PDF/HTML Page 3541 of 4199
single page version
स तत्पुनरपि बध्नाति बीजं दुःखस्याष्टविधम्।। ३८९।।
तत्र तावत्सकलकर्मसंन्यासभावनां नाटयति–
परिहृत्य कर्म सर्व परमं नैष्कर्म्यमवलम्बे।। २२५।।
मया कृतं जानाति] ‘karmaphaL men karyun’ em jANe chhe, [सः] te [पुनः अपि] pharIne paN [अष्टविधम् तत्] ATh prakAranA karmane- [दुःखस्य बीजं] dukhanA bIjane- [बध्नाति] bAndhe chhe.
[कर्मफलं वेदयमानः] karmanA phaLane vedato thako [यः चेतयिता] je AtmA [सुखितः दुःखितः च] sukhI ane dukhI [भवति] thAy chhe, [सः] te [पुनः अपि] pharIne paN [अष्टविधम् तत्] ATh prakAranA karmane- [दुःखस्य बीजं] dukhanA bIjane- [बध्नाति] bAndhe chhe.
TIkA– gnAnathI anyamAn (-gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun (anubhavavun) ke ‘A hun chhun’ , te agnAnachetanA chhe. te be prakAre chhe-karmachetanA ane karmaphaLachetanA. temAn, gnAnathI anyamAn (arthAt gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun ke ‘Ane hun karun chhun’ , te karmachetanA chhe; ane gnAnathI anyamAn em chetavun ke ‘Ane hun bhogavun chhun’ , te karmaphaLachetanA chhe. (em be prakAre agnAnachetanA chhe.) te samasta agnAnachetanA sansAranun bIj chhe; kAraN ke sansAranun bIj je ATh prakAranun (gnAnAvaraNAdi) karma, tenun te agnAnachetanA bIj chhe (arthAt tenAthI karma bandhAy chhe). mATe mokShArthI puruShe agnAnachetanAno pralay karavA mATe sakaL karmanA sanyAsanI (tyAganI) bhAvanAne tathA sakaL karmaphaLanA sanyAsanI bhAvanAne nachAvIne, svabhAvabhUt evI bhagavatI gnAnachetanAne ja ekane sadAy nachAvavI.
temAn pratham, sakaL karmanA sanyAsanI bhAvanAne nachAve chhe- (tyAn pratham, kAvya kahe chhe-) shlokArtha–
anAgat kAL sambandhI) [सर्व कर्म] samasta karmane [कृत–कारित–अनुमननैः] kRut- kArit-anumodanAthI ane [मनः– वचन–कायैः] man-vachan-kAyAthI [परिहृत्य] tyAgIne [परमं नैष्कर्म्यम् अवलम्बे] hun param naiShkarmyane (-utkRuShTa niShkarma avasthAne) avalambun chhun.
PDF/HTML Page 3542 of 4199
single page version
(e pramANe, sarva karmano tyAg karanAr gnAnI pratignA kare chhe.) 22p.
(have TIkAmAn pratham, pratikramaN-kalpa arthAt pratikramaNano vidhi kahe chhe-) (pratikramaN karanAr kahe chhe ke) je men (pUrve karma) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. (karma karavun, karAvavun ane anya karanArane anumodavun te sansAranun bIj chhe em jANIne te duShkRut pratye heyabuddhi AvI tyAre jIve tenA pratyenun mamatva chhoDayun, te ja tenun mithyA karavun chhe). 1.
je men (pUrve karma) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 2. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 3. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 4.
je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. pa. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 6. je men (pUrve) karyun, karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun, kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 7.
je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 8. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 9. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 10.
je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 11. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 12. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 13. je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 14. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA kAyathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 1p. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 16.
PDF/HTML Page 3543 of 4199
single page version
je men (pUrve) karyun ane karAvyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 17. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 18. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 19.
je men (pUrve) karyun ane karAvyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 20. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 21. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 22. je men (pUrve) karyun ane karAvyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 23. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 24. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 2p. je men (pUrve) karyun ane karAvyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 26. je men (pUrve) karyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 27. je men (pUrve) karAvyun ane anya karato hoy tenun anumodan karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 28.
je men (pUrve) karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 29. je men (pUrve) karAvyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 30. je men anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI, vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 31.
je men (pUrve) karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 32. je men (pUrve) karAvyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 33. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 34. je men (pUrve) karyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 3p. je men (pUrve) karAvyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 36. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun manathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 37. je men (pUrve) karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 38. je men (pUrve) karAvyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 39. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI tathA kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 40.
je men (pUrve) karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 41. je men (pUrve) karAvyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 42. je men (pUrve) anya karato hoy
PDF/HTML Page 3544 of 4199
single page version
tenun anumodan karyun manathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 43. je men (pUrve) karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 44. je men (pUrve) karAvyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 4p. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun vachanathI, te mArun duShkRut mithyA ho. 46. je men (pUrve) karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 47. je men (pUrve) karAvyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 48. je men (pUrve) anya karato hoy tenun anumodan karyun kAyAthI, te mArun duShkRut mithyA ho. 49.
(A 49 bhangonI andar, pahelA bhangamAn kRut, kArit, anumodanA-e traNe lIdhAn ane tenA par man, vachan, kAyA-e traNe lagAvyAn. e rIte banelA A ek bhangane * ‘33’ nI samasyAthI-sangnAthI-oLakhI shakAy. 2 thI 4 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanA traNe laIne tenA par man, vachan, kAyAmAnthI babbe lagAvyAn. e rIte banelA A traN bhangone, ‘32’ nI sangnAthI oLakhI shakAy. pa thI 7 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanA traNe laIne tenA par man, vachan, kAyAmAnthI ekek lagAvyun. A traN bhangone ‘31’ nI sangnAthI oLakhI shakAy. 8 thI 10 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI babbe laIne temanA par man, vachan, kAyA traNe lagAvyAn. A traN bhangone ‘23’ nI sangnAvALA bhango tarIke oLakhI shakAy. 11 thI 19 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI babbe laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI babbe lagAvyAn. A nav bhangone ‘22’ nI sangnAthI oLakhI shakAy. 20 thI 28 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI babbe laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI ekek lagAvyun. A nav bhangone ‘21’ nI sangnAvALA bhango tarIke oLakhI shakAy. 29 thI 31 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI ekek laIne temanA par man, vachan, kAyA traNe lagAvyAn. A traN bhangone ‘13’ nI sangnAthI oLakhI shakAy. 32 thI 40 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI ekek laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI babbe lagAvyAn. A nav bhangone ‘12’ nI sangnAthI oLakhI shakAy. 41 thI 49 sudhInA bhangomAn kRut, kArit, anumodanAmAnthI ekek laIne temanA par man, vachan, kAyAmAnthI ekek lagAvyun. A nav bhangone ‘11’ nI sangnAthI oLakhI shakAy. badhA maLIne 49 bhang thayA.) _________________________________________________________________ * kRut, kArit, anumodanA-e traNe lIdhAn te batAvavA pratham ‘3’ no AnkaDo mUkavo, ane pachhI
‘33’ nI samasyA thaI.
* kRut, kArit, anumodanA traNe lIdhAn te batAvavA pratham ‘3’ no AnkaDo mUkavo; ane pachhI man,
nI sangnA thaI.
PDF/HTML Page 3545 of 4199
single page version
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते।। २२६।।
have A kathananA kaLasharUpe kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [यद् अहम् मोहात् अकार्षम्] je men mohathI arthAt agnAnathI (bhUt kALamAn) karma karyAn, [तत् समस्तम् अपि कर्म प्रतिक्रम्य] te samasta karmane pratikramIne [निष्कर्मणि चैतन्य–आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] hun niShkarma (arthAt sarva karmothI rahit) chaitanyasvarUp AtmAmAn AtmAthI ja (-potAthI ja-) nirantar vartun chhun (em gnAnI anubhav kare chhe).
bhAvArtha– bhUtakALamAn karelA karmane 49 bhangapUrvak mithyA karanArun pratikramaN karIne gnAnI gnAnasvarUp AtmAmAn lIn thaIne nirantar chaitanyasvarUp AtmAno anubhav kare, tenun A vidhAn (vidhi) chhe. ‘mithyA’ kahevAnun prayojan A pramANe chhe- jevI rIte, koIe pahelAn dhan kamAIne gharamAn rAkhyun hatun; pachhI tenA pratye mamatva chhoDayun tyAre tene bhogavavAno abhiprAy na rahyo; te vakhate, bhUt kALamAn je dhan kamAyo hato te nahi kamAyA samAn ja chhe; tevI rIte, jIve pahelAn karma bAndhyun hatun; pachhI jyAre tene ahitarUp jANIne tenA pratye mamatva chhoDayun ane tenA phaLamAn lIn na thayo, tyAre bhUt kALamAn je karma bAndhyun hatun te nahi bAndhyA samAn mithyA ja chhe. 226.
A rIte pratikramaN-kalpa (arthAt pratikramaNano vidhi) samApta thayo.
(have TIkAmAn AlochanAkalpa kahe chhe-)
hun (vartamAnamAn karma) karato nathI. karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 1.
hun (vartamAnamAn karma) karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA vachanathI. 2. hun (vartamAnamAn) karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA kAyAthI. 3. hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI tathA kAyAthI 4.
hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI. pa. hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI,
PDF/HTML Page 3546 of 4199
single page version
vachanathI. 6. hun karato nathI, karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, kAyAthI. 7.
hun karato nathI, karAvato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 8. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 9. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 10.
hun karato nathI, karAvato nathI, manathI tathA vachanathI. 11. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA vachanathI. 12. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA vachanathI. 13. hun karato nathI, karAvato nathI, manathI tathA kAyAthI. 14. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA kAyAthI. 1p. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI tathA kAyAthI. 16. hun karato nathI, karAvato nathI, vachanathI tathA kAyAthI. 17. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI tathA kAyAthI. 18. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI tathA kAyAthI. 19.
hun karato nathI, karAvato nathI, manathI. 20. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI. 21. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, manathI. 22. hun karato nathI, karAvato nathI, vachanathI. 23. hun karato nathI, anya karato hato tene anumodato nathI, vachanathI. 24. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, vachanathI. 2p. hun karato nathI, karAvato nathI, kAyAthI. 26. hun karato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, kAyAthI. 27. hun karAvato nathI, anya karato hoy tene anumodato nathI, kAyAthI. 28.
hun karato nathI manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 29. hun karAvato nathI manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 30. hun anya karato hoy tene anumodato nathI manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 31.
hun karato nathI manathI tathA vachanathI. 32. hun karAvato nathI manathI tathA vachanathI. 33. hun anya karato hoy tene anumodato nathI manathI tathA vachanathI. 34. hun karato nathI manathI tathA kAyAthI. 3p. hun karAvato nathI manathI tathA kAyAthI. 36. hun anya karato hoy tene anumodato nathI manathI tathA kAyAthI. 37. hun karato nathI vachanathI tathA kAyAthI. 38. hun karAvato nathI vachanathI tathA kAyAthI. 39. hun anya karato hoy tene anumodato nathI vachanathI tathA kAyAthI. 40.
hun karato nathI manathI. 41. hun karAvato nathI manathI. 42. hun anya karato
PDF/HTML Page 3547 of 4199
single page version
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते।। २२७।।
इत्यालोचनाकल्पः समाप्तः। hoy tene anumodato nathI manathI. 43. hun karato nathI vachanathI. 44. hun karAvato nathI vachanathI. 4p. hun anya karato hoy tene anumodato nathI vachanathI. 46. hun karato nathI kAyAthI. 47. hun karAvato nathI kAyAthI. 48. hun anya karato hoy tene anumodato nathI kAyAthI. 49. (A rIte, pratikramaNanA jevA ja AlochanAmAn paN 49 bhang kahyA.)
have A kathananA kaLasharUpe kAvya kahe chhe- shlokArtha– (nishchayachAritrane angIkAr karanAr kahe chhe ke-) [मोहविलासविजृम्भितम् इदम् उदयत् कर्म] mohanA vilAsathI phelAyelun je A udayamAn (udayamAn Avatun) karma [सकलम् आलोच्य] te samastane AlochIne (-te sarva karmanI AlochanA karIne-) [निष्कर्मणि चैतन्य–आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] hun niShkarma (arthAt sarva karmothI rahit) chaitanyasvarUp AtmAmAn AtmAthI ja (-potAthI ja-) nirantar vartun chhun.
bhAvArtha– vartamAn kALamAn karmano uday Ave tenA viShe gnAnI em vichAre chhe ke-pUrve je karma bAndhyun hatun tenun A kArya chhe, mArun to A kArya nathI. hun Ano kartA nathI, hun to shuddhachaitanyamAtra AtmA chhun. tenI darshanagnAnarUp pravRutti chhe. te darshanagnAnarUp pravRuti vaDe hun A udayamAn AvelA karmano dekhanAr-jANanAr chhun. mArA svarUpamAn ja hun vartun chhun. Avun anubhavan karavun te ja nishchayachAritra chhe. 227.
A rIte AlochanAkalpa samApta thayo. (have TIkAmAn pratyAkhyAnakalpa arthAt pratyAkhyAnano vidhi kahe chhe- (pratyAkhyAn karanAr kahe chhe ke-) hun (bhaviShyamAn karma) karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 1.
hun (bhaviShyamAn karma) karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 2. hun karIsh nahi, karAvIsh, nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 3. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 4.
PDF/HTML Page 3548 of 4199
single page version
hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI. pa. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI. 6. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, kAyAthI. 7.
hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 8. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI 9. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 10.
hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 11. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 12. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA vachanathI. 13. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 14. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 1p. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI tathA kAyAthI. 16. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 17. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 18. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI tathA kAyAthI. 19.
hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, manathI. 20. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI. 21. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, manathI. 22. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, vachanathI. 23. hun karIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI 24. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, vachanathI. 2p. hun karIsh nahi, karAvIsh nahi, kAyAthI. 26. hun karIsh nahi, anya karatA hoy tene anumodIsh nahi, kAyAthI. 27. hun karAvIsh nahi, anya karato hoy tene anumodIsh nahi, kAyAthI. 28.
hun karIsh nahi manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 29. hun karAvIsh nahi manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 30. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi manathI, vachanathI tathA kAyAthI. 31.
hun karIsh nahi manathI tathA vachanathI. 32. hun karAvIsh nahi manathI tathA vachanathI. 33. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi manathI tathA vachanathI. 34 hun karIsh nahi manathI tathA kAyAthI. 3p. hun karAvIsh nahi manathI tathA kAyAthI. 36. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi manathI tathA kAyAthI. 37. hun karIsh nahi vachanathI tathA kAyAthI. 38. hun karAvIsh nahi vachanathI tathA kAyAthI 39. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi vachanathI tathA kAyAthI. 40.
PDF/HTML Page 3549 of 4199
single page version
आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते।। २२८।।
इति प्रत्याख्यानकल्पः समाप्तः।
hun karIsh nahi manathI. 41. hun karAvIsh nahi manathI. 42. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi manathI. 43. hun karIsh nahi vachanathI. 44. hun karAvIsh nahi vachanathI. 4p. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi vachanathI. 46. hun karIsh nahi kAyAthI. 47. hun karAvIsh nahi kAyAthI. 48. hun anya karato hoy tene anumodIsh nahi kAyAthI. 49. (A rIte, pratikramaNanA jevA ja pratyAkhyAnamAn paN 49 bhang kahyA.)
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– (pratyAkhyAn karanAr gnAnI kahe chhe ke-)
प्रत्याख्याय] bhaviShyanA samasta karmane pachakhIne (-tyAgIne), [निरस्त–सम्मोहः निष्कर्मणि चैतन्य–आत्मनि आत्मनि आत्मना नित्यम् वर्ते] jeno moh naShTa thayo chhe evo hun niShkarma (arthAt sarva karmothI rahit) chaitanyasvarUp AtmAmAn AtmAthI ja (-potAthI ja-) nirantar vartun chhun.
bhAvArtha– nishchayachAritramAn pratyAkhyAnanun vidhAn evun chhe ke-samasta AgAmI karmothI rahit, chaitanyanI pravRuttirUp (potAnA) shuddhopayogamAn vartavun te pratyAkhyAn. tethI gnAn AgAmI samasta karmonun pratyAkhyAn karIne potAnA chaitanyasvarUpamAn varte chhe.
ahIn tAtparya A pramANe jANavun- vyavahArachAritramAn to pratignAmAn je doSh lAge tenun pratikramaN, AlochanA tathA pratyAkhyAn hoy chhe. ahIn nishchayachAritranun pradhAnapaNe kathan hovAthI shuddhopayogathI viparIt sarva karmo AtmAnA doShasvarUp chhe. te sarva karmachetanAsvarUp pariNAmonun-traNe kALanAn karmonun-pratikramaN, AlochanA tathA pratyAkhyAn karIne gnAnI sarva karmachetanAthI judA potAnA shuddhopayogarUp AtmAnAn gnAnashraddhAn vaDe ane temAn sthir thavAnA vidhAn vaDe niShpramAd dashAne prApta thaI, shreNI chaDI, kevaLagnAn upajAvavAnI sanmukh thAy chhe. A, gnAnInun kArya chhe. 228.
A rIte pratyAkhyAnakalpa samApta thayo. have sakaL karmanA sanyAsanI bhAvanAne nachAvavA viShenun kathan pUrNa karatAn, kaLasharUp kAvya kahe-
PDF/HTML Page 3550 of 4199
single page version
त्रैकालिकं शुद्धनयावलम्बी ।
श्चिन्मात्रमात्मानमथावलम्बे ।। २२९।।
अथ सकलकर्मफलसंन्यासभावनां नाटयति–
सञ्चेतयेऽहमचलं चैतन्यात्मानमात्मानम्।। २३०।।
shlokArtha– (shuddhanayanun Alamban karanAr kahe chhe ke-) [इति एवम्] pUrvokta rIte [त्रैकालिकं समस्तम् कर्म] traNe kALanAn samasta karmone [अपास्य] dUr karIne-chhoDIne, [शुद्धनय–अवलम्बी] shuddhanayAvalambI (arthAt shuddhanayane avalambanAr) ane [विलीन– मोहः] vilInamoh (arthAt jenun mithyAtva naShTa thayun chhe) evo hun [अथ] have [विकारैः रहितं चिन्मात्रम् आत्मानम्] (sarva) vikArothI rahit chaitanyamAtra AtmAne [अवलम्बे] avalambun chhun. 229.
have sakaL karmaphaLanA sanyAsanI bhAvanAne nachAve chhe- (tyAn pratham, te kathananA samuchchay-arthanun kAvya kahe chhe-) shlokArtha– (samasta karmaphaLanI sannyAsabhAvanA karanAr kahe chhe ke-)
तरु–फलानि] karmarUpI viShavRukShanAn phaL [मम भुक्तिम् अन्तरेण एव] mArA bhogavyA vinA ja [विगलन्तु] kharI jAo; [अहम् चैतन्य–आत्मानम् आत्मानम् अचलं सञ्चेतये] hun (mArA) chaitanyasvarUp AtmAne nishchaLapaNe sanchetun chhun-anubhavun chhun.
bhAvArtha– gnAnI kahe chhe ke-je karma udayamAn Ave chhe tenA phaLane hun gnAtA-draShTApaNe jANun-dekhun chhun, teno bhoktA thato nathI, mATe mArA bhogavyA vinA ja te karma kharI jAo; hun mArA chaitanyasvarUp AtmAmAn lIn thayo thako teno dekhanAr-jANanAr ja houn.
ahIn eTalun visheSh jANavun ke-avirat, deshavirat tathA pramattasanyat dashAmAn to Avun gnAn-shraddhAn ja pradhAn chhe, ane jyAre jIv apramatta dashAne pAmIne shreNI chaDe chhe tyAre A anubhav sAkShAt hoy chhe. 230.
(have TIkAmAn sakaL karmaphaLanA sanyAsanI bhAvanAne nachAve chhe-)
PDF/HTML Page 3551 of 4199
single page version
hun (gnAnI hovAthI) matignAnAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun arthAt ekAgrapaNe anubhavun chhun. (ahIn ‘chetavun’ eTale anubhavavun, vedavun, bhogavavun. ‘san’ upasarga lAgavAthI, ‘sanchetavun’ eTale ‘ekAgrapaNe anubhavavun’ evo artha ahIn badhA pAThomAn samajavo.) 1. hun shrut-gnAnAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun-anubhavun chhun. 2. hun avadhignAnAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 3. hun manaparyayagnAnAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 4. hun kevaLagnAnAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa.
hun chakShurdarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 6. hun achakShurdarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 7. hun avadhidarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 8. hun kevaLadarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 9. hun nidrAdarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 10. hun nidrAnidrAdarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 11. hun prachalAdarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 12 hun prachalAprachalAdarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 13. hun styAnagRuddhidarshanAvaraNIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 14.
hun shAtAvedanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 1p. hun ashAtAvedanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 16.
hun samyaktvamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 17. hun mithyAtvamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 18. hun samyaktvamithyAtvamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 19. hun anantAnubandhikrodhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 20. hun apratyAkhyAnAvaraNIyakrodhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 21. hu pratyAkhyAnAvaraNIyakrodhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 22. hun sanjvalanakrodhakaShAyavedanIy-
PDF/HTML Page 3552 of 4199
single page version
mohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 23. hun anantAnubandhimAnakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 24. hun apratyAkhyAnAvaraNIyamAnakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 2p. hun pratyAkhyAnAvaraNIyamAnakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 26. hun sanjvalanamAnakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 27. hun anantAnubandhimAyAkaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 28. hun apratyAkhyAnAvaraNIyamAyAkaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 29. hun pratyAkhyAnAvaraNIyamAyAkaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 30 hun sanjvalanamAyAkaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 31. hun anantAnubandhilobhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 32. hun apratyAkhyAnAvaraNIyalobhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 33. hun pratyAkhyAnAvaraNIyalobhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 34. hun sanjvalanalobhakaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 3p. hun hAsyanokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 36. hun ratinokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 37. hun aratinokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 38. hun shokanokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 39. hun bhayanokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 40. hun jugupsAnokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 41. hun strIvedanokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 42. hun puruShavedanokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 43. hun napunsakavedanokaShAyavedanIyamohanIyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 44.
hun narak-AyukarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 4p. hun tiryanch-AyukarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 46. hun manuShya-AyukarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne
PDF/HTML Page 3553 of 4199
single page version
hun narakagatinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 49. hun tiryanchagatinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa0. hun manuShyagatinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa1. hun devagatinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa2. hun ekendriyajAtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa3. hun dvIndriyajAtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa4. hun trIndriyajAtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pap. hun chaturindriyajAtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa6. hun panchendriyajAtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa7. hun audArikasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa8. hun vaikriyikasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. pa9. hun AhArakasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 60. hun taijasasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 61. hun kArmaNasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun 62. hun audArikasharIr- angopAnganAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 63. hun vaikriyikasharIr-angopAnganAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 64. hun AhArakasharIraangopAnganAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 6p. hun audArikasharIrabandhananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 66. hun vaikriyikasharIrabandhananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 67. hun AhArakasharIrabandhananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 68. hun taijasasharIrabandhananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 69. hun kArmaNasharIrabandhananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 70. hun audArikasharIrasanghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 71. hun vaikriyikasharIrasanghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 72. hun AhArakasharIrasanghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 73. hun taijasasharIrasanghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 74. hun kArmaNasharIr-
PDF/HTML Page 3554 of 4199
single page version
sanghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 7p. hun samachaturasrasansthAnanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 76. hun nyagrodhaparimanDalasansthAnanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 77. hun sAtikasansthAnanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 78. hun kubjakasansthAnanAkarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 79. hun vAmanasansthAnanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 80. hun hunDakasansthAnanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 81. hun vajrarShabhanArAchasanhanananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 82. hun vajranArAchasanhanananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 83. hun nArAchasanhanananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 84. hun ardhanArAchasanhanananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 8p. hun kIlikAsanhanananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 86. hun asamprAptAsRupATikAsanhanananAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 87. hun snigdhasparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 88. hun rUkShasparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 89. hun shItasparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 90. hun uShNasparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 91. hun gurusparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun 92. hun laghusparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 93. hun mRudusparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 94. hun karkashasparshanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 9p. hun madhurarasanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 96. hun AmlarasanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 97. hun tiktarasanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 98. hun kaTukarasanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 99. hun kaShAyarasanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 100. hun surabhigandhanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhan. 101. hun asurabhigandhanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 102. hun shuklavarNanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne
PDF/HTML Page 3555 of 4199
single page version
ja sanchetun chhun. 103. hun raktavarNanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 104. hun pItavarNanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 10p. hun haritavarNanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 106. hun kRiShNavarNanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 107. hun narakagatyAnupUrvInAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 108. hun tiryanchagatyAnupUrvInAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun 109. hun manuShyagatyAnupUrvInAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 110. hun devagatyAnupUrvInAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 111. hun nirmANanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 112. hun agurulaghunAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 113. hun upaghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 114. hun paraghAtanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 11p. hun AtapanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 116. hun udyotanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 117. hun uchchhvAsanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 118. hun prashastavihAyogatinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 119. hun aprashastavihAyogatinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 120. hun sAdhAraNasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 121. hun pratyekasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 122. hun sthAvaranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 123. hun trasanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 124. hun subhaganAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 12p. hun durbhaganAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 126. hun susvaranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 127. hun dusvaranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 128. hun shubhanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 129. hun ashubhanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 130. hun sUkShmasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 131. hun bAdarasharIranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 132. hun paryAptanAmakarmanA phaLane
PDF/HTML Page 3556 of 4199
single page version
nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 133. hun aparyAptanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 134. hun sthiranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 13p. hun asthiranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 136. hun AdeyanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 137. hun anAdeyanAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 138. hun yashakIrtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 139. hun ayashakIrtinAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 140. hun tIrthankaranAmakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 141.
