshan-