PDF/HTML Page 1861 of 4199
single page version
te potAnA chaitanyachamatkAramAtra AtmasvarUpane jANato nathI. ahAhA...! pote to jANavA- dekhavAnA svabhAve shuddha chaitanyachamatkAramAtra vastu chhe. ek samayanI nirmaL gnAnanI paryAyamAn AkhA lokAlokane jANe evA svabhAvanA sAmarthyathI bharelo chhe. are! paN agnAnI rAgane ja AtmA mAne chhe; tethI te shuddha AtmAne bIlakul anubhavato nathI, paN rAgane ja anubhavato thako rAgI, dveShI ane mohI thAy chhe.
‘mATe em siddha thayun ke bhedavignAnathI ja shuddha AtmAnI upalabdhi (anubhav) thAy chhe.’ rAgathI bhinna paDI antaanubhav karyA vinA, bhedagnAn vinA te rAgI thAy chhe ane bhedagnAn thatAn gnAnI thAy chhe. Atmopalabdhino A ja mArga chhe.
bhAI! vyavahArathI nishchay thAy em je mAne chhe te rAgano bandhANI mithyAdraShTi mohI chhe. te rAgane ja AtmA mAne chhe ane rAgane ja anubhave chhe. ahIn kahe chhe jemane bhedavignAn nathI thayun tevA agnAnI jIvo pratikULatA AvatAn rAg-dveShamAn ja rokAI jashe ane tethI mohane ja prApta thashe paN shuddhAtmAne prApta nahi thAy. rAgathI lAbh thAy em mAnanAr agnAnI jIv dayA, dAn Adi shubharAgamAn ane krodhAdi dveShamAn rokAI jashe paN shuddha AtmAne bIlakul anubhavashe nahi. juone shabda kevA chhe? ke agnAnI shuddha AtmAne bIlakul anubhavato nathI jyAre gnAnI shuddha AtmAne ja anubhave chhe.
vyavahAr hoy chhe kharo, paN vyavahArathI bhedagnAn pragaTatun nathI paN vyavahArathI bhed pADIne antasanmukh thatAn bhedagnAn pragaT thAy chhe. tevI rIte kArya thavAmAn nimitta hoy chhe kharun, paN nimittathI kArya thAy chhe em nathI; kArya to upAdAnathI ja thAy chhe.
tyAre koI kahe chhe-mokShamArgaprakAshakamAn to em Ave chhe ke -jIvamAn vikAr karmanA nimitta vinA thAy to vikAr jIvano svabhAv thaI jAy. (mATe kArya nimittathI thAy chhe em tyAn kahevA mAge chhe).
samAdhAna– tyAn Ashay em chhe ke-vikAranA pariNAm nimittanA lakShe thAy chhe, nimitta vikAr karAve chhe em Ashay nathI. vaLI vikAr chhe to ek samayanI paryAyano svabhAv ja. vikAr ek samay mATe dhArI rAkhelo jIvano vibhAv-svabhAv chhe. vibhAv paN paryAyano svabhAv ja chhe. svabhAv eTale ahIn trikALI svabhAvanI vAt nathI. (nimitta vinA thAy to vikAr svabhAv thaI jAy em je mokShamArga prakAshakamAn kahyun te trikALI svabhAvanI vAt chhe).
kramabaddhathI laIe to vikAr je kALe thayo chhe te eno svakAL chhe, ane te potAthI thayo chhe. nimittanA lakShe thayo chhe em kahevun e vyavahAr chhe. vikAranun samay-samayanun pariNaman potAnA ShaTkArakothI svatantra thAy chhe; tem nirmaL paryAyanun pariNaman
PDF/HTML Page 1862 of 4199
single page version
paN svatantra potAnA ShaTkArakathI thAy chhe. mithyAtva, rAg-dveSh Adi je je vikArI paryAy thAy chhe te svatantrapaNe potAnA ShaTkArakathI thAy chhe; karmane laIne ke potAnA dravya-guNane laIne nahi. A vAt panchAstikAyamAn gAthA 62 mAn lIdhI chhe. vaLI pravachanasAr gAthA 16 mAn pote ‘svayambhU’ thAy chhe enun vyAkhyAn karatAn kahyun chhe ke kevalagnAn paN potAnA abhinna kartA, karma, karaN AdithI utpanna thayun chhe, gnAnAvaraNAdi karmono kShay thayo mATe utpanna thayun chhe em nathI. nirmaL pariNati potAnA ShaTkArako vaDe thaI chhe, ene parakArakonA abhAvanI koI apekShA nathI. tevI ja rIte vikArane paN parakArakonA sadbhAvanI koI apekShA nathI.
mokShamArga prakAshakamAn ja Ave chhe ke karma ane AtmA banne ek sAthe chhe (ekakShetrAvagAhe ane samakALe chhe) chhatAn karma AtmAnI paryAyane karatAn nathI ane AtmA karmanI paryAyane karato nathI. koI koInun kartA chhe ja nahi A siddhAnt chhe.
to paraspar kAryakAraN sambandh chhe em shAstromAn Ave chhe ne?
hA, Ave chhe; paN eno artha shun? eno artha e chhe kArya to upAdAnathI ja thAy chhe ane tyAre je anukUL nimitta hoy chhe tene kAraNano upachAr ApIne vyavahArathI bIjun kAraN kahevAmAn Ave chhe. nimitta kAraN eTale nimitta chhe bas eTalun ja; paN nimitta kAryanun kartA chhe em nahi koI paranun kartA kadIy hoI shakatun nathI e mUL siddhAnt chhe. nimittathI kArya thAy to nimitta-upAdAn ek thaI jAy. nimitta upAdAn thaI jAy arthAt nimitta rahe ja nahi. (be bhinna vastumAn kAryakAraNasambandh kahevo e to upachAramAtra chhe). samajANun kAI...?
tyAre vaLI koI em kahe chhe ke-nishchayathI svanA Ashraye dharma thAy ane vyavahArathI paranA Ashraye thAy-jo em kaho to anekAnta kahevAy.
are bhAI! e anekAnta nathI, e to mithyA anekAnta (ubhayAbhAs) chhe. satya to A chhe ke-rAgathI bhinna paDe tene bhedagnAn-samyaggnAn thAy ane rAgathI na thAy. Anun nAm sAchun anekAnta chhe.
ahIn kahe chhe-jene bhedagnAn nathI te agnAnI jIv rAgane potAno mAnato thako rAgI thAy chhe ane dveShane potAno mAnato thako dveShI thAy chhe. panchAdhyAyImAn Ave chhe ke jeTale darajje jIvane anukULatAmAn rAg chhe teTale darajje tene pratikULatA upar dveSh chhe. jem sharIr pratye jeTalo rAg chhe teTalo ja sharIramAn rog AvatAn tene dveSh thAy chhe. prashansAmAn jeTale darajje rAg chhe teTalo ja nindAnA vachanomAn dveSh thAy chhe. anukULatAmAn harakh ane pratikULatAmAn aNagamAnun dukh agnAnIne bhedagnAnanA abhAve thayA vinA rahetun
PDF/HTML Page 1863 of 4199
single page version
nathI. gnAnIne evAn agnAnamay sukh-dukh hotAn nathI kemake bhedagnAnanA baLe te rAgI-dveShI thato nathI.
ahAhA...! bhagavAn AtmA akaShAyasvabhAvano-shAntarasano pinD chhe. bhaktAmar stotramAn Ave chhe ke-bhagavAn! jem Ap param shAntarase pariNamyA chho tem Apano deh paN jANe akaShAy shAntinun bimb hoy tem TharI gayelun jaNAy chhe. bhagavAn! jANe jagatamAn jeTalA shAnt-shAnt bhAve pariNamanArA paramANuo chhe te tamAm ApanA audArik sharIrarUpe pariNamI gayA chhe. Apanun bimb ApanI param shAnt vItarAgarase pariNamelI pariNatine jAher kare chhe. bhaktimAn Ave chhe ne ke-‘upashamaras varase re prabhu tArA nayanamAn;’ ahAhA...! bhagavAnanI pariNati jANe ekalI akaShAy shAntarasanun -Anandarasanun DhIm. jem baraphanI pAT shItaL- shItaL-shItaL hoy chhe tem bhagavAnanI pariNati ekalI shAnt-shAnt-shAnt hoy chhe. AvI shAnti bhedagnAnakalA vaDe pragaT thAy chhe. vastu to param shAntasvabhAvI chhe ane te bhedavignAn thatAn pragaT thAy chhe. AvI vAt chhe.
paranA lakShe je rAg thAy chhe teno svAmI bhedagnAnI AtmA thato nathI. dharmajineshvaranA stavanamAn Ave chhe ke-
bhagavAn! ek vItarAg! (potAno gnAyakadev) sivAy manamandiramAn bIjAne (- rAgane) AvavA nahi daun. A amArI-anant kevaLIo ane tIrthankaronA kuLanI rIt-kuLavaT chhe.
shrImad rAjachandrajI gnAnI thaI gayA. teo ek bhave mokSha jashe. temaNe kahyun chhe ke-‘deh ek dhArIne jAshun svarUp svadesh re.’ shrImadne moTo jhaverAtano dhandho hato. parantu e to badhI emane man jaDanI kriyA hatI. andarathI (abhiprAyamAn) to teo rAgathI bhinna paDI gayelA hatA. aho! bhedagnAnI jIvonun antarang koI pAralaukik hoy chhe.
bhAI! badhAno saravALo A chhe ke-bhedagnAnathI ja shuddha AtmAno anubhav thAy chhe, rAg ane vyavahAr karatAn karatAn nahi. bhAI! A samajavAmAn tArun hit chhe hon; sharIr atyAre juvAn sashakta hoy, k kbhaNI-gaNIne panDit thayo hoy, bolatAn sArun AvaDatun hoy ane bahAramAn k kAbarU hoy eTale rophamAn (mithyAgarvamAn) AvI jAy paN juvAnI pInkhAI jashe bApu! ane bahAranI panDitAI AtmAnA anubhavanA kAmamAn khap nahi lAge. rAgathI bhinna paDIne bhedavignAn pragaT karavAthI ja AtmAnubhavanun kArya thashe, rAgane sAthe rAkhIne (- svAmitva rAkhIne) e kAm nahi thAy. Avun ja vastusvarUp chhe.
PDF/HTML Page 1864 of 4199
single page version
‘jene bhedavignAn thayun chhe te AtmA jANe chhe ke-‘‘AtmA kadI gnAnasvabhAvathI chhUTato nathI.’’ jyAre gnAnasvarUpI AtmAno anubhav thayo tyAre jANyun ke AtmA rAgasvarUp thayo ja nathI; e to sadAy gnAnasvabhAve ja rahelo chhe. are bhAI! jo AtmA shubhAshubh rAganA svabhAve thaI jAy to bhinna AtmAnun gnAn kayAnthI thAy? ek samay paN jo AtmA gnAnasvabhAvane chhoDI rAgasvabhAve-jaDasvabhAve thaI jAy to AtmagnAn thAy ja nahi. AtmA to anAdithI rAgarahit shuddha ja chhe. agnAnI, hun rAgarUp chhun em mAne chhe tethI paryAyamAn rAgAdi ashuddhatA chhe. paryAyamAn ashuddhatA chhe paN vastu AkhI kayAn te-rUp thaI gaI chhe? paryAyadraShTi chhUTI vastudraShTi thatAn ja vastumAn ashuddhatA chhe nahi evun yathArtha bhAn thAy chhe. samayasAr gAthA 6 mAn kahyun chhe ke-gnAyak gnAyak ja chhe, pramatta paN nathI, apramatta paN nathI. vaLI tyAn (samayasAramAn) gAthA 34 mAn paN Ave chhe ke-gnAnasvabhAvathI pote (AtmA) chhUTayo nathI, mATe pratyAkhyAn gnAn ja chhe em anubhav karavo.
have kahe chhe-‘Avun jANato hovAthI te, karmanA uday vaDe tapta thayo thako paN, rAgI, dveShI, mohI thato nathI parantu nirantar shuddha AtmAne anubhave chhe.’
juo, rAvaN sAthenA yuddhamAn rAvaNanI vidyAthI lakShmaN vAsudev mUrchhit thaI paDayA. rAmachandrajIne te kALe em thayun ke A shun thaI gayun? sItAjIne rAvaN laI gayo, bhAI paN gayo; AvyA tyAre traN sAthe hatA ane jatAn hun ekalo jaIsh ane mAtAjI pUchhashe to hun shun kahIsh? vAsudev mUrchhAmAn chhe. rAmachandrajI kahe chhe-bhAI! ek vAr bol; mAtAjIne hun shun javAb daIsh? ahA! rAmachandrajIne te samaye paN shraddhAn to chhe ke vAsudevane rAjya maLe pachhI ja mRutyu thAy chhatAn rAge evun kAm karyun.
pachhI koInA kahevAthI bharatanA rAjyamAnthI trishalyA nAme ek kumArikA hatI tene bolAvI. trishalyAne samyagdarshan na hatun paN pUrve evun puNya bAndhelun ke te chhAvaNImAn dAkhal thaI ke keTalA ghAyal sainikone rUjh AvI ane teNIe snAn karIne pANI chhAnTayun ke tarat ja lakShmaN mUrchhAmAnthI jAgrat thayA. rAmachandrajI AvA prasange paN dhairya dhArI rahyA; temaNe potAnun gnAnapaNun chhoDayun nahi. karmanA udayanA AkarA gherAvAmAn paN teo agnAnabhAvane prApta na thayA, rAgI-dveShI-mohI na thayA, antarangamAn AtmAnA Ashraye gnAnamayapaNe ja pariNamatA rahyA.
karmanA uday vaDe tapta thayo thako paN gnAnI rAgI, dveShI, mohI thato nathI, parantu shuddha AtmAne ja anubhave chhe. bhale vikalpa ho, paN labdhagnAnamAn te AtmAne
PDF/HTML Page 1865 of 4199
single page version
ja anubhave chhe. te kALe paN tene jeTalo AtmAno Ashray chhe teTalI AtmAnI shAnti pragaT chhe. tene AtmAnA Ashraye shuddha pariNati nirantar chAlu ja chhe.
vaLI, ‘jene bhedavignAn nathI te AtmA, AtmAnA gnAnasvabhAvane nahi jANato thako, rAgane ja AtmA mAne chhe tethI te rAgI, dveShI, mohI thAy chhe parantu kadI shuddha AtmAne anubhavato nathI. mATe e nakkI thayun ke bhedavignAnathI ja AtmAnI upalabdhi thAy chhe.’ lyo, A siddhAnt siddha karyo ke bhedavignAnathI ja AtmAnI prApti thAy chhe; shubhakriyAthI thAy chhe em nahi.
bIje shubhakriyAthI thAy chhe em kahyun chhe ne?
kahyun chhe to shun AnAthI kAI viruddha hoy? bhAI! bhagavAnanI vANI pUrvApar aviruddha hoy chhe. bIje ThekANe kahyun chhe e to tyAn bAhya sahachar ane nimittanun gnAn karAvyun chhe ke gnAnIne Avo rAg sahacharapaNe hoy chhe. nimittanun gnAn karAvavA nimittanI mukhyatA karIne kathan karyun hoy tyAn nimittathI kArya thAy chhe em na samajavun.
PDF/HTML Page 1866 of 4199
single page version
कथं शुद्धात्मोपलम्भादेव संवर इति चेत्–
जाणंतो दु असुद्धं असुद्धमेवप्पयं लहदि।। १८६।।
जानंस्त्वशुद्धमशुद्धमेवात्मानं लभते।। १८६।।
have pUchhe chhe ke shuddha AtmAnI upalabdhithI ja samvar kaI rIte thAy chhe? teno uttar kahe chhe-
aNashuddha jANe Atmane aNashuddha Atma ja te lahe. 186.
gAthArtha– [शुद्धं तु] shuddha AtmAne [विजानन्] jANato-anubhavato [जीवः] jIv [शुद्धं च एव आत्मानं] shuddha AtmAne ja [लभते] pAme chhe [तु] ane [अशुद्धम्] ashuddha [आत्मानं] AtmAne [जानन्] jANato-anubhavato jIv [अशुद्धम् एव] ashuddha AtmAne ja [लभते] pAme chhe.
TIkA– je sadAy achchhinnadhArAvAhI gnAnathI shuddha AtmAne anubhavyA kare chhe te, ‘gnAnamay bhAvamAnthI gnAnamay bhAv ja thAy chhe’ e nyAye navAn karmanA AsravaNanun nimitta je rAgadveShamohanI santati (paramparA) teno nirodh thavAthI, shuddha AtmAne ja pAme chhe; ane je sadAy agnAnathI ashuddha AtmAne anubhavyA kare chhe te, ‘agnAnamay bhAvamAnthI agnAnamay bhAv ja thAy chhe’ e nyAye navAn karmanA AsravaNanun nimitta je rAgadveShamohanI santati teno nirodh nahi thavAthI, ashuddha AtmAne ja pAme chhe. mATe shuddha AtmAnI upalabdhithI (anubhavathI) ja samvar thAy chhe.
bhAvArtha– je jIv akhanDadhArAvAhI gnAnathI AtmAne nirantar shuddha anubhavyA kare chhe tene rAgadveShamoharUpI bhAvAsravo rokAy chhe tethI te shuddha AtmAne pAmechhe; ane je jIv agnAnathI AtmAne ashuddha anubhave chhe tene rAgadveShamoharUpI bhAvAsravo rokAtA nathI tethI te ashuddha AtmAne ja pAme chhe. A rIte siddha thayun ke shuddha AtmAnI upalabdhithI (anubhavathI) ja samvar thAy chhe.
PDF/HTML Page 1867 of 4199
single page version
ध्रुवमुपलभमानः शुद्धमात्मानमास्ते।
तदयमुदयदात्माराममात्मानमात्मा
परपरिणतिरोधाच्छुद्धमेवाभ्युपैति।। १२७।।
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
shlokArtha– [यदि] jo [कथम् अपि] koI paN rIte (tIvra puruShArtha karIne) [धारावाहिना बोधनेन] dhArAvAhI gnAnathI [शुद्धम् आत्मानम्] shuddha AtmAne [ध्रुवम् उपलभमानः आस्ते] nishchaLapaNe anubhavyA kare [तत्] to [अयम् आत्मा] A AtmA, [उदयत्–आत्म–आरामम् आत्मानम्] jeno AtmAnand pragaT thato jAy chhe (arthAt jenI AtmasthiratA vadhatI jAy chhe) evA AtmAne [पर–परिणति–रोधात्] parapariNatinA nirodhathI [शुद्धम् एव अभ्युपैति] shuddha ja prApta kare chhe.
bhAvArtha– dhArAvAhI gnAn vaDe shuddha AtmAne anubhavavAthI rAgadveShamoharUp parapariNatino (bhAvAsravono) nirodh thAy chhe ane tethI shuddha AtmAnI prApti thAy chhe.
dhArAvAhI gnAn eTale pravAharUp gnAn-atUTak gnAn. te be rIte kahevAy chhe-ek to, jemAn vachche mithyAgnAn na Ave evun samyaggnAn dhArAvAhI gnAn chhe. bIjun, ek ja gneyamAn upayoganA upayukta rahevAnI apekShAe gnAnanun dhArAvAhIpaNun kahevAmAn Ave chhe, arthAt jyAn sudhI upayog ek gneyamAn gneyayukta rahe chhe tyAn sudhI dhArAvAhI gnAn kahevAy chhe; AnI sthiti (chhadmasthane) antarmuhUrta ja chhe, pachhI te khanDIt thAy chhe. A be arthamAnthI jyAn jevI vivakShA hoy tevo artha samajavo. aviratasamyagdraShTi vagere nIchenAn guNasthAnavALA jIvone mukhyatve pahelI apekShA lAgu paDe. shreNI chaDanAr jIvane mukhyatve bIjI apekShA lAgu paDe kAraN ke teno upayog shuddha AtmAmAn ja upayukta chhe. 127.
have pUchhe chhe ke shuddha AtmAnI upalabdhithI ja samvar kaI rIte thAy chhe? teno uttar kahe chhe-
shuddha AtmAne eTale potAnI trikALI shuddha akhanD ekarUp je vastu tene jANato- विजानन्–mULamAn वियाणंतो–em chhe ne?-eTale ke je paryAyamAn rAgathI bhinna
PDF/HTML Page 1868 of 4199
single page version
shuddha AtmAne jANe chhe-anubhave chhe te shuddha AtmAne ja pAme chhe arthAt tene shuddha AtmAnI upalabdhi vaDe samvar ja thAy chhe. ane ashuddha AtmAne jANato-anubhavato-eTale ke paryAyamAn je rAg chhe te ashuddha AtmA chhe, temAn-ashuddha AtmAmAn ekatva karIne potApaNe pariNamato te ashuddha AtmAne ja pAme chhe, arthAt rAgane ja pAme chhe; tene shuddha AtmAno anubhav thato nathI. juo, jeo dayA, dAn, vrat, bhakti, pUjA, sammedashikharanI jAtrA ityAdi rAgane ja anubhave chhe vA tene bhalo-hitakArI jANe chhe teo ashuddha AtmAne ja pAme chhe em kahe chhe. rAg te hun ane rAg mArun kartavya em jANe chhe teo ashuddhatAne rAgane ja pAme chhe.
‘je sadAy achchhinnadhArAvAhI gnAnathI shuddha AtmAne anubhavyA kare chhe te, ‘‘gnAnamay bhAvamAnthI gnAnamay bhAv ja thAy chhe’’ e nyAye navAn karmanA AsravaNanun nimitta je rAgadveShamohanI santati teno nirodh thavAthI, shuddha AtmAne ja pAme chhe.’
juo, gAthAmAn ‘सुद्धं वियाणंतो’ shabda paDayo chhe teno A artha karyo-ke hun sadAy gnAnAnandasvabhAvamay chhun evun jene achchhinnadhArAe-atUTadhArAvAhI pravAhe gnAnamay pariNaman chhe ane te vaDe je satat shuddha AtmAne anubhavyA kare chhe tene ashuddhatA je rAgadveShamoh tenI santatino nirodh thavAthI shuddha AtmAnI ja prApti thAy chhe. ‘gnAnamayabhAvamAnthI gnAnamay bhAv ja thAy chhe’ -e nyAye evA jIvane gnAnamayabhAvamAnthI gnAn, Anand ane shAntimay bhAv ja utpanna thAy chhe, ene ashuddhatA thatI nathI, rAgAdi vikAr thato nathI.
prashna– to charaNAnuyogamAn vratAdi (rAg) nA AcharaNanun vidhAn chhe ne?
uttara– bhAI! charaNAnuyogamAn samyagdraShTine (AtmAnA anubhavI jIvane) vyavahAraratnatrayanA je vikalpo Ave chhe tenun bhUmikAnusAr kathan karyun chhe. gnAnIne (gnAnadashAnI sAthe) vratAdinA vikalpanI dashA hoy chhe parantu tene svabhAvanA Ashraye teno niShedh vartato hoy chhe. samajANun kAI...?
rAgIne rAganI ekatAmAn achchhinnadhArAe rAgamay dhArA vahe chhe, jyAre samakitI- gnAnIne rAgathI bhinnatA thavAthI (bhedavignAn thavAthI) achchhinna gnAnadhArA vahe chhe. gnAnI sadAy achchhinnadhArAvAhI AtmAnI shuddhadraShTipaNe pariNamato hovAthI te achchhinnapaNe shuddha gnAnamay pariNamanane prApta thAy chhe. tenA gnAn ane AnandanA vedanarUp pariNamanamAn tUT-bhang paDato nathI.
gnAnamayabhAvamAnthI gnAnamay ja bhAv thAy chhe e nyAye gnAnIne navAn karma AvavAnun je nimitta evA rAg-dveSh-mohanI santati-paramparAno nirodh thAy chhe. lyo A samvar
PDF/HTML Page 1869 of 4199
single page version
thayo. gnAnanI dhArAvAhI ekAgratAnI pragaTatA ane rAgamay bhAvano nirodh thavo enun nAm samvar chhe. jyAn achchhinnadhArAe gnAnasvarUp bhagavAn AtmAnA anubhavanI pragaTatA thaI tyAn rAgadveShamohanI santati aTakI jAy chhe; Anun nAm samvar chhe, dharma chhe. samvar thatAn shuddha AtmAno bheTo thAy chhe, bhagavAn nirmaLAnandanA Anandano anubhav thAy chhe. have kahe chhe-
‘ane je sadAy agnAnathI ashuddha AtmAne anubhavyA kare chhe te, ‘‘agnAnamay bhAvamAnthI agnAnamay bhAv ja thAy chhe’’-e nyAye navAn karmanA AsravaNanun nimitta je rAgadveShamohanI santati teno nirodh nahi thavAthI, ashuddha AtmAne ja pAme chhe.’
shun kahyun? ke je sadAy agnAnathI eTale ke rAgathI mane lAbh thashe evI mithyAdraShTi vaDe ashuddha AtmAne anubhavyA kare chhe te ashuddha AtmAne arthAt malin bhAvane ja pAme chhe. mA- bAp ApaNAn chhe, temaNe ApaNane pALI-poShI moTAn karyAn chhe; mATe temanI sevA karavI ApaNI pharaj chhe evun mAnanArA sadAy agnAnathI parane ane rAgane ja AtmA mAnI ashuddhatAne anubhavyA kare chhe. agnAnamay bhAvamAnthI agnAnamay bhAv ja nIpaje e nyAye navA karmanA AsravaNanun nimit je rAgadveShamohanI santati teno nirodh nahi thavAthI teo ashuddhapaNAne- malinatAne ja anubhave chhe.
kartAkarma adhikAramAn dAkhalo Ave chhe ke-loDhAmAnthI loDhAnAn ja hathiyAr thAy, loDhAmAnthI sonAnAn hathiyAr na thAy; vaLI sonAmAnthI loDhAnAn hathiyAr na thAy, tem agnAnamay bhAvamAnthI agnAnabhAv ja thAy chhe. agnAnI jIv rAgadveShane potAnA mAnIne anubhave chhe tethI emAnthI rAgamay-agnAnamay bhAv ja utpanna thAy chhe, te ashuddhapaNAne ja pAme chhe.
ratnatrayanA rAgane ekatvapaNe anubhave te agnAn chhe. dev-guru-shAstranA shraddhAn, bhakti AdinA rAgane potAnA mAnIne anubhave te mithyAdarshan mithyAbhAv ane agnAn chhe. are bhAI! jene shuddha AtmAnun gnAn nathI tene vyavahAraratnatray kevAn? tene vyavahAraratnatray hotAn nathI. vikalpane potAno mAnIne anubhave tyAn to mithyAtva ane asAmAyikano bhAv chhe.
bApu! dharma to dhIrAnAn kAm chhe. je koI rAgathI bhinna paDIne AtmAne gnAnamay anubhave chhe tene shuddha AtmA prApta thAy chhe ane je koI agnAn vaDe rAgane potAno mAnI anubhave chhe ene ashuddhatA-malinatA prApta thAy chhe.
juo, ahIn em na kahyun ke karmanA udayathI AtmA ashuddha thayo mATe te ashuddha AtmAne anubhavyA kare chhe. agnAnathI ashuddha AtmAne anubhavyA kare chhe em kahyun chhe. karma nimitta ho, paN karmane laIne ashuddhatA anubhave chhe em nathI.
PDF/HTML Page 1870 of 4199
single page version
pote kartA thaIne rAgane kare chhe, rAgarUp pariName chhe to ashuddhatAne pAme chhe em vAt chhe.
agnAnI jIv rAg mArun kartavya chhe ane rAgathI mane lAbh chhe em mAne chhe. ane tethI tene rAgadveShamohanA bhAvanI santatino nirodh thato nathI arthAt navA navA rAgadveShamohanA bhAvo nirantar thayA ja kare chhe ane te ja Asrav-bandh chhe. jyAre gnAnI-dharmI jIv rAgarahit gnAnamay AtmAne anubhavato hovAthI tene rAgadveShamohanI santatino nirodh thAy chhe ane tethI te shuddha AtmAne (pavitratAne) upalabdha kare chhe ane e ja samvar chhe. e ja kahe chhe-
‘mATe shuddha AtmAnI upalabdhithI (anubhavathI) ja samvar thAy chhe.’
ahAhA...! jene svabhAvasanmukh draShTi chhe ane rAgathI bhinnatA thaI chhe tene dhArAvAhI nirmaLatA-pavitratA pragaT thAy chhe. ene vartamAn karmano samvar thAy chhe ane samvarapUrvak pUrva karmanI nirjarA thAy chhe.
tyAre koI kahe ke-bhagavAne tapathI nirjarA kahI chhe; anashan, uNodar ityAdi karavAthI tap thAy chhe ane enA vaDe nirjarA thAy chhe.
samAdhAna– bhAI! jene tun tap kahe chhe te vAstavik tap kayAn chhe? ene to upachArathI tap sangnA kahI chhe. evun (bAhya) tap kAI nirjarAnun kAraN nathI. bhAI! tap kone kahevAy tenI tane khabar nathI. bhagavAn AtmAmAn andar ugra ramaNatA thavI enun nAm tap chhe ane te samvarapUrvak ja hoy chhe. ahIn e ja kahyun ke-rAgathI bhinna shuddha AtmAnA anubhavathI rAganun aTakavun thAy chhe ane e rAgano nirodh thaI samvar thAy chhe.
tyAre keTalAk kahe chhe-e to nishchayanI vAt chhe; vyavahAr paN chhe ne?