hun uchchagotrakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 142. hun nIchagotrakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 143.
hun dAnAntarAyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 144. hun lAbhAntarAyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 14p. hun bhogAntarAyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 146. hun upabhogAntarAyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 147. hun vIryAntarAyakarmanA phaLane nathI bhogavato, chaitanyasvarUp AtmAne ja sanchetun chhun. 148. (A pramANe gnAnI sakaL karmonA phaLanA sanyAsanI bhAvanA kare chhe).
(ahIn bhAvanA eTale vAramvAr chintavan karIne upayogano abhyAs karavo te. jyAre jIv samyagdraShTi-gnAnI thAy chhe tyAre tene gnAn-shraddhAn to thayun ja ke ‘hun shuddhanaye samasta karmathI ane karmanA phaLathI rahit chhun’ . parantu pUrve bAndhelAn karma udayamAn Ave temanAthI thatA bhAvonun kartApaNun chhoDIne, traNe kAL sambandhI ogaNapachAs ogaNapachAs bhango vaDe karmachetanAnA tyAganI bhAvanA karIne tathA sarva karmanun phaL bhogavavAnA tyAganI bhAvanA karIne, ek chaitanyasvarUp AtmAne ja bhogavavAnun bAkI rahyun. avirat, deshavirat ane pramatta avasthAvALA jIvane gnAnashraddhAnamAn nirantar e bhAvanA to chhe ja; ane jyAre jIv apramatta dashA prApta karIne ekAgra chittathI dhyAn kare, kevaL chaitanyamAtra AtmAmAn upayog lagAve ane shuddhopayogarUp thAy, tyAre nishchayachAritrarUp shuddhopayogabhAvathI shreNI chaDIne kevaLagnAn upajAve chhe. te vakhate e bhAvanAnun phaL je karmachetanAthI ane karmaphaLachetanAthI rahit sAkShAt gnAnachetanArUp
PDF/HTML Page 3557 of 4199
single page version
सर्वक्रियान्तरविहारनिवृत्तवृत्तेः ।
चैतन्यलक्ष्म भजतो भृशमात्मतत्त्वं
कालावलीयमचलस्य वहत्वनन्ता।। २३१।।
pariNaman te thAy chhe. pachhI AtmA anant kAL sudhI gnAnachetanArUp ja raheto thako paramAnandamAn magna rahe chhe.)
have A ja arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- shlokArtha– (sakaL karmonA phaLano tyAg karIne gnAnachetanAnI bhAvanA karanAr gnAnI kahe chhe ke) [एवं] pUrvokta rIte [निःशेष–कर्म–फलं–संन्यसनात्] samasta karmanA phaLano sannyAs karavAthI [चैतन्य–लक्ष्म आत्मतत्त्वं भृशम् भजतः सर्व–क्रियान्तर– विहार–निवृत्त–वृत्तेः] hun chaitanya jenun lakShaN chhe evA Atmatattvane atishayapaNe bhogavun chhun ane te sivAyanI anya sarva kriyAmAn vihArathI mArI vRutti nivRutta chhe (arthAt AtmatattvanA bhogavaTA sivAyanI anya je upayoganI kriyA-vibhAvarUp kriyA-temAn mArI pariNati vihAr karatI nathI-pravartatI nathI); [अचलस्य मम] em AtmatattvanA bhogavaTAmAn achaL evA mane, [इयम् काल–आवली] A kALanI AvalI ke je [अनंता] pravAharUpe anant chhe te, [वहतु] AtmatattvanA bhogavaTAmAn ja vaho-jAo. (upayoganI pravRutti anyamAn kadI paN na jAo.)