paN bhAI! nishchay eTale ja satya. samayasAr bandh adhikAramAn Ave chhe ke jinavare kahelo vratAdi badho vyavahAr rAg chhe. jyAn sudhI pUrNa vItarAgatA na thAy tyAn sudhI nishchayavantane sAdhakadashAmAn evo vyavahAr hoy chhe paN e vratAdino bAhya vyavahAr chhe Asrav, bandhanun ja kAraN. bhAI! rAg chhe te bandhanun ja kAraN chhe.
are! Avun satya bahAr Avyun to virodh UThayA! bhagavAn RuShabhadevanI divyadhvani chhUTI te pahelAn asankhya abaj varShathI ek svarganI ja gati chAlI AvatI hatI. te kALe jugaliyA marIne svargamAn ja jatA. paN jyAn divyadhvani chhUTI tyAn pAnchey gati sharU thaI gaI. je pAtra jIvo hatA teo samyagdarshan-gnAn-chAritra
PDF/HTML Page 1871 of 4199
single page version
pragaT karIne mokSha gayA, bIjA sAdhAraN jIvo hatA teo puNya upajAvIne svarga ke manuShyamAn chAlyA gayA ane vANIno ane tattvano virodh karanArA narak ane tiryanch thaIne nigodamAn chAlyA gayA. divyadhvani chhUTavAnA kALamAn Am thayun eTale vyavahAre em kahevAy paN vANInA kAraNe A thayun chhe em nathI. evI ja jIvonI yogyatA hatI; vANI to nimittamAtra chhe, vANIthI lAbh ke nukashAn thatun nathI. bhAI! mArga to A chhe, koIne bese, na bese-emAn sau svatantra chhe.
vaLI koI kahe chhe-kArya koI vAr upAdAnathI thAy ane koI vAr nimittathI thAy em anekAnta rAkho. koI vAr vyavahArathI nishchay thAy ane koI vAr na thAy em anekAnta chhe. tene kahIe chhIe ke bhAI! evo anekAnta nathI, paN e to phudaDIvAd chhe. ahIn to A spaShTa vAt chhe ke shuddha AtmAnA anubhavathI ja samvar thAy chhe ane dayA, dAn Adi shubhapariNAmathI kadI samvar thato nathI kemake te shubhapariNAm Asrav chhe. kArya hammeshAn upAdAnathI ja thAy ane nimittathI na thAy e samyak anekAnta chhe.
‘je jIv akhanDadhArAvAhI gnAnathI AtmAne nirantar shuddha anubhavyA kare chhe tene rAgadveShamoharUpI bhAvAsravo rokAy chhe tethI te shuddha AtmAne pAme chhe.’
joyun? bhAShA kevI lIdhI? ahA! akhanD draShTino viShay je trikALI shuddha AtmA tene draShTimAn laI je pariNamyo te akhanD dhArAvAhI potAne shuddha ja anubhavyA kare chhe. tene rAgadveShamoharUpI bhAvAsravo rokAy chhe arthAt pragaTatA nathI. tethI te shuddha AtmAne-shuddhatAne pAme chhe ane enun nAm samvar chhe.
‘ane je jIv agnAnathI AtmAne ashuddha anubhave chhe tene rAgadveShamoharUpI bhAvAsravo rokAtA nathI tethI te ashuddha AtmAne ja pAme chhe.’
agnAnIne bhAn nathI ke potAno shuddha chidAnand bhagavAn rAgarUpe kadIy thayo ja nathI. ahAhA...! potAnun param chaitanyanidhAn sansAranA udayabhAvarUp thayun ja nathI. Avun bhAn nahi hovAthI agnAnIne rAgadveShamoharUp bhAvAsravo rokAtA nathI arthAt te rAgAdibhAve ja pariName chhe. tethI te ashuddha AtmAne ashuddhatAne ja pAme chhe. vyavahAranA rAgane paN je potAnA mAnI anubhave chhe te ashuddhatAne eTale ke malinatAne ja pAme chhe, sansArane ja pAme chhe.
A rIte siddha thayun ke shuddha AtmAnI upalabdhithI (anubhavathI) ja samvar thAy chhe. lyo, A koI vAr shubhabhAvathI paN samvar thAy chhe em mAnanArAonI mAnyatA mithyA chhe em ahIn spaShTa karyun.
PDF/HTML Page 1872 of 4199
single page version
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe-
‘यदि’ jo ‘कथमपि’ koI paN rIte-tIvra puruShArtha karIne eTale ke rAgathI bhinna paDIne antardraShTi vaDe ‘धारावाहिना बोधनेन’ dhArAvAhI gnAnathI-jem pANInI dhAr dhArAvAhI chhe tem rAgathI bhinna paDelun gnAn akhanD dhArAvAhI gnAn chhe te vaDe ‘शुद्धम् आत्मानम्’ shuddha AtmAne ‘ध्रुवम् उपलभमानः आस्ते’ nishchaLapaNe anubhavyA kare-eTale ke hun param shuddha pavitra vItarAgasvarUp chaitanyamUrti bhagavAn AtmA chhun em je nirantar dhArAvAhI anubhavyA kare ‘तत्’ to ‘अयम् आत्मा’ A AtmA ‘उदयत्–आत्म–आरामम् आत्मानम्’ jeno AtmAnand pragaT thato jAy chhe arthAt jenI AtmasthiratA vadhatI jAy chhe evA AtmAne ‘परपरिणतिरोधात्’ par pariNatinA nirodhathI-rAganI dashAne rokIne ‘शुद्धम् एव अभ्युपैति’ shuddha ja prApta kare chhe. lyo, A bahu TUnkAmAn kahyun ke gnAnI akhanDadhArAvAhI gnAnamay pariNamanathI nirantar shuddha AtmAne anubhavato thako rAgano-vikalpano nirodh karIne shuddha AtmAne ja prApta kare chhe. Anun nAm samvar chhe.
‘dhArAvAhI gnAn vaDe shuddha AtmAne anubhavavAthI rAgadveShamoharUp parapariNatino (bhAvAsravono) nirodh thAy chhe ane tethI shuddha AtmAnI prApti thAy chhe.’ rAganI ekatAbuddhimAn dhArAvAhI ashuddhatAno-puNya-pAparUp vikArano anubhav hato ane jyAn gnAn rAgathI bhinna paDI shuddha AtmAne anubhavavA lAgyun tyAn dhArAvAhI gnAnamay pariNaman thayun, ane tyAre puNyapAparUp bhAvAsravo aTakI javAthI shuddhAtmAnI prApti thAy chhe. aho! Avun bhedagnAn alaukik vastu chhe.
ahA! AvA gnAnanA svarUpane samajyA vinA koI mAne ke ame dharma karIe chhIe to te bAhya vrat, tap, tyAg Adi kriyAkAnDane ja jainadharma mAne chhe. te mAne chhe ke vItarAgano dharma nivRuttimay chhe mATe jeTalI bAhya pravRutti maTIne nivRutti thAy teTalo dharma. paN bhAI! A badho bhram chhe. samakit vinA koI vrat ke tap sAchAn hotAn nathI. (rAganI ruchithI nivartavun te sau pratham dharma chhe ane tenA vinA vratAdi sAchAn hotAn nathI).
ahIn kahe chhe-jyAn antaramAn rAgathI gnAn bhinna paDayun tyAn shuddhatAnA pariNamananI - gnAnamay pariNamananI dhArA akhanDadhArAvAhI chAle chhe. bhale sAthe k kashuddhatAnun pariNaman hoy, parantu shuddhatAnI dhArA to nirantar chAle chhe. ahAhA...! gnAnAnand-
PDF/HTML Page 1873 of 4199
single page version
svabhAvanI nirmaL pariNati je pragaT thaI tenI dhArA to akhanD-atUT rahe chhe. e ja kahe chhe-
‘dhArAvAhI gnAn eTale pravAharUp gnAn-atUTak gnAn. te be rIte kahevAy chhe- ek to, jemAn vachche mithyAgnAn na Ave evun samyaggnAn dhArAvAhI gnAn chhe.’
shun kahyun A? upayog bhale paramAn hoy, paN jemAn mithyAdraShTipaNun na Ave ane samyagdarshan rahe evun je samyaggnAn te dhArAvAhI gnAn chhe, rAgathI bhinna paDelun gnAn dhArAvAhI akhanD rahe chhe. AtmA rAgathI bhinna chhe evun jene antardraShTi vaDe bhAn thayun tene bhale kinchit rAg Ave paN tene je shuddhatA pragaTI chhe te akhanD dhArAvAhI chhe. mithyAgnAn na Ave tyAn sudhI dhArAvAhI gnAn chhe. mithyAtva na Ave tyAn sudhI samyagdarshan-gnAnanI dhArA chAle chhe. A ek prakAr chhe.
have bIjo prakAr-‘bIjun ek ja gneyamAn upayoganA upayukta rahevAnI apekShAe gnAnanun dhArAvAhIpaNun kahevAmAn Ave chhe, arthAt jyAn sudhI upayog ek gneyamAn upayukta rahe chhe tyAn sudhI dhArAvAhI gnAn kahevAy chhe.’ potAno ekarUp je gnAyakabhAv tene gney kahIe; temAn ja upayog sthir thavAnI apekShAe gnAnanun dhArAvAhIpaNun kahevAy chhe.
pahelA prakAramAn upayoganI (upayogamAn sthir rahevAnI) vAt nathI. tyAn samyagdarshan ane samyaggnAn hovAthI bhedagnAnanI-gnAnamay pariNamananI dhArA akhanD rahe chhe.
bIjA prakAramAn AtmA potAnA dhyAnamAn gnAtA, gnAn, gneyanA bhedathI rahit ek upayogamAn paDayo hoy-em AtmAmAn ja lIn hoy tene dhArAvAhI gnAn kahe chhe. A bIjA prakAramAn upayoganI sthiratAnI vAt chhe.
‘AnI sthiti (chhadmasthane) antarmuhUrta ja chhe.’ chhadmasthane te upayog antarmuhUrta ja rahe chhe, vadhAre nahi; mATe eTalA kAL mATe dhArAvAhI kahevAy chhe. upayog andar na rahI shake tyAre tyAnthI bahAr AvI jAy chhe eTale upayog khanDit thAy chhe. mATe jyAnsudhI upayog antaramAn lavalIn rahe tyAnsudhI dhArAvAhI gnAn kahevAy chhe.
A be arthamAnthI jyAn jevI vivakShA hoy tevo artha samajavo.
avirat samyagdraShTi vagere nIchenAn guNasthAnavALA arthAt chothA, pAnchamA ane chhaThThA guNasthAnavALA jIvone dhArAvAhI samyagdarshan ane samyaggnAn jemAn kahyun te pahelI apekShA lAgu paDe. upayog koIk vAr ja antaramAn jAy chhe eTale tyAn upayoganI apekShA lAgu na paDe.
shreNI chaDhanAr jIvane mukhyatve bIjI apekShA lAgu paDe. Am to tene abuddhipUrvakano rAg hoy chhe paN tene na gaNatAn mukhyapaNe tene upayoganI antar-
PDF/HTML Page 1874 of 4199
single page version
ekAgratA hoy chhe em kahyun chhe. AThamA guNasthAnathI upayoganI dhArA sthir thAy; jyAn upayog gayo tyAn rahe, tyAnthI nIkaLe nahi e apekShAe tyAn dhArAvAhI gnAn chhe.
dharmanI dhArAnA be prakAra-1. chothA, pAnchamA, chhaThThA guNasthAnavALAne je nirmaL samyaggnAn pragaTayun te dhArAvAhI chhe. bhale upayog rAgamAn-paramAn jAy paN andar samyagdarshan- gnAn thayun chhe te khasatun nathI.
2. upayogarUp dhArA-nIchenA guNasthAnavALAne (chothe, pAnchame Adi) upayog andaramAn Ave, antarmuhUrta rahe ane pachhI khasI jAy chhe.
AThame guNasthAnethI upayog andaramAn Avyo te mukhyatve khasI na jAy paN shreNI chaDhIne kevalagnAnane pAme. AThamethI upayog dhArAvAhI rahe chhe ane te kevalagnAnane pAme chhe.
bhAI! tArun kharekhar svarUp nityAnand chidAnandamay chhe. temAn ek ja vakhat upayog lAge eTale bas. pachhI bhale thoDo vakhat upayog khasI jAy topaN je samyaggnAn thayun te to akhanD dhArAvAhI rahe chhe. (puruShArthanI ugratA karIne te kevaLagnAnapaNe pariNamashe ja). AvI vAt chhe.
PDF/HTML Page 1875 of 4199
single page version
केन प्रकारेण संवरो भवतीति चेत्–
दंसणणाणम्हि ठिदो इच्छाविरदो य अण्णम्हि।। १८७।।
ण वि कम्मं णोकम्मं चेदा चिंतेदि एयत्तं।। १८८।।
लहदि अचिरेण अप्पाणमेव सो कम्मपविमुक्कं।। १८९।।
दर्शनज्ञाने स्थितः इच्छाविरतश्चान्यस्मिन्।। १८७।।
नापि कर्म नोकर्म चेतयिता चिन्तयत्येकत्वम्।। १८८।।
लभतेऽचिरेणात्मानमेव स कर्मप्रविमुक्तम्।। १८९।।
have pUchhe chhe ke samvar kayA prakAre thAy chhe? teno uttar kahe chhe-
darshan ane gnAne TharI, paradravyaichchhA pariharI, 187.
–nahi karma ke nokarma, chetak chetato ekatvane, 188.
bas alpa kALe karmathI pravimukta AtmAne vare. 189.
gAthArtha– [आत्मानम्] AtmAne [आत्मना] AtmA vaDe [द्विपुण्यपापयोगयोः] be puNya-pAparUp shubhAshubhayogothI [रुन्ध्वा] rokIne [दर्शनज्ञाने] darshanagnAnamAn
PDF/HTML Page 1876 of 4199
single page version
[स्थितः] sthit thayo thako [च] ane [अन्यस्मिन्] anya (vastu) nI [इच्छाविरतः] ichchhAthI viramyo thako, [यः आत्मा] je AtmA, [सर्वसङ्गमुक्तः] (IchchhArahit thavAthI) sarva sangathI rahit thayo thako, [आत्मानम्] (potAnA) AtmAne [आत्मना] AtmA vaDe [ध्यायति] dhyAve chhe- [कर्म नोकर्म] karma ane nokarmane [न अपि] dhyAto nathI, [चेतयिता] (pote) 1chetayitA (hovAthI) [एकत्वम्] ekatvane ja [चिन्तयति] chintave chhe-chete chhe- anubhave chhe, [सः] te (AtmA), [आत्मानं ध्यायन्] AtmAne dhyAto, [दर्शनज्ञानमयः] darshanagnAnamay ane [अनन्यमयः] 2ananyamay thayo thako [अचिरेण एव] alpa kALamAn ja [कर्मप्रविमुक्तम्] karmathI rahit [आत्मानम्] AtmAne [लभते] pAme chhe.