bhAvArtha– AvI bhAvanA karanAr gnAnI evo tRupta thayo chhe ke jANe bhAvanA karatAn sAkShAt kevaLI ja thayo hoy; tethI te anant kAL sudhI evo ja rahevAnun chAhe chhe. ane te yogya ja chhe; kAraN ke A ja bhAvanAthI kevaLI thavAy chhe. kevaLagnAn UpajavAno paramArtha upAy A ja chhe. bAhya vyavahArachAritra chhe te AnA ja sAdhanarUp chhe; ane AnA vinA vyavahArachAritra shubhakarmane bAndhe chhe, mokShano upAy nathI. 231.
pharI kAvya kahe chhe- shlokArtha– [पूर्व–भाव–कृत–कर्म–विषद्रुमाणां फलानि यः न भुंक्ते] pUrve agnAnabhAvathI karelAn je karma te karmarUpI viShavRukShonAn phaLane je puruSh (teno svAmI thaIne) bhogavato nathI ane [खलु स्वतः एव तृप्तः] kharekhar potAthI ja (- AtmasvarUpathI ja) tRupta chhe, [सः आपात–काल–रमणीयम् उदर्क–रम्यम् निष्कर्म– शर्ममयम् दशान्तरम् एति] te puruSh, je vartamAn kALe ramaNIy chhe ane bhaviShyamAn paN jenun phaL ramaNIy chhe.
PDF/HTML Page 3558 of 4199
single page version
भुंक्ते फलानि न खलु स्वत एव तृप्तः ।
आपातकालरमणीयमुदर्करम्यं
निष्कर्मशर्ममयमेति दशान्तरं सः।। २३२।।
प्रस्पष्टं नाटयित्वा प्रलयनमखिलाज्ञानसञ्चेतनायाः ।
पूर्ण कृत्वा स्वभावं स्वरसपरिगतं ज्ञानसञ्चेतनां स्वां
सानन्दं नाटयन्तः प्रशमरसमितः सर्वकालं पिबन्तु।। २३३।।
evI niShkarma-sukhamay dashAntarane pAme chhe (arthAt je pUrve sansAr-avasthAmAn kadI thaI nahotI evI judA prakAranI karmarahit svAdhIn sukhamay dashAne pAme chhe).
bhAvArtha– gnAnachetanAnI bhAvanAnun A phaL chhe. te bhAvanAthI jIv atyant tRupta rahe chhe-anya tRuShNA rahetI nathI, ane bhaviShyamAn kevaLagnAn upajAvI sarva karmathI rahit mokSha-avasthAne pAme chhe. 232.
‘pUrvokta rIte karmachetanA ane karmaphaLachetanAnA tyAganI bhAvanA karIne agnAnachetanAnA pralayane pragaT rIte nachAvIne, potAnA svabhAvane pUrNa karIne, gnAnachetanAne nachAvatA thakA gnAnI jano sadAkAL AnandarUp raho’ -evA upadeshanun kAvya have kahe chhe-
shlokArtha– [अविरतं कर्मणः तत्फलात् च विरतिम् अत्यन्तं भावयित्वा] gnAnI jano, aviratapaNe karmathI ane karmanA phaLathI viratine atyant bhAvIne (arthAt karma ane karmaphaL pratye atyant viraktabhAvane nirantar bhAvIne), [अखिल–अज्ञान–सञ्चेतनायाः प्रलयनम् प्रस्पष्टं नाटयित्वा] (e rIte) samasta agnAnachetanAnA nAshane spaShTapaNe nachAvIne, [स्व–रस–परिगतं स्वभावं पूर्णं कृत्वा] nijarasathI prApta potAnA svabhAvane pUrNa karIne, [स्वां ज्ञानसञ्चेतनां सानन्दं नाटयन्तः इतः सर्व–कालं प्रशम–रसम् पिबन्तु] potAnI gnAnachetanAne AnandapUrvak nachAvatA thakA havethI sadAkAL prashamarasane pIo (arthAt karmanA abhAvarUp Atmik rasane-amRutarasane-atyArathI mAnDIne anant kAL paryant pIo. Am gnAnIjanone preraNA chhe).
bhAvArtha– pahelAn to traNe kAL sambandhI karmanA kartApaNArUp karmachetanAnA
PDF/HTML Page 3559 of 4199
single page version
विना कृतेरेकमनाकुलं ज्वलत् ।
समस्तवस्तुव्यतिरेकनिश्चयाद्–
विवेचितं ज्ञानमिहावतिष्ठते।। २३४।।
tyAganI bhAvanA (49 bhangapUrvak) karAvI. pachhI 148 karmaprakRitinA udayarUp karmaphaLanA tyAganI bhAvanA karAvI. e rIte agnAnachetanAno pralay karAvIne gnAnachetanAmAn pravartavAno upadesh karyo chhe. e gnAnachetanA sadA AnandarUp-potAnA svabhAvanA anubhavarUp-chhe. tene gnAnIjano sadrA bhogavo-em shrI guruono upadesh chhe. 233.