TIkA– je jIv rAgadveShamoh jenun mUL chhe evA shubhAshubh yogamAn vartatA AtmAne draDhatar (ati draDh) bhedavignAnanA avalambanathI AtmA vaDe ja atyant rokIne, shuddhadarshanagnAnarUp AtmadravyamAn sArI rIte pratiShThit (sthir) karIne, samasta paradravyanI ichchhAnA tyAg vaDe sarva sangathI rahit thaIne, nirantar ati niShkamp vartato thako, karma-nokarmano jarA paN sparsha karyA vinA potAnA AtmAne ja AtmA vaDe dhyAto thako, potAne sahaj chetayitApaNun hovAthI ekatvanej 3chete chhe (-gnAnachetanArUp rahe chhe), te jIv kharekhar, ekatva-chetan vaDe arthAt ekatvanA anubhavan vaDe (paradravyathI) atyant bhinna chaitanyachamatkAramAtra AtmAne dhyAto, shuddhadarshanagnAnamay Atmadravyane prApta thayo thako, shuddha AtmAnI upalabdhi (prApti) thatAn samasta paradravyamayapaNAthI atikrAnt thayo thako, alpa kALamAn ja sarva karmathI rahit AtmAne pAmechhe. A samvarano prakAr (rIt) chhe.
bhAvArtha– je jIv pratham to rAgadveShamoh sAthe maLelA manavachanakAyAnA shubhAshubh yogothI potAnA AtmAne bhedagnAnanA baL vaDe chaLavA na de, pachhI tene shuddhadarshanagnAnamay AtmasvarUpamAn nishchaL kare ane samasta bAhya-abhyantar parigrahathI rahit thaine karma-nokarmathI bhinna potAnA svarUpamAn ekAgra thai tene ja anubhavyA kare arthAt tenA ja dhyAnamAn rahe, te jIv AtmAne dhyAvAthI darshanagnAnamay thayo thako ane paradravyamayapaNAne oLangI gayo thako alpa kALamAn samasta karmathI mukta thAy chhe. A samvar thavAnI rIt chhe.
have A arthanun kaLasharUp kAvya kahe chhe- _________________________________________________________________ 1. chetayitA = chetanAr; dekhanAr-jANanAr. ra. ananyamay = anyamay nahi evo 3. chetavun = anubhavavun; dekhavun-jANavun.
PDF/HTML Page 1877 of 4199
single page version
भवति नियतमेषां शुद्धतत्त्वोपलम्भः।
अचलितमखिलान्यद्रव्यदूरेस्थितानां
भवति सति च तस्मिन्नक्षयः कर्ममोक्षः।। १२८।।
shlokArtha– [मेदविज्ञानशक्तया निजमहिमरतानां एषां] jeo bhedavignAnanI shakti vaDe nij (svarUpanA) mahimAmAn lIn rahe chhe temane [नियतम्] niyamathI (chokkas) [शुद्धतत्त्वोपलम्भः] shuddha tattvanI upalabdhi [भवीत] thAy chhe; [तस्मिन् सति च] shuddha tattvanI upalabdhi thatAn, [अचलितम् अखिल–अन्यद्रव्य–दूरे–स्थितानां] achalitapaNe samasta anyadravyothI dUr vartatA evA temane, [अक्षयः कर्ममोक्षः भवति] akShay karmamokSha thAy chhe (arthAt pharIne kadI karmabandh na thAy evo karmathI chhuTakAro thAy chhe). 1ra8.
have pUchhe chhe ke samvar kayA prakAre thAy chhe? samvar eTale dharmanI pahelI sIDI. anAdithI ene rAganI ashuddhi chhe, te ashuddhino nirodh thaI shuddhi kayA prakAre thAy tenA uttararUp gAthA kahe chhe-
‘je jIv rAgadveShamoh jenun mUL chhe evA shubhAshubh yogamAn vartatA AtmAne draDhatar (ati draDh) bhedavignAnanA avalambanathI AtmA vaDe ja atyant rokIne,.. .’
shun kahyun A? ke shubhAshubhabhAvanun mUL rAgadveShamoh eTale mithyAtva ane rAgadveSh chhe. mithyAtva ane rAgadveSh (paradravyo badhAn ek sarakhAn gney chhe topaN A gney ThIk ane A aThIk chhe evo bhram). te shubhAshubhabhAvanI utpattinun mUL chhe. evA shubhAshubhabhAvamAn vartatA AtmAne ati draDh bhedagnAnanA avalambanathI AtmA vaDe ja atyant rokAy chhe. shubhAshubhabhAv kem rokAy? to kahe chhe ke rAgathI bhinna paDelA gnAne karIne bhagavAn AtmAnA Ashray vaDe ja shubhAshubhabhAv rokAy chhe. shubhAshubhabhAvamAn vartatA AtmAne rokavo e to upadeshanI kathanashailI chhe. kharekhar to upayogane AtmAmAn rokavAthI-ekAgra karavAthI samvar pragaT thAy chhe. arthAt AtmA vaDe AtmAmAn ekAgra thatAn samvar thAy chhe.
AtmA kevo chhe? shuddha darshanagnAnarUp bhagavAn AtmA chhe. A dayA, dAn AdinA vikalpa te AtmA nahi, e to anAtmA chhe. AtmA kone kahIe? je shuddhagnAnadarshan-
PDF/HTML Page 1878 of 4199
single page version
svarUp-gnAtAdraShTAsvarUp chhe te AtmA chhe. AvA param pavitra gnAnadarshanarUp AtmadravyamAn sArI rIte pratiShThit karIne eTale ke sthit karIne samvar-nijasvarUp pragaT thAy chhe. ahAhA...! AchArya antaranI kevI vAt kare chhe! ke shubhAshubhabhAv je ashuddha chhe tene bhedagnAnanA abhyAsathI rokIne potAne gnAnasvarUp AtmadravyamAn supratiShThit-susthit karavAthI dharma-samvar pragaT thAy chhe. vaLI kahe chhe-
‘samasta paradravyanI ichchhAnA tyAg vaDe sarva sangathI rahit thaIne,’...
juo, potAnA shuddha AtmA sivAy je koI par AtmAo ane paradravyo chhe te sarvanI ichchhAno tyAg je kare chhe tene dharma pragaT thAy chhe.
tyAre mANaso kahe chhe-Avun to bAvo thAy tyAre thaI shake.
tene kahIe chhIe-bhagavAn! tun jyAn hoy tyAn parathI rahit ja tamArun svarUp chhe arthAt kharekhar tun svarUpathI bAvo (paradravyathI rahit) ja chho. potAnA dravyamAn najar karatAn jaNAshe ke ichchhA tArAmAn chhe ja nahi, to pachhI tene rokavI-tyAgavI e vAt kayAn rahI? ahAhA...! bhagavAn chidAnandasvarUpamAn sthir thatAn ichchhA utpanna thatI nathI eTale ichchhAne rokI-tyAgI em kahevAy chhe. A pramANe ichchhAnA-AsravanA nirodhapUrvak samvar pragaT thAy chhe.
juo, dev-guru-shAstra-e paN paradravya chhe. e samasta paradravya pratyenI ichchhAno tyAg karatAn sarvasangarahit thAy chhe. antaramAn (abhiprAyamAn) sarva rAgathI rahit thavAnun nAm sarvasangarahitapaNun chhe. dev-guru-shAstra pratyeno shubharAg paN kartavya ke bhalo chhe em nathI em abhiprAy thatAn sarvasangarahit thAy chhe. vaLI kahe chhe-
je ‘nirantar ati niShkamp vartato thako, karma-nokarmano jarA paN sparsha karyA vinA potAnA AtmAne ja AtmA vaDe dhyAto thako, potAne sahaj chetayitApaNun hovAthI ekatvane ja chete chhe te jIv...’
ahAhA...! bhAShA to juo! ati niShkamp-nishchal thayo thako, vaLI sharIr, man, vANI, karma ityAdino jarA paN sang karyA vinA, jarA paN sparsha karyA vinA potAnA shuddha gnAnadarshanamay AtmAne ja shuddha paryAy vaDe dhyAve chhe.
pote sahaj chetayitA chhe. pahelAn darshanagnAnarUp kahyo hato, ahIn bannene bhegA karI chetayitA kahyo. ahAhA...! bhagavAn AtmA chetayitA mAtra chetanAr eTale jANanAr-dekhanAr chhe; jagatano banAvanAr ke jagatamAn bhaLanAr nathI. gambhIr vAt chhe prabhu! pote jagatathI nirALo bhagavAn chetayitA mAtra chetanAro chhe. sahaj chetayitApaNun
PDF/HTML Page 1879 of 4199
single page version
hovAthI ekatvane ja chete chhe. gnAnasvarUpI AtmA ekalA gnAnane ja chete chhe-anubhave chhe, paN rAgane chete chhe-anubhave chhe em nahi.
tyAre koI kahe chhe-A badhI moTI moTI vAtomAn sau pahelAn shun karavun te kaho.
bhAI! sau pahelAn A ja karavAnun chhe. samayasAr gAthA 17-18 mAn e ja kahyun chhe ke- pratham AtmAne jANavo. pahelAn nay-nikShepathI jANavun emey kahyun nathI; AtmAne jANavo (anubhavavo) e pratham kartavya chhe. bhAI! tun bhagavAn AtmAne anAdithI bhUlyo chhun tene pratham jAN. bhagavAn! ten tane na jANavAnI bhUl karI chhe te bhUl sudhArIne tun tane (-potAne) jAN ane temAn ekAkAr thA.
jagatanI badhI chIjo paragney chhe. emAn koI ThIk nathI, aThIk paN nathI. ahIn kahe chhe- AtmAne sahaj chetayitApaNun hovAthI ekatvane ja chete chhe. ahAhA...! te badhA gneyone ekapaNe- samAnapaNe paragney tarIke jANe chhe. bhagavAn panchaparameShThI ThIk evo bhed gneyamAn nathI ane jANanAranA gnAnamAn paN nathI. ekarUpe badhI chIjo gneyapaNe bhAse chhe, arthAt pote potAne chetato-anubhavato thako gnAn chetanApaNe rahe chhe, gney prati rAgane prApta thato nathI.
ahA! karmachetanA-rAgane karavun ane karmaphaLachetanA-rAgane bhogavavun-e-rUpe anAdithI pariNamato Avyo chhe; parantu e to sansAr chhe, dukh chhe. moTo abajopati hoy, moTo rAjA hoy ke moTo svargano dev hoy topaN te kaShAyane-dukhane ja vede chhe. ahIn kahe chhe ke-potAno sahaj jANavA-dekhavAno svabhAv chhe temAn ekAgra thaI shuddha ekatvanA nirvikalpa anubhav vaDe tene chhoDI de kemake bhagavAn AtmAmAn vikalpa ke bIjI koI chIj nathI.
are! Akho di’ bairAn-chhokarAn sAchavavAmAn ane dukAnanA vepAr-dhandhAmAn -pApanI majurImAn gunthAelo ane gunchAelo rahe ane ekAd kalAk mAnD sAmbhaLavA jAy paN tethI shun vaLe? bhAI! e to eraNanI chorI ane soyanA dAn barAbar chhe. emAn dharma thavo to ek bAjue rahyo, puNya paN sArAn bandhAtAn nathI. arere! mohe jagatane mArI nAkhyun chhe! mATe ahIn kahe chhe-moharahit thaIne paradravyathI bhinna nij chaitanyachamatkArane dhyAvo. jenI gnAnanI dashAmAn anantu jANavun thAy, jenA darshanamAn anantu dekhavun thAy evo chaitanyachamatkAr bhagavAn AtmA chhe. jagatanA bIjA chamatkAr to thothethothAn chhe. samajANun kAI...?
ahAhA...! kahe chhe-je jIv bhedagnAnanA abhyAs vaDe shubhAshubhabhAvane rokIne, sarvasangarahit thaIne pote sahaj chetayitA hovAthI ekatvane ja chete chhe te jIv,
PDF/HTML Page 1880 of 4199
single page version
‘kharekhar ekatva-chetan vaDe arthAt ekatvanA anubhavan vaDe atyant bhinna chaitanyachamatkAramAtra AtmAne dhyAto, shuddhadarshanagnAnamay AtmAne prApta thayo thako, shuddha AtmAnI upalabdhi thatAn samasta paradravyamayapaNAthI atikrAnta thayo thako, alpakALamAn ja sarva karmathI rahit AtmAne pAme chhe.’
ahAhA...! paradravyanI ichchhAthI jyAn khasyo tyAn te shuddhagnAnadarshanamay svadravyamAn vasyo ane tyAre tene shuddha AtmadravyanI upalabdhi thaI. paradravyanI draShTi chhoDIne antaekAgra thatAn shuddha AtmAnI prApti thaI tyAre te paradravyathI atikrAnta thayo thako-vegaLo paDayo thako shuddhasvarUpamAn evo magna thayo ke draShTi ane gnAn tyAn ja (AtmAmAn ja) jAmI gayA. eTale ‘अचिरेण एव’ alpakALamAn ja te paramAtmA thAy chhe. AvI vAt chhe. अचिरेण kahyun chhe ne?
to koIne prashna thAy ke AmAn kramabaddha kayAn rahyun?
are bhAI! AvI sthiti andaramAn thAy tene kevaLagnAn pAmavAne lAmbo kAL hoy nahi em ahIn kahe chhe. AtmAno anubhav kare tenA kramamAn kevaLagnAn levAne alpakAL ja hoy chhe. te alpakALamAn sarva karmathI rahit AtmAne pAme chhe. (AmAn kramabaddha viruddha to kAI nathI).
‘A samvarano prakAr chhe.’ lyo, A samvar ane tene pragaT karavAnI rIt kahI.
‘je jIv pratham to rAgadveShamoh sAthe maLelA manavachanakAyAnA shubhAshubh yogothI potAnA AtmAne bhedagnAnanA baL vaDe chaLavA na de, pachhI tene shuddha darshanagnAnamay AtmasvarUpamAn nishchaL kare ane samasta bAhya-abhyantar parigrahathI rahit thaIne karma-nokarmathI bhinna potAnA svarUpamAn ekAgra thaI tene ja anubhavyA kare arthAt tenA ja dhyAnamAn rahe, te jIv AtmAne dhyAvavAthI darshanagnAnamay thayo thako ane par dravyamayapaNAne oLangI gayo thako alpakALamAn samasta karmathI mukta thAy chhe.’
juo, strI-kuTumb parivAr, dhanasampatti, rAjapAT, devagurushAstra ityAdi badhAn paradravyo chhe. kharekhar to AtmA sarva paradravyothI sadA judo ja chhe. parantu anAdithI paradravyo prati ichchhA vaDe te mUrchhit chhe. bhedagnAnanA baL vaDe jyAre te taraphanI ichchhA chhUTI gaI tyAre te badhA paradravyothI chhUTI gayo em ahIn kahyun chhe. aho! juo A munidashA! svarUpamAn sthit nirgranth munivaro AvA hoy chhe. teo svarUpamAn ekAgrachitta thaI, temAn ja dhyAn magna rahIne paradravyamayapaNAne oLangI jAy chhe ane alpakALamAn samasta karmathI mukta thAy chhe.