A sarvavishuddhagnAn adhikAr chhe, tethI gnAnane kartAbhoktApaNAthI bhinna batAvyun; havenI gAthAomAn anya dravyo ane anya dravyonA bhAvothI gnAnane bhinna batAvashe. te gAthAonI sUchanArUp kAvya pratham kahe chhe-
shlokArtha– [इतः इह] ahInthI have (A sarvavishuddhagnAn adhikAramAn havenI gAthAomAn em kahe chhe ke-) [समस्त–वस्तु–व्यतिरेक–निश्चयात् विवेचितं ज्ञानम्] samasta vastuothI bhinnapaNAnA nishchay vaDe judun karavAmAn Avelun gnAn, [पदार्थ– प्रथन–अवगुण्ठनात् कृतेः विना] padArthanA vistAr sAthe gUnthAvAthI (-anek padArtho sAthe, gneyagnAnasambandhane lIdhe, ek jevun dekhAvAthI) utpanna thatI (-anek prakAranI) kriyA tenAthI rahit [एकम् अनाकुलं ज्वलत्] ek gnAnakriyAmAtra, anAkuL (-sarva AkuLatAthI rahit) ane dedIpyamAn vartatun thakun, [अवतिष्ठते] nishchaL rahe chhe.
bhAvArtha– havenI gAthAomAn gnAnane spaShTa rIte sarva vastuothI bhinna batAve chhe. 234.
have A kathanane gAthA dvArA kahe chhe.
‘gnAnathI anyamAn (-gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun (anubhavavun) ke “A hun chhun,” te agnAnachetanA chhe. te be prakAre chhe-karmachetanA ane karmaphaLachetanA.’
PDF/HTML Page 3560 of 4199
single page version
ahAhA......! shun TIkA chhe! AtmA gnAnasvarUpI shItaL shItaL shAntasvabhAvathI bharelo chaitanyachandra jinachandra prabhu chhe. ahIn kahe chhe- enAthI arthAt gnAnasvabhAvathI anya bhAvomAn em anubhavavun ke ‘A hun chhun’ e agnAnachetanA chhe. AvI chokhkhI vAt chhe bApA! ‘anya bhAvo’ eTale shun? ke A paryAyamAn thatA puNya-pApanA shubhAshubh bhAv ane enun phaL bandh ane sanyog e badhA anya bhAvo chhe; ane emAn ‘A hun chhun’ em chetavun te agnAnachetanA chhe em kahe chhe. bhAI! dayA, dAn, vratAdinA pariNAm te shubhabhAv puNyatattva chhe, ne temAn ‘A hun chhun’ em chetavun te agnAn-chetanA chhe. ahIn ‘gnAnathI anya’ kahyun tyAn ‘gnAn’ shabde AtmA samajavo.
bhAI! shubh ne ashubh bhAv badhA bhagavAn AtmAthI anya chhe, judA chhe. temAn ‘A hun chhun’ em anubhavavun te agnAnachetanA chhe. agnAnachetanA eTale shun? ke agnAnane chetanArI -agnAnamAn jAgrat thayelI chetanA, arthAt svarUpane chetavA prati AndhaLI evI chetanA. are bhAI! chAhe tun hajAro rANIo chhoDIne vanavAsI nagna digambar sAdhu thayo ho, paN e vratAdinA rAgane ‘A hun chhun, A mane ThIk chhe, bhalA chhe’ em jo tun anubhave chhe to bApu e agnAnachetanA chhe, mithyAdarshan chhe. samajANun kAI....? bahu thoDA shabdomAn khUb gambhIr vAt karI chhe!
AtmA sachchidAnand prabhu shAshvat gnAn ane AnandanI mUrti chhe. tene ‘hun chhun’ em nahi anubhavatAn enAthI anya viruddha je shubhAshubh bhAv temAn ‘A hun chhun’ em anubhavavun te agnAnachetanA chhe ane te be prakAre chhe- karmachetanA ane karmaphaLachetanA. have kahe chhe- ‘temAn, gnAnathI anyamAn (arthAt gnAn sivAy anya bhAvomAn) em chetavun ke “Ane hun karun chhun,” te karmachetanA chhe; ane gnAnathI anyamAn em chetavun ke “Ane hun bhogavun chhun,” te karmaphaLachetanA chhe. (em be prakAre agnAn chetanA chhe.)
juo, shun kahyun? bhagavAn AtmA sivAy anya je puNya-pApanA vikArI bhAv tene hun karun chhun em je mAne-anubhave chhe te karmachetanA chhe. ahIn karma shabde jaD pudgalakarmanI vAt nathI. ahIn to bhAvakarma je shubhAshubh bhAv te mArun kArya nAm karma chhe, hun ene karun chhun -em je mAne chhe te karmachetanA chhe em vAt chhe. karmachetanA kaho ke kAryachetanA kaho -ek vAt chhe. rAgarUpI kAryamAn chetAI gayo chhe ne? paranA kAryanI ahIn vAt nathI, kemake paranAn kArya te karI shakato nathI; parane to te sparsha suddhAn karI shakato nathI.
vaLI gnAnathI-AtmAthI anya je shubhAshubh bhAv-vikArI bhAv tene hun bhogavun chhun em mAne-anubhave te karmaphaLachetanA chhe. vikAramAn harakh-shokanun vedan kare te karmaphaLachetanA chhe. em be prakAre agnAnachetanA chhe. have kahe chhe